Praktijk & ondersteuning

Vo-scholen hebben een belangrijke rol in het helpen realiseren dat alle leerlingen aan het eind van groep 8 soepel kunnen doorstromen naar een passende plek in het vo. Met de (gedeeltelijke) schoolsluitingen afgelopen jaar - waardoor leerlingen minder kans hebben op een passend schooladvies en bijvoorbeeld wennen op de vo-school ook niet mogelijk was - is aandacht hiervoor extra van belang. Op dit vlak is ondersteuning voor scholen beschikbaar.

Uitstel van selectie

Als het gaat om het terechtkomen op een passende plek in het vo, kan het voor leerlingen - bij wie nog twijfel bestaat over welke onderwijssoort het beste past - van belang zijn om het selectiemoment uit te stellen. Binnen het huidige stelsel is een aantal mogelijkheden hiertoe, zoals het aanbieden van brede en verlengde brugklassen, 10-14 onderwijs en het geven van dubbele adviezen.

Brede brugklassen/onderbouw

Op het vlak van brede brugklassen is het dashboard ‘Aanbod brugklassen vo’ ontwikkeld, dat inzicht geeft in het regionale en lokale aanbod van (brede) brugklassen in Nederland. Aan de hand van het dashboard kunnen scholen en besturen met elkaar in gesprek gaan over het aanbod in hun regio en of gezamenlijke maatregelen nodig zijn om een toereikend aanbod van verschillende type brugklassen - waaronder brede brugklassen - te (blijven) garanderen.

Scholen die aan de slag willen met het inrichten van een brede of verlengde brugklas, kunnen hierbij binnenkort gebruikmaken van een subsidie vanuit het Nationaal Programma Onderwijs. De hoogte van het subsidiebedrag en de voorwaarden worden rond de zomer bekend.

Op 28 september start Voortgezet Leren met een leernetwerk voor scholen die een volgende stap willen zetten in de organisatie van een brede heterogene onderbouw.

Lees hoe andere scholen de inrichting van brede brugklassen hebben aangepakt

Het Dalton in Voorburg heeft een gemengde, heterogene brugklas vmbo-tl/havo/vwo (VO-magazine, blz 42)
Het Tabor College Oscar Romero in Hoorn begint komend schooljaar met een havo/vwo-brugklas en een tweede brugjaar voor de mavo/havo-brugklas. Deze ‘verlengde dakpanklas’ wordt vanwege corona in korte tijd nieuw leven in geblazen.
Het Isendoorn College in Warnsveld kent een tweejarige brugklas.
Leerlingen die cognitief en/of sociaal-emotioneel op de grens zitten tussen praktijkonderwijs en vmbo kunnen in Zeist starten in een (driejarige) pro/vmbo-klas.

Zie ook de voorbeelden van scholen die zijn gestart met een driejarige onderbouw

Op het Maaswaal College volgen leerlingen met een mavo/havo-advies een driejarige brugklas op hun eigen niveau.
Het Voortgezet Onderwijs van Amsterdam biedt Vox-klassen, waarbij alle leerlingen tot de kerst van het derde jaar bij elkaar zitten; daarna bepalen de vakdocenten samen de meest kansrijke route voor de leerling. (VO-magazine, blz 41)
Het Liemers College startte op de locatie Didam met een brede, heterogene onderbouw waar mavo-, havo- en vwo-leerlingen gezamenlijk lessen volgen.
Leerlingen op de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen kunnen in een heterogene, verlengde brugperiode (mavo/havo/vwo) ontdekken welke onderwijssoort het beste past.

Lees daarnaast het interview met Kees van Bergeijk, bestuurder van het Martinuscollege in Grootebroek over het kansrijk plaatsen en -inrichten van de onderbouw vo.

Extra brugjaar & 10-14 onderwijs

Scholen die 10-14 onderwijs willen gaan aanbieden - waarbij leerlingen tussen de 10 en 14 door een team van po- en vo-docenten in een doorlopende leerlijn worden begeleid naar de overstap naar het vo - kunnen meer informatie en inspiratie vinden in de factsheet van OCW en op de website 1014onderwijs.nl.

Lees ook de voorbeelden van scholen met een extra brugjaar of 10-14 onderwijs

In de regio Echt heeft men met verschillende scholen onderling een soepele overgang 10-14 Onderwijs georganiseerd voor leerlingen. Onderdeel hiervan is de herfstsignalering, een programma waarbij leerlingen die dat nodig hebben extra begeleiding krijgen bij de overstap naar het vo.
Samen met Stichting Primair Onderwijs Groesbeek (SPOG) ontwikkelde het Montessori College in Groesbeek een nieuw onderwijsconcept voor leerlingen van tien tot vijftien jaar.
Camyre de Adelhart Toorop, schoolleider op de 10-14 school Spring High in Amsterdam, vertelt in een podcast over haar ervaringen met én visie op 10-14 onderwijs.
Het Jan Ligthart kent een extra brugjaar.

Momenteel zijn er ruim twintig initiatieven door het hele land die in een pilot 10-14 onderwijs aanbieden. De eerste twaalf initiatieven zijn gevolgd middels onderzoek, om onder andere de effecten te meten en succesfactoren en knelpunten in beeld te brengen. De eindrapportage van deze monitoring is op 1 juni 2021 gepubliceerd.

Schooladvies

Vo-scholen kunnen er ook aan bijdragen dat een zo goed mogelijk schooladvies wordt gegeven, dat leidt tot een passende plaatsing in het vo. In dit kader is vooral een goede terugkoppeling richting het po over hoe een leerling het doet in het vo en of een gegeven advies passend was, van belang. Het rapport 'Instroom vanuit het basisonderwijs' in het ManagementVenster van vo-scholen biedt hier informatie over.

Ook kunnen vo-scholen in overleg gaan met het po over de plaatsing van een leerling in een bepaald type brugklas, bijvoorbeeld als er nog twijfel is over welke schoolsoort het beste past.

De handhandreiking 'Schooladvisering' biedt handvatten en tips over hoe tot een goed schooladvies kan worden gekomen en hoe het po hierbij kan samenwerken met het vo.

Soepele overgang

Naast het terechtkomen in een passende schoolsoort, is het ook belangrijk voor leerlingen dat de overgang naar het vo soepel verloopt en dat zij zich hier snel ‘thuisvoelen’; ook dit draagt bij aan optimale talentontwikkeling en een fijne, succesvolle verdere schoolcarrière. Scholen kunnen deze soepele overgang onder meer bevorderen door via Vensters goede informatie op Scholen op de kaart (website voor schoolkeuze) te bieden, het organiseren van open dagen en initiatieven om te wennen voor groep 8-leerlingen, het bieden van mentorbegeleiding (en waar nodig extra ondersteuning) aan brugklassers en het realiseren van goede doorlopende leerlijnen. Goede samenwerking met het po en een warme overdracht (uitwisseling van gegevens over leerlingen) zijn hierbij van groot belang.

Lees hoe een aantal scholen in de praktijk vormgeeft aan een soepele overgang

Op de vmbo-locatie van het Groevenbeek in Putten volgen basisschoolleerlingen het programma e-VOlve. Het doel hiervan is dat deze leerlingen alvast kunnen wennen aan het voortgezet onderwijs.
Bij Stichting OVO werken leraren en intern begeleiders uit het po nauw samen met leraren en brugklas- en zorgcoördinatoren uit het vo om leerlingen zacht te laten landen.
Tweeëntwintig po-scholen werken met het Greijdanus College in Zwolle intensief samen om de doorstroom van kwetsbare leerlingen van het po naar het vo te bevorderen, via de zogenaamde Practiklas.
Vijf po-scholen van De Haagse Scholen organiseren in samenwerking met de Johan de Wittscholengroep (vo) masterclasses om kwetsbare leerlingen beter voor te bereiden op het vo.

Zie daarnaast de verzamelde tips van deelnemers aan een inspiratiebijeenkomst over een soepele overgang van po naar vo.

Overstapservice Onderwijs (OSO)

Wat betreft het uitwisselen van leerlinggegevens kunnen scholen gebruikmaken van de dienst Overstapservice Onderwijs (OSO). De overstapservice maakt het mogelijk om zorgvuldig en veilig digitaal leerlinggegevens uit te wisselen wanneer een leerling overstapt naar een andere school. OSO is ontwikkeld door de VO-raad en PO-Raad en wordt uitgevoerd door Kennisnet. Meer informatie is te vinden op de website overstapserviceonderwijs.nl.

Senior beleidsadviseur kansengelijkheid, onderwijs aan nieuwkomers, overgang po-vo

Ankie Hermans

Neem contact op Stel uw vraag aan de helpdesk (voor VO-raad leden)

Overgang po-vo