Programma op het VO-congres

Ronde 1

00. Blik van buiten: krachten aanboren, anders communiceren

Ferenc van Damme

Ferenc van Damme, communicatiestrateeg en beleidsontwikkelaar 'Participatie & Communicatie' bij de provincie Overijssel, winnaar van de Galjaard Prijs 2016 voor beste communicatie in de non-profit sector en de enige ambtenaar in Nederland met 3 Grammy-nominaties en een Edison op zijn naam, leidt een vurige interactieve discussie met overtuigende cijfers, inspirerende praktijkervaringen en werkbare inzichten. De provincie Overijssel is, nu onder de noemer 'Eigentijds Bestuur', al ruim 8 jaar bezig op andere manieren de 'kracht uit de samenleving' aan te boren en het tweerichtingsverkeer met verschillende 'soorten' inwoners te stimuleren. Conventioneel communiceren en toepassen van traditionele 'burgerparticipatie' met 'the usual suspects' levert minder en minder op, dat is duidelijk. Maar wat werkt er dan wel? Hoe betrekken wij onszelf bij mensen die vitaal hun eigen weg zoeken, en die in een soort stille revolutie een nieuw soort samenleving aan het maken zijn? Hoe komen we tot dialoog in een vitale, samenredzame 'doe-democratie'? Wat levert het op in Overijssel en wat kunnen we ermee in het onderwijs?

Ronde 1

16. Deep Democracy

Frank Weijers

Herkent u dat ook? Dat mensen 'ja' zeggen en 'nee' doen? Dat een democratisch genomen besluit niet loyaal wordt gesteund? Dat er in vergaderingen vaak eindeloos wordt gepraat én slecht naar elkaar wordt geluisterd? Dat kan heel anders. Met het rijke gedachtengoed van Deep Democracy beschik je over een aanpak om het potentieel in school veel beter te benutten. Niet vanuit de gedachte dat we dwarsliggers moeten manipuleren en verleiden om zonder al te veel morren genomen besluiten te volgen. Wél vanuit de overtuiging dat de krachtigste beweging ontstaat door de aanwezige diversiteit aan kennis, talenten, ervaringen en emoties te combineren. Gesprekken worden veel beter en plezieriger, conflicten worden - in verbinding met elkaar - aangegaan in plaats van vermeden, en we komen tot de allerbeste besluiten: met de wijsheid van meerderheid én minderheid.

Wat neemt u mee van deze keynote? Inzicht in de basics van Deep Democracy, zicht op hoe u deze aanpak kunt inzetten op uw school én twee tools die u de dag erna zelf al kunt gebruiken. En hoogstwaarschijnlijk zin in méér.

Frank Weijers (1957) is Deep Democracy instructor en facilitator. Hij is geassocieerd partner bij Human Dimensions. Daarnaast werkt hij vanuit zijn eigen bedrijf, Spelen met ruimte. Hij verzorgt Deep Democracy trainingen op alle levels, leidt andere instructors op, faciliteert bij conflicten en tal van vormen van organisatie- en teamontwikkeling. Daarnaast is hij een veelgevraagd spreker rond de thema’s Deep Democracy, conflict, polarisatie en diversiteit & inclusie. Frank is auteur van de boeken Spelen met ruimte (2015), Ruimte - stop met onzin, doe wat de bedoeling is (2017) en Now We’re Talking! - Deep Democracy in actie (2019), dat inmiddels al meer dan 250 dagen in de top 100 van Managementboek staat. En eerst en vooral ligt zijn hart bij onderwijs - waar hij de afgelopen dertig jaar met veel management- en docententeams uit het VO heeft gewerkt rond zijn gedachtengoed.

Ronde 2

00. Filosofische beschouwingen op samenwerken

Stine Jensen en Wishful Singing

Filosoof en schrijver Stine Jensen brengt samen met de vijf klassiek geschoolde zangeressen van Wishful Singing prikkelende filosofische beschouwingen over de vele facetten van samenwerken.

Stine Jensen Stine Jensen is filosoof, schrijver en programmamaker bij omroep HUMAN. Ze werd in Denemarken geboren als de helft van een eeneiige tweeling. Het gezin Jensen emigreerde op jonge leeftijd naar Nederland. Ze studeerde literatuurwetenschap (cum laude) en filosofie in Groningen, waarna ze verder ging aan de Universiteit van Maastricht en promoveerde op Waarom vrouwen van apen houden. Van het boek verschenen vertalingen in het Chinees en in het Frans.  Onlangs verscheen haar boek Alles wat was over afscheid.

Het ensemble Wishful Singing treedt regelmatig op in Nederlandse zalen zoals het Concertgebouw in Amsterdam en op buitenlandse festivals zoals het prestigieuze City of London Festival in Londen. Ook zijn er regelmatig tournees, onder andere door Japan, de Verenigde Staten, Duitsland, Spanje, Estland en Italië. De avondvullende programma’s verrassen het publiek – waar ter wereld ook – keer op keer. Wishful Singing vergroot doelbewust en actief het repertoire voor female a cappella door regelmatig opdrachtcomposities te verstrekken. Daarnaast werken de zangeressen veelvuldig en in allerlei verbanden samen met andere musici, artiesten en jong talent.

Samen hebben ze speciaal voor het VO-congres een programma gemaakt waarin zij aan de hand van de filosofische teksten van Stine de vele kanten van samenwerken muzikaal verkennen.

Ronde 1 en 2

01. Meeting New Challenges ‘A Positive School Leadership Framework for Secondary Schools’

Karen Seashore Louis

Karen Seashore Louis is een van de bekendste internationale wetenschappers op het gebied van schoolverbetering en schoolleiderschap. Ze kent Nederland goed, ze heeft er jaren gewerkt. In 2018 verscheen haar boek ‘Positive leadership’ dat ze samen met onderwijsprofessor Joseph F. Murphy schreef.

Een belangrijk concept in het boek is ‘caring leadership’ in scholen. Het kenmerkt zich volgens het onderzoek van Seashore Louis en Murphy door attentie, authentieke kennis van anderen, je kunnen verplaatsen in andermans motieven en wederkerigheid. En als deze eigenschappen in het leiderschap voorhanden zijn, is er meer gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid onder de leraren.
 

The work of secondary school leaders is becoming more demanding in every country. This workshop provides an opportunity to explore leadership through the lens of positive psychology, which emphasizes flourishing and well-being for students, educators, families and communities. To support this goal, leaders must focus on how their actions sustain their school’s culture through strong relationships. The workshop will explore what this might look like in secondary schools, as well as ways that school leaders may enact positive leadership in both in and outside the school.

De inleiding door Karen Seashore is in het Engels, de discussie die erop volgt in het Nederlands.

Ronde 1

02. Gespreid leiderschap: iedereen doet mee en oefent invloed uit

Stefan van Langevelde en Frank Hulsbos

VOLGEBOEKT

Tijdens deze bijeenkomst woont u een live opname bij van de podcast van de Academie voor Gespreid Leiderschap. Stefan van Langevelde en Frank Hulsbos gaan in gesprek met Moniek Rieter, Marlon Verschuren en Jeppe Den Uijl van X11, een school voor vmbo en havo, gericht op media en vormgeving. Deze school kent geen teamleiders of coördinatoren, maar werkt met meer dynamische “kwaliteitsgebieden”. Hoe is het om te werken op zo’n school? En hoe ziet de rol van de directeur er uit als iedereen meedoet en invloed uit kan oefenen? Directeur Moniek, docent Marlon en projectleider Jeppe vertellen over hun ervaringen in het versterken van een schoolklimaat waarbinnen iedereen invloed uit kan oefenen.

• Hoe doorbreek je de fixatie op de ‘ideale heldenleider’?
• Als je gespreid leiderschap wilt stimuleren, vanuit welke principes kun je dan werken?
• Hoe houd je vertrouwen vast dat dit de manier is om te werken?
   

Er is gedurende de sessie uiteraard ook volop gelegenheid tot het stellen van vragen. Bent u nieuwsgierig geworden naar wat gespreid leiderschap in de praktijk oplevert, volg dan ook de middagsessie met Frank Hulshof (03). Door deel te nemen aan de workshop geeft u toestemming voor uitzending van de podcast.

Ronde 2

03. Gespreid leiderschap in de praktijk, werkt het echt?

Frank Hulsbos

VOLGEBOEKT

Gespreid leiderschap gaat ervan uit dat iedereen in de school, dus ook de leerlingen, invloed uit kan oefenen op de school en het onderwijs. Leiderschap verwerf je niet vanuit een positie of functie, maar op basis van expertise en affiniteit. Een spannend concept dat haaks staat op het klassieke beeld van de leider als ‘held’.

Wie invloed uitoefent, hangt af van de situatie en welke kwaliteiten daarin nodig zijn. De ene leraar zal bijvoorbeeld het voortouw nemen bij een vraagstuk over zelfgestuurd leren. Een andere leraar, die goede relaties heeft met leerlingen, neemt de leiding bij een vraagstuk over schooluitval. Iedereen oefent zo wisselend invloed uit op de kwaliteit van het onderwijs en de school. Dit is een sterke voedingsbodem voor verbetering, vernieuwing en werkplezier.

Het nieuwe katern van de VO-academie, dat rond het congres verschijnt, staat in het teken van gespreid leiderschap. Het katern beschrijft vier praktijkvoorbeelden van scholen die gespreid leiderschap in hun organisatie stimuleren. Iedere school vertrekt vanuit verschillende ambities. Voor de ene school staat het versterken van een gunstig leerklimaat voor leraren centraal (X11), voor de andere school het stimuleren van onderwijsverbetering (Picasso Lyceum en Stedelijk College Eindhoven). Gespreid leiderschap schrijft geen model of blauwdruk voor, maar de ambities van deze praktijkvoorbeelden lijken wel samen te hangen met de keuzes die ze maken rondom leiderschap en de vraagstukken die ze onderweg tegenkomen. Wat kunnen we leren van de opbrengsten en de praktijkvoorbeelden die in het katern worden beschreven?

Ronde 2

04. Privileges, wat een gezeur!

Mireille Ollivieira

Als je opgroeit van kind naar volwassene, merk je dat je bij een sociale groep hoort en dat er ook andere groepen zijn. Dan nog zijn de meeste mensen zich er niet van bewust wat de eigenschappen zijn van hun eigen groep. Wat zijn eigenlijk de privileges van de groep waar u bij hoort? En wat is de keerzijde van privilege? Nieuwsgierig geworden naar wat u over uzelf ontdekt? En wat dat misschien wel betekent voor de beslissingen die u neemt voor anderen in het onderwijs? Als het antwoord is: ‘ja’ (al is het maar een hele kleine ‘ja’): zorg dan dat u bij de exercitie bent. U gaat geheid een stap vooruit. Of misschien ook achteruit? Ontdek zelf waar u naartoe beweegt en meld u aan. Er is beperkt plaats: vol is vol. Wie durft?

Mireille is als Deep Democracy instructor en facilitator verbonden aan Human Dimensions. Ze is leiderschapstrainer, facilitator en coach.

Mireille werkte 15 jaar als strategisch communicatieadviseur en woordvoerder bij de gemeente. Ze is geboren in Paramaribo en vertegenwoordigt in veel academische settings een minderheid als het gaat om kleur. Ze voegt regelmatig een niet alledaags perspectief toe: dat van de zwarte, Caraïbische vrouw in Nederland, gevormd in een beschermde, groene omgeving, rijk aan nationaliteiten en sociale lagen: de Bijlmer.

Ronde 2

05. Dilemma's rondom anders organiseren

Spreker nnb

VOLGEBOEKT

Anders organiseren gaat over het anders nadenken over de manier waarop het onderwijs wordt georganiseerd binnen de school en in samenwerking met de omgeving. Het gaat over anders denken, anders kijken en anders praten over hoe we de vraagstukken in het onderwijs en in de schoolorganisatie aanpakken.

Tijdens deze workshop wordt een aantal dilemma’s voorgelegd die raken aan anders organiseren. U wordt gevraagd een keuze te maken tussen twee zaken die even (on)aantrekkelijk zijn, bijv. ‘De school heeft geen schoolgebouw, alle lessen vinden op externe locaties plaats’ of ‘Leerlingen bevinden zich elke dag tussen 8 en 5 binnen het schoolgebouw?‘

Vervolgens is er geen ontsnappen aan, er móét een keuze worden gemaakt. Aan de hand van die keuze ontspint zich een gesprek en leren we anders te kijken naar de vraagstukken die samenhangen met anders organiseren.

De workshop wordt ingeleid door een school die het onderwijs écht anders organiseert. Naam van de school volgt snel.

Ronde 1

06. Samen werken aan het versterken van de verantwoording

Nienke Kuitenbrouwer

Er zijn verschillende visies op ‘verantwoording’ Het dominante beeld is dat verantwoording  achteraf plaats vindt en hoofdzakelijk over prestaties gaat waar men op beoordeeld kan worden. Maar er is ook een veel breder perspectief waar bestuurders aan hun stakeholders laten zien wat zij doen en waarom zij dat doen.

De in 2019 door de VO-raad georganiseerde nulmeting over verantwoording laat zien dat de meeste besturen op zoek zijn naar mogelijkheden om meer uit hun verantwoording te halen. Een speerpunt in de geactualiseerde Code Goed Onderwijsbestuur VO is het beter betrekken van belanghebbenden bij het onderwijs en het beleid van de school. Dat is een onderdeel van verantwoording dat behalve om een andere aanpak ook om lef vraagt. Het lef om te communiceren wat u doet met als doel beweging te creëren zonder dat vooraf duidelijk is wie er in beweging komt en welke invloed dit heeft. 

In deze workshop gaat u met elkaar en onder begeleiding van een expert aan de slag met uw eigen leervraag over het verbeteren en versterken van de verantwoording. Hier nemen we de ervaringen in mee die zijn opgedaan in de leernetwerken en actietrajecten van het project verantwoording van de VO-raad.

Ronde 1

07. Samen werken aan leerdoeldenken

Louise Beernink en Ilse Gmelig

VOLGEBOEKT

Werken vanuit leerdoelen. Het klinkt prachtig, maar hoe organiseert u dat nu in uw school? In deze interactieve workshop geven locatiedirecteur Louise Beernink van het Houtkamp College en expert leerdoeldenken Ilse Gmelig praktische handvatten en tips en trucs hoe u het werken met leerdoelen invoert in uw school. Beiden gaan onder meer in op de schoolorganisatie, de ondersteuning aan de docenten en wat het de docenten en de leerlingen concreet oplevert. Natuurlijk komen ook de hobbels en valkuilen aan bod. Deelnemers verlaten de workshop met nieuwe inzichten en praktische handvatten om in uw eigen school het leerdoeldenken vorm te geven.

Ronde 2

08. Arrangeren en ontwikkelen van digitaal lesmateriaal. Hoe organiseer je dat met elkaar?

CSG Calvijn

Ruim 400 schoollocaties maken al gebruik van digitaal leermateriaal. Logisch, want door de flexibiliteit van het materiaal kunnen docenten relatief eenvoudig hun lessen toesnijden op de leerbehoefte van een individuele leerling. Of bijvoorbeeld lessen inrichten in lijn met de onderwijskundige visie van een school.

Adjunct-directeur Tamara Breur en Ellen Kaspers, docente Frans (beiden van CSG Calvijn, locatie Juliana) vertellen hoe zij het arrangeren van digitaal leermateriaal hebben georganiseerd. Van het maken van de eerste plannen en het zoeken naar de bekostiging en voldoende tijd tot en met het beschikbaar maken van middelen voor de laptops. Maar vooral zullen zij vertellen hoe collega’s samenwerken om de leermiddelen zelf te arrangeren. Voor wie echt werk wil maken van maatwerk.

Ronde 1

09. De rol van de bestuurder bij het creëren van een samenwerkende en onderzoekende lerende organisatie

Loes van Wessum

VOLGEBOEKT

Over de bijdrage van de bestuurder aan onderwijskwaliteit is in Nederland nog niet zoveel bekend. Wat kunnen we leren van mondiaal onderzoek naar succesvolle schoolsystemen en schooldistricten? Welke bestuurlijke leiderschapspraktijken dragen bij aan de ontwikkeling van een op samenwerking, onderzoek en leren gerichte organisatie? Een van de succesfactoren is inzetten op de professionele ontwikkeling van schoolleiders. Door hen samen te laten werken en leren kunnen ze tegelijkertijd werken aan hun professionele groei en aan toekomstbehendig onderwijs. Op welke wijze kunt u dit doen?

Ronde 1

10. Aanpak lerarentekort: Van overschot naar tekort

De Meerwaarde in Amersfoort

Hoe ga je als schoolorganisatie om met tekorten terwijl er ook overschotten zijn in bepaalde vakken? De Meerwaarde in Barneveld pakte dit vraagstuk de afgelopen jaren op om de personeelsfrictie van een kleine schoolorganisatie aan te pakken. Op welke wijze kun je eigen personeel behouden en de kwaliteit van het onderwijs en met behulp van bevoegde docenten borgen? Leraren met een bevoegdheid in een ‘overschot’-vak worden omgeschoold en behalen een tweede bevoegdheid in een tekortvak.

Ronde 2

11. Hoe stimuleer je een professionele leercultuur in je school?

Anja Schoots, Desiree Berendsen, Gerrit van der Meulen

VOLGEBOEKT

In deze workshop vertelt het Ichthus Lyceum, het Corderius College en het Greijdanus College hoe het werken aan een professionele leercultuur vormgeeft. Voorbeelden van samenwerken van docenten, leren van en met elkaar en een onderzoekende houding zullen de revue passeren. Na de presentaties gaat u samen met deze scholen op onderzoek uit wat de werkende principes zijn om een professionele leercultuur in uw school te stimuleren.

Ronde 2

12. 20-80 learning doe je samen!

Leny van der Ham van 20-80 learning

VOLGEBOEKT

20-80learning ontwikkelt permanent en samen met de members praktijkgericht onderwijs, dat ontsaait en voldoening geeft. 20-80learning houdt in dat een leerling in de puberteit zijn reguliere opleiding in 80% van de tijd doet. In de overige 20% staan ontsaaiing en doelgerichtheid centraal. Vrijheid, vorming, motivatie en real life zijn de pijlers hieronder. Samenwerking met het (lokale) bedrijfsleven en vervolgonderwijs is cruciaal voor het succes.

In deze workshop vertellen 20-80learningleerlingen van havo4 waarom zij voor deze leerweg kozen. Tevens vertelt Leny van der Ham hoe dit concept is ontstaan. U kunt met hen in gesprek over hun ervaringen. U krijgt door deze workshop een goed beeld van wat 20-80learning inhoudt en eventueel kan betekenen voor uw school. De 20-80learningscholengroep werkt blijvend samen aan dynamisch onderwijs.  

Ronde 2

13. Kennisgedreven leiderschap

Annemarie Neeleman

VOLGEBOEKT

In deze workshop leert u meer over de principes, het gebruik en de vindplaatsen van (wetenschappelijk) onderzoek in uw schoolleiderspraktijk. U krijgt handvatten aangereikt voor het versterken van uw eigen onderzoeksvaardigheden en voor uw onderzoeksmatige rol als schoolleider. Er worden verschillende vormen en toepassingen van onderzoek verkend, van schooldata tot wetenschappelijk onderzoek. Dr. Annemarie Neeleman verkent met u wat er aan onderzoeksvaardigheden van schoolleiders verwacht wordt. Vervolgens maakt u de vertaalslag van deze verwachtingen naar uw dagelijkse praktijk.
 

• Hoe creëer of versterk ik een onderzoekende cultuur in de school?
• Hoe kan ik schooldata en (wetenschappelijk) onderzoek beter benutten?
• Waar vind ik wetenschappelijk onderzoek dat toepasbaar is in mijn schoolpraktijk?
• En hoe kom ik (met mijn team) van data tot besluitvorming?

Ronde 1 en 2

14. Teamgericht organiseren en leidinggeven

Ben van der Hilst

VOLGEBOEKT

In het onlangs verschenen proefschrift Teamgericht organiseren in het onderwijs. Sturen op kwaliteit, wendbaarheid en werkplezier wordt een model voor een teamgerichte arbeidsorganisatie (TAO) geïntroduceerd. De studie toont aan dat dit organisatiemodel het professioneel handelen van leraren positief beïnvloedt, bijdraagt aan de wendbaarheid van de organisatie (lerende organisatie) en het werkplezier van leraren verhoogt. Hoewel het organisatiemodel deze veelbelovende resultaten oplevert en een vereenvoudiging ten opzichte van de huidige organisatie van scholen betekent, belemmeren drie paradigmaverschuivingen die het model impliceert, schoolleiders tot invoering ervan.

In de workshop wordt het model verduidelijkt en worden met de deelnemers de drie paradigmaveranderingen voor de eigen organisatie onderzocht.

Ronde 1

15. Teamwork VO: Pak werkdruk samen aan!

Emile Thijssen en Rick van Workum

VOLGEBOEKT

Teamwerk-VO is een procesaanpak, waarmee je als school zelf aan de slag gaat om een gezonde werkomgeving en werkplezier te stimuleren. Centraal daarin staat een dialoog waarin gewerkt wordt aan oplossingen voor energievreters. Tussen teamleden onderling, tussen teams en hun leidinggevende en tussen teams en de directeur/bestuurder. De aanpak is afkomstig uit de zorgsector en bestaat uit een aantal stappen die je in een vaste volgorde uitvoert en waarbij ieder een eigen rol heeft. In een pilotproject heeft Voion deze (evidence based) aanpak ‘vertaalt’ naar het voortgezet onderwijs. Tijdens de workshop presenteren we – samen met een pilot-school - hoe de dialoogaanpak in het vo vorm heeft gekregen en wat de ervaringen zijn.

Ronde 1

17. Samenwerken bij krimp met behoud van eigenheid

Arnold van Gessel, rector Eligant Lyceum Zutphen

Verschillen in (religieuze) identiteit kunnen een grote belemmering vormen bij het aangaan van verregaande samenwerking tussen scholen. Door leerlingendaling is die samenwerking in sommige gevallen echter wel nodig. De samenwerkingsschool geeft de mogelijkheid om de eigen identiteit te behouden en te verweven in het gezamenlijke. Hoe werkt dat eigenlijk? Is dit überhaupt mogelijk?

In deze workshop vragen we u om mee te denken over uw eigen situatie en hoe verschillende identiteiten succesvol samen verder kunnen in een samenwerkingsschool. Welke belemmeringen ziet u? Welke kansen? Wat kunnen leerlingen en ouders hierin betekenen? Op uw vragen, ideeën en zorgen spelen wij in. Na een inleiding door een expert van OCW schetsen twee leerlingen, de teamleider, assistent-schoolleider en rector van het Eligant Lyceum uit Zutphen het traject dat zij doorlopen hebben. Het Eligant Lyceum is de eerste officiële samenwerkingsschool voor voortgezet onderwijs in Nederland.

Bent u geïnteresseerd in meer praktijkvoorbeelden in het kader van krimp, kijk dan ook eens naar de middagworkshop (26) “Creatief met krimp: praktijkvoorbeeld over samenwerken op één locatie”

 

Ronde 1

18. Invoering gepersonaliseerd onderwijs: Zo.Werkt.Het!

Leerlingen Zo.Leer.Ik!-scholen

De Zo.Leer.Ik!-scholen voeren gepersonaliseerd onderwijs in met behulp van bouwstenen geïnspireerd door het Zweedse Kunskapskolan-model.

Onderwijs waar leraren leerlingen intensief begeleiden, uitdagen, confronteren en stimuleren om het beste uit zichzelf te halen. Om de juiste kennis voor het examen te vergaren. En de vaardigheden aan te leren die in de veranderende wereld nodig zijn. In het begin bepaalt en stuurt de leraar. Als de leerling laat zien eraan toe te zijn, krijgt deze meer ruimte voor eigen keuzen.

Leerlingen raken gemotiveerd door hen het eigenaarschap te geven over het behalen van hun leerdoelen. Tegelijkertijd stimuleert het docenten om ontwikkelingen in het curriculum vorm te geven. De docent heeft verschillende rollen en coaching staat centraal.

Tijdens deze workshop delen leerlingen hun ervaringen, en laten zien hoe de scholen samen aan de ontwikkeling van deze bouwstenen werken, op welke manier we ervaringen delen, delen we praktische werkwijzen en gaan we met elkaar in gesprek over op welke manieren gepersonaliseerd leren kan worden ingevoerd, welke hobbels je daarbij tegen komt maar ook welke te verwachten problemen afwezig blijken.

 

Ronde 1

19. Schaduwonderwijs: vloek of zegen

Monica Broer en Tamara Breur

In het voortgezet onderwijs maakt 31% van de leerlingen gebruik van een vorm van ‘aanvullend onderwijs’. Denk hierbij aan bijles, huiswerkbegeleiding, toets- of examentraining. Het volgen van aanvullend onderwijs lijkt hiermee steeds meer de norm te worden. Dit heeft effect op de kansenongelijkheid tussen leerlingen. Je kunt het ouders niet verbieden maar het effect op kansengelijkheid is zichtbaar: hoe hoger de ouder opgeleid is, hoe vaker gebruik wordt gemaakt van betaalde vormen van aanvullend onderwijs. Ook in groep 8 is dit het geval.

In het vo is aanvullend onderwijs flink vervlochten met het reguliere onderwijs. De meest genoemde reden voor samenwerking met een externe partij is het ontlasten van de eigen leraren. In hoeverre is het wenselijk dat scholen samenwerkingen aangaan met private partijen? Sommige scholen promoten actief het aanbod van externe aanbieders (kraampje van de aanbieder op de open dag, rondmailen aanbod), welk signaal geeft dit af? Onder welke voorwaarden kan (vergaande) samenwerking met externe aanbieders plaatsvinden? Waar ligt de grens tussen wenselijkheid en onwenselijkheid? Aan de hand van een inleiding door een school die vertelt hoe het op hun school eruit ziet, wat werkt en waar het wringt gaan we met elkaar in gesprek.

Monica Broer van het Leeuwarder Lyceum en Tamara Breur van het Calvijn Juliana zijn de sprekers.

Ronde 1

20. Samenwerken in het RMC: samen staan we sterker

Marieke Bongenaar en Jack de Bruin

Veertien ORION-scholen, allemaal eenpitters in de omgeving Eindhoven en ’s-Hertogenbosch slaan de handen ineen en werken nauw samen op verschillende gebieden. Van onderwijsontwikkeling tot personeelszaken en beheer. Hoe zijn zij hiertoe gekomen en hoe ziet die samenwerking in dit Regionaal Mobiliteits Centrum eruit? Specifiek wordt ingegaan op één van de onderdelen van het RMC: vanaf schoolkaar 2020-2021 moet er een vervangerspool operationeel zijn. Wat werkt en wat niet?

Ronde 2

21. Loopbaanontwikkeling: grenzen verleggen als leraar, school en bestuur

Ton Roelofs, Jan van der Meij en Bas de Wit

Er is nog te weinig aandacht voor loopbaanontwikkeling van leraren. Om leraren te behouden voor het onderwijs is het nodig dat dit perspectief er wel komt. De publicatie Beroepsbeeld voor de leraar en het advies van de Onderwijsraad Ruim baan voor leraren bieden perspectieven voor loopbanen van leraren, maar geven nog weinig handvatten hoe dat concreet vorm kan krijgen.

In het afgelopen jaar heeft een brede groep van 60 auteurs een antwoord geformuleerd op de vraag wat hierover uit onderzoek reeds bekend is. Het drieluik Leraar: een professie met perspectief verkent op basis van inzichten uit onderzoek hoe leraren zich in de breedte en diepte verder kunnen ontwikkelen en hoe ze hun werk betekenisvol kunnen houden, voor henzelf en voor hun leerlingen.

In de workshop verkennen we op basis van inzichten uit het drieluik hoe leraren, scholen en besturen hun grenzen kunnen verleggen en kunnen bijdragen aan loopbaanontwikkeling van leraren en loopbaanbeleid binnen scholen. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld wordt ingegaan op de verbinding tussen strategisch personeelsbeleid en een ontwikkelingsprogramma voor leraren, teamleiders en directeuren dat uitgaat van leervragen van deelnemers.

Deelnemers aan de workshop ontvangen een gratis exemplaar van het drieluik Leraar: een professie met perspectief.

Ronde 1

22. Regie op samenwerking: hoe doe je dat?

Tim Dees (Common Eye)

Wilt u als bestuurder of schoolleider meer handvatten om uw rol als ‘regisseur’ van samenwerking tussen scholen te verstevigen? Samenwerking tussen scholen/besturen bestaat er in allerlei soorten en maten: van een tijdelijke samenwerkingsovereenkomst tot het aangaan van een scholen- of bestuurlijke fusie. Behalve de inhoud en de vorm van de samenwerking vraagt ook het regisseren van het proces aandacht. Hierbij is het zaak het externe proces (met de samenwerkingspartners) en het interne proces (wie moet er uit je eigen bestuur allemaal bij betrokken worden of van weten) goed op elkaar af te stemmen.

Common Eye, een adviesbureau volledig gericht op samenwerkingsvraagstukken, heeft hier in opdracht van de VO-raad een publicatie over geschreven. De belangrijkste elementen hieruit worden tijdens deze interactieve lezing gepresenteerd. Met voldoende tijd om vragen te stellen en met elkaar uit te wisselen. En natuurlijk krijgt iedereen de publicatie mee.

Wilt u liever aan de slag met een samenwerking waar u in participeert? Kijk dan eens bij de middagworkshop (23) “Jouw samenwerking onder de loep: hoe kom je verder?”

 

Ronde 2

23. Uw samenwerking onder de loep: hoe komt u verder?

Tim Dees (Common Eye)

Zit u in een samenwerking die niet lekker loopt, of wilt u een samenwerking verbeteren? En wilt u niet alleen theorie ophalen, maar ook zelf aan de slag?

Samenwerking tussen scholen, of tussen scholen en andere organisaties, wordt steeds vanzelfsprekender, maar is niet altijd makkelijk. Samenwerkingspartners hebben verschillende ambities en belangen en spreken soms een andere taal. Ook kunnen wisselingen van de wacht of nieuwe ontwikkelingen er voor zorgen dat een samenwerking opnieuw bekrachtigd moet worden.

Tijdens deze workshop gaat u, na een korte introductie, aan de slag met een samenwerkingsverband of -relatie waar u zelf in participeert. Met behulp van het “reflectie-instrument bij samenwerking tussen organisaties” bekijkt u wat er goed en minder goed gaat in de samenwerking waar u onderdeel van uitmaakt, en wat u daarin zou kunnen verbeteren.

Bij deze workshop ontvangt iedereen:

-    het reflectie-instrument bij samenwerking tussen organisaties;
-    het boek “Samenwerken: van idee naar afspraak” waarin handvatten worden geboden voor een goede en duurzame samenwerking.

Bent u ook geïnteresseerd in wat het van u als bestuurder of schoolleider vraagt om een samenwerkingsproces te regisseren? Kom dan naar de ochtendworkshop (22) “Regie op samenwerking: hoe doe je dat?”

Ronde 1 en 2

24. Veranderen in de richting van inclusiever onderwijs en maatwerk

Pieter Jan van Delden organisatieadviseur

Hoe kunnen scholen verdere stappen zetten in de richting van inclusiever onderwijs en maatwerk? In de praktijk valt het niet mee. Een werkzame veranderingsstrategie vraagt om inzicht in de belasting van leraren en scholen, zodat leidinggevenden beter kunnen bepalen hoe ze een meervoudige aanpak kunnen ontwikkelen. De deelnemers aan deze workshop passen principes voor verandering toe voor hun eigen situatie, in dialoog met collega’s.

Ronde 1 en 2

25. Inspiratiesessie: hoe intervisie een bijdrage levert aan een professionele leercultuur in de school

Wendy Zonneveld, intervisiebegeleider VO-academie

Wilt u weten welke basisvaardigheden nodig zijn voor het succesvol begeleiden van intervisiegroepen binnen de school? En kennismaken met de achterliggende theorieën rond intervisie? Tijdens deze inspiratiesessie leert u hoe u intervisie kunt inzetten om een bijdrage te leveren aan een professionele leercultuur op uw school. Ook gaat u met elkaar aan de slag met verschillende intervisiemethodieken en het stellen van krachtige vragen.

Ronde 2

26. Creatief met krimp: praktijkvoorbeeld over samenwerken op één locatie

Peter van Tuinen, directeur Kei College

Om krimp het hoofd te bieden werken OSG Sevenwolden en het christelijke Bornego College samen binnen het Kei College. Samen bieden deze scholen hier zeven beroepsgerichte vmbo-profielen aan (basis en kader). Hiervoor maken ze gebruikt van de 50%-regeling. In een samenwerkingsovereenkomst hebben de besturen vastgelegd dat maximaal 50% van het beroepsgerichte vmbo-onderwijsaanbod door de andere school kan worden uitgevoerd. 

In deze workshop zal Peter van Tuinen, directeur van het Kei College, u vertellen over de totstandkoming van het Kei College en hoe het er in de praktijk uitziet. Ook blikt hij vooruit naar de toekomst. Waarom is voor deze vorm gekozen? Hoe is het proces van samenwerking verlopen? Hoe ziet het onderwijs er in de praktijk uit: wat merken leerlingen, ouders en medewerkers er van? Hoe krijgen de openbare en christelijke identiteit vorm? Ook is er ruim tijd voor uitwisseling en vragen.

Bent u geïnteresseerd in meer praktijkvoorbeelden in het kader van krimp, kijk dan ook eens naar de workshop (17) “Samenwerken met behoud van eigenheid: Praktijkvoorbeeld over de samenwerkingsschool” in de ochtend.

Ronde 2

27. Positief onderwijs & waarderend onderzoek

Gerda Hoekstra-Vermunt, directeur Zelfstandige Gymnasia

Met waarderende (school)bezoeken, gesprekken, visitatietrajecten ziet u binnen de kortste keren een omslag naar positief en waarderend werken in alle lagen van uw organisatie. Tijdens deze workshop leert u de theorie van positive education en appreciative inquiry, u krijgt veel inspirerende voorbeelden uit de onderwijspraktijk en gaat zelf aan de slag voor uw bestuur of school(team). En na afloop weet u: waarderend ontwikkelen werkt, hier wil ik mee verder en zo ga ik het aanpakken.

Ronde 1

28. Denk mee over een praktijkgerichte component op de havo

Wiko Veenvliet, Penta Rho

De havo (-problematiek?) staat volop in de belangstelling. Een groep scholen heeft daarom de handen ineengeslagen en is op initiatief van het Havo-platform bezig om vorm en inhoud te geven aan ‘een praktijkgerichte component’ binnen de havo. Gemotiveerde leerlingen is daarbij een belangrijk doel. Tijdens deze workshop wordt ingegaan op het doel van, de gekozen werkwijze bij en de bredere achtergronden van deze ontwikkeling.

Na een inleiding wordt deelnemers gevraagd te reflecteren op dit onderwerp en proces met tweeledig doel:

1.    Verkennen van de kansen voor een dergelijke ontwikkeling binnen de eigen school en/of regio;
2.    Genereren van productieve feedback voor de ontwikkelgroep.

 

Ronde 2

29. Het succesvolle IJslandse Preventiemodel op Nederlandse scholen?

Petra de Graaf en Pirette van Poppel

Al jaren wordt er in IJsland succesvol gewerkt met het IJslandse preventiemodel. Sinds de introductie van het IJslands preventiemodel, twintig jaar geleden, is het middelengebruik onder IJslandse jeugd sterk gedaald en behoren zij nu tot de minst gebruikende jongeren in Europa. De school speelt hierin een belangrijke rol. Enerzijds door een verbindende factor te zijn in de wijk en anderzijds door gezondheid en welbevinden centraal te stellen in het curriculum. In Nederland experimenteren op dit moment 6 gemeenten met deze aanpak in een pilot.

In de sessie hoort u meer over het IJslandse preventiemodel, en delen Petra de Graaff van het Rythorius College uit Eersel, en Pirette van Poppel van het Pius X College uit Bladel hun ervaringen met de pilot op hun school.

Ronde 1 en 2

30. Intensieve samenwerking onderwijs en jeugdhulp

Vincent Fafieanie, Michiel van der Grinten, Sanne Kruijer en Jenny Falke

Om (kwetsbare) leerlingen te kunnen ondersteunen bij hun ontwikkeling is het van belang dat onderwijs en jeugd goed met elkaar samenwerken. Door verschillende wet-/regelgeving, culturele verschillen en schotten tussen werkgebieden is dit een grote uitdaging. Toch worden op steeds meer plekken nieuwe manieren gevonden om samen te werken. Naast goede inhoudelijke ideeën, zoals jeugdhulp op school, worden er ook manieren gevonden om middelen te combineren.

De VO-raad participeert in de brede coalitie Onderwijs, Jeugd, Zorg ‘Met Andere Ogen’ van bestuurlijk aanjager René Peeters. Eén van de elf inspiratieregio’s, waar gewerkt wordt aan de versterking van onderwijs en jeugd, verzorgt de workshop. Deze workshop maakt duidelijk hoe het samenwerkingsverband vo Noord-Kennemerland vanuit onderzoek en pilots de uitdaging aangaat, die de transformatie jeugd in de regio aan het onderwijs stelt. En daarbij samenwerkt met scholen, gemeenten en jeugdhulpaanbieders.

Vincent Fafieanie van het NJI en Michiel van der Grinten van Oberon zullen het kader schetsen (wet- en regelgeving, financiering en mogelijkheden tot samenwerking). Sanne Kruijer (swv) en Jenny Falke (gemeente) delen de ervaringen van inspiratieregio Noord-Kennemerland. Vervolgens is er ruimte voor een interactief deel met gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en vragen te stellen.

Ronde 2

31. Intensieve samenwerking en integratie van speciaal en regulier onderwijs

Dolf van Veen en Marjan Zandbergen

Op uiteenlopende plekken in het land wordt met veel enthousiasme en succes gewerkt aan een intensieve samenwerking en integratie van speciaal en regulier onderwijs. Het toenemend aantal initiatieven bevordert onderwijskundige en sociale integratie en biedt meer maatwerk en kansen voor leerlingen in het regulier onderwijs.

Het ondersteuningsprogramma van het Steunpunt Passend Onderwijs van de PO-Raad en VO-raad verbindt ongeveer 35 initiatieven, met als doel kennis te delen, expertise te ontwikkelen en (wettelijke) knelpunten die men in de praktijk ervaart bespreekbaar te maken.

Tijdens deze sessie worden de meest waardevolle bevindingen van ruim 2 jaar ervaring gedeeld. Welke aanpassingen in wet- en regelgeving zijn nodig om de samenwerking en de integratie verder te versterken. Het ministerie van OCW licht toe waarom het deze samenwerking toejuicht en in 2020 meer experimenteerruimte wil bieden.

Tijdens deze workshop wordt ook toegelicht welke vormen van ondersteuningsmogelijkheden er voor scholen beschikbaar zijn en gaan verschillende praktijkinitiatieven graag met u in gesprek om hun ervaringen met u te delen.

Ronde 2

32. High potentials uit het bedrijfsleven voor de klas

Jeroen Leuverink, Marina Croughs en Robert Hommen

Hoe krijg je high potentials uit het bedrijfsleven voor de klas? Met deze vraag hebben ’t Rijks en JTC samen met FLOT een project opgezet voor zowel leerlingen uit de bovenbouw als personeel uit het bedrijfsleven. Deze groepen oriënteren zich gezamenlijk op het docentschap door middel van stages en vakinhoudelijke werksessies. Deze worden in het vervolgtraject met studiepunten gewaardeerd. We delen leerzame ervaringen en gaan met elkaar in gesprek over hoe je deze nieuwe doelgroep kunt benaderen en behouden voor het onderwijs.

Ronde 2

33. 1+1=3 is de uitkomst van de samenwerking tussen bibliotheek en scholen

Eckartcollege, Bibliotheek Eindhoven en Stadkamer Zwolle

De Bibliotheek Eindhoven en (onder andere) het Eckartcollege vinden elkaar in het bevorderen van leesplezier, het delen van kennis en het stimuleren van de gang naar de bibliotheek. Samen hebben zij een mooie samenwerking gevonden in de vorm van o.a. een afhaalpunt voor boeken op de school, een gratis en automatisch lidmaatschap voor alle leerlingen en de ‘biebescape’. Zij vertellen u hier graag meer over. Ook de Stadkamer (bibliotheek– en cultuurorganisatie in Zwolle) neemt u mee in wat zij voor het vo kunnen betekenen.

Ronde 1

34. Structureel met leerlingen samenwerken bij school- en organisatieontwikkeling

Berit Lindemann, Noortje Schadenberg en LAKS

Het onderwijs is continu in beweging. En scholen zijn op allerlei manieren bezig om het onderwijs interessanter, leuker en nuttiger te maken voor hun leerlingen.

Uit verschillende onderzoeken en de nulmeting over verantwoording van de VO-raad blijkt dat het structureel betrekken van leerlingen bij zulke veranderingen om een structurele, doordachte aanpak vraagt. In de praktijk blijkt dat vaak lastig te zijn. Daarnaast is het structureel betrekken van belanghebbenden een belangrijk onderdeel in de geactualiseerde Code Goed Onderwijsbestuur VO.

In deze workshop passeren een aantal praktische handvatten om structurele betrokkenheid van leerlingen bij de ontwikkeling van uw school of organisatie vorm te geven. Deze worden gedeeld op basis van een casus uit de praktijk.

De workshop zal worden ingeleid door leerlingen van het LAKS, die vanuit het perspectief van leerlingen vertellen waarom het belangrijk is om leerlingen te betrekken bij schoolontwikkeling, en wat daarbij belangrijke aandachtspunten zijn.

Vervolgens zult u aan de hand van Noortje Schadenberg van het Maaslandcollege Oss en dr. Berit Lindemann, partner bij Wisselwerkers, aan de slag gaan met praktische handvatten om de structurele betrokkenheid van leerlingen in uw organisatie vorm te geven.

Ronde 1 en 2

35. Werken aan burgerschap binnen en buiten de school

Hessel Nieuwelink en Twan van den Hazelkamp

In 2020 staat er veel op stapel voor scholen! De verduidelijking van de wet op Burgerschapsonderwijs vraagt extra inzet, maar biedt ook talloze kansen. Niet alleen moet de school op samenhangende en doelgerichte wijze leerlingen kennis en respect bijbrengen voor de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en ieders grondrechten. Ook dient de school als oefenplaats voor democratische vaardigheden, sociale en maatschappelijke competenties van leerlingen.

In deze workshop laat Dr. Hessel Nieuwelink, lector Burgerschapsonderwijs aan de Hogeschool van Amsterdam zien welke aanknopingspunten er zijn voor het bieden van goed burgerschapsonderwijs.

Twan van den Hazelkamp, schoolleider bij Het Rijks Nijmegen, vertelt vanuit de praktijk op welke enthousiaste wijze Het Rijks vormgeeft aan burgerschap. De school werkt daarin samen met partners binnen én buiten de school. Vervolgens maken de deelnemers op interactieve wijze de vertaalslag naar de eigen school.

Ronde 2

36. Brainportscholen: Think, Make, Matter, Join. ‘Om verder te komen, moeten we samen gaan’

diverse schoolleiders

Na deze workshop heeft u een korte analyse van uw eigen regio met minimaal drie praktische tools om vorm te geven aan de samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven. De Brainport scholen staan voor het aanbieden van onderwijs dat leerlingen voorbereidt op de wereld van morgen, waarin een lerend leven essentieel is. De school richt zich daarbij sterk op de omgeving en werkt bij de vormgeving van dit onderwijs samen met externe partijen uit deze regio.

Een krachtig, onderscheidend kenmerk van Brainport scholen is het feit dat ze (nieuwe) initiatieven vormgeven buiten de schoolomgeving. Ze zoeken elkaar en het bedrijfsleven op, naar voorbeeld van de bijzondere samenwerkingscultuur van Brainport Eindhoven. Dit eigenzinnige ecosysteem maakt dat Brainportscholen verbinding hebben met initiatieven en partijen en bovendien hun kennis en kunde delen met elkaar, zodat iedereen in de regio mee kan groeien met het Brainport-succes.

Door Geert-jan Nillesen, directeur Jan van Brabantcollege Helmond, Claire Arts, rector Eckartcollege Eindhoven, Jessica Baart, rector Lorentz Casimir lyceum Eindhoven, Rob van der Vorst, directeur Heerbeeck College Best en Rob Aarts, directeur Vakcollege Helmond.

Ronde 1 en 2

37. Recht doen aan leerlingen door een combinatie van harde en zachte factoren

Marc Jassen en Johan van der Plas

Bij beslissingen over het geschikte leerpad voor een leerling en over de ondersteuning voor de leerling is het nodig dat harde en zachte informatie over en van de leerling beschikbaar en interpreteerbaar is voor een team. Dit alles in de diverse contexten als behoud van kwaliteit, maatwerk, opwaartse druk, kansengelijkheid en werkdruk.

Marc Janssen en Johan van der Plas hebben samen met The Next School een hulpmiddel (LIZ) en een proces ontwikkeld om voortgang van leerlingen inzichtelijk te maken. In plaats van een uitgeprint lijstje met cijfers van de leerling is er letterlijk een beeld gecreëerd waardoor docenten in één oogopslag een compleet beeld van de leerling krijgen. Dit zorgt voor meer structuur, inzicht in het ontwikkelingspad van de leerling en daardoor ook voor effectieve en efficiënte leerlingbesprekingen en bevorderingsbeslissingen. Deze manier van werken ontzorgt de docenten / mentoren, de afdelingsleider en wordt al 8 jaar met succes gebruikt op het Northgo College.

Na een korte inleiding waarin het hulpmiddel LIZ wordt uitgelegd zal aan de hand van verschillende demo-leerlingen zelf worden gewerkt met LIZ. Vragen die daarbij spelen zijn: hoe zit het met de voorgeschiedenis van de leerling, is er sprake van een consistent beeld over een leerling, hoe komen de docenten tot een aanpak, is er sprake van opwaartse druk of is er sprake van kwaliteitsverlies in een afdeling? Daarna gaan we verkennen wat deze manier van kijken kan betekenen voor uw eigen organisatie.

 

Ronde 1 en 2

38. Ontdek het beroepsonderwijs in uw regio en zet stappen voor duurzame samenwerking

Tessa van Drop en Esther Klaster

Het behoud van vitaal beroepsonderwijs in de regio is van belang voor vmbo en mbo-scholen. Vmbo en mbo-scholen zijn steeds vaker met elkaar in gesprek over regionaal onderwijsaanbod, de regionale arbeidsmarktvraag en doorlopende routes. Het realiseren van een duurzame samenwerking blijkt vaak lastig. In deze workshop wordt ingezoomd op de vraag ‘Hoe bouw ik een duurzame relatie met het mbo op?’ U gaat op een actieve manier aan de slag met handvatten om het gesprek in de regio te voeren op basis van inzicht in uw ambities, belangen en rol en die van de andere partijen.

Ronde 1 en 2

39.‘ t Stoplicht staat op rood, ‘t stoplicht staat op groen: in Twente laten we zien dat scholen en universiteit het samen doen!

Gert ten Hove en Pieter Boerman

Met 26 VO-scholen als partner van de Universiteit Twente (UT) hebben we een unieke samenwerking gerealiseerd. Met name de inzet van 200 UT-studenten, de relatie met de lerarenopleiding en het Pre-University programma geven een goede dynamiek aan de samenwerking in ons netwerk. De aanpak is gericht op lerarentekort, docentprofessionalisering en op langlopende voorbereidingsprogramma’s voor leerlingen op succesvol studeren in het hoger onderwijs. Dit programma loopt vanaf klas 1 t/m 6 in het voortgezet onderwijs. VO-docenten zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering ervan. Zo stimuleren we in Twente en omstreken een ambitieuze leercultuur voor leerling en docent.

Met een interactieve, discussiegerichte aanpak met de deelnemers gaan we aan de hand van een aantal perspectieven bezig met diverse vraagstukken in een samenwerkingsverband tussen vo-scholen en hoger onderwijsinstellingen. Input voor de discussie halen we uit korte presentaties van een VO-school, een universiteit en vanuit het landelijke onderwijsbeleid. In onze workshop gaan we samen met de deelnemers in op de verbinding met alledaagse en strategische vraagstukken van de VO-scholen. Deze vraagstukken betreffen thema’s als krimp, lerarentekort, lerarenopleiding, inzet van studenten, docentprofessionalisering en vakontwikkeling en leerlingen voorbereiden op succesvol studeren in het HO. Uiteraard verwachten we een actieve houding van de deelnemers, maar als u liever alleen luistert: we veel informatie en veel leuke, goede voorbeelden.

We sluiten onze sessie af met een discussie-driehoek: Tis niks weerd – Joa joa – Mooi man!

Ronde 2

40. De Onderwijsagenda Groningen: een samenwerking tussen scholen en kennisinstituten

Tom Drukker

Welke rol kan onderzoek spelen in schoolontwikkeling en welke mogelijkheden zijn hiervoor? In deze workshop staat het praktijkvoorbeeld van de Onderzoeksagenda in Groningen centraal. Hierin werken het bestuur Openbaar Onderwijs Groningen, de Hanzehogeschool, de Rijksuniversiteit Groningen en NHL Stenden samen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren door onderzoek direct te verbinden aan de praktijk. Verschillende partners in dit samenwerkingsverband komen aan het woord en daarnaast gaan deelnemers zelf kijken hoe ze onderzoek kunnen betrekken bij de eigen ontwikkeling.

Ronde 1

41. Samen werken aan professionalisering van leraren en schoolleiders – Netwerk Huisacademies

René Vermeer, Joke Kiewiet-Kester, Lobke Baars en Wieneke Kooi

Professionele groei van leraren en schoolleiders? Ook daarbij is samenwerking een factor van belang. Op welke manier werken academies van scholen en schoolbesturen samen om die professionalisering naar een hoger plan te tillen? Op welke thema’s vinden academies elkaar, en wat levert dat op?

Het netwerk huisacademies presenteert drie good practices: de SVOK-academie die vanuit de rol van professionaliseringscentrum activiteiten aanbiedt en zich ook gaat richten op inductie van starters; Quriuz, de huisacademie van Quadraam, waar de afgelopen jaren sterk is ingezet op de doorlopende lijn van samen opleiden, inductie en professionalisering; en het Netwerk Onderwijsprofessionals regio Arnhem-Nijmegen waar verkend wordt hoe slimme verbindingen gelegd kunnen worden tussen leraren, lerarenopleiders en onderwijsonderzoekers om professionaliseren en innoveren te stimuleren.

In deze workshop doet u inspiratie op aan de hand van deze voorbeelden uit de praktijk. Daarna gaat u in gesprek met collega’s over samenwerken rond thema’s als de doorgaande lijn in opleiden, inductie en professionaliseren van leraren, de strategische positie in de regio van academies en de connectie tussen professionalisering en innovaties. Ook maakt u kennis met het netwerk huisacademies en de mogelijkheden die het netwerk biedt voor uw academie of professionaliseringsactiviteiten.

Ronde 1 en 2

42. De Haagse aanpak van het lerarentekort. Gezamenlijk leraren opleiden, begeleiden en professionaliseren

Gert van den Ham

Gemeente Den Haag en scholen voor het primair en voortgezet onderwijs trekken samen op in de aanpak van het lerarentekort. Daar is een aantal initiatieven uit voortgekomen dat zich richt op het opleiden, begeleiden en professionaliseren van leraren. Programmamanager Gert van den Ham van gemeente Den Haag en een schoolleider nemen deelnemers mee in de geschiedenis en de toekomst van hun samenwerking. Wat zijn de successen? Waarom zijn zowel de gemeente als scholen gebaat bij de samenwerking op het opleiden en professionaliseren van leraren?

De ervaringen en succesverhalen van de Haagse aanpak worden in het perspectief geplaatst van de huidige ontwikkeling van het lerarentekort in het voortgezet onderwijs. Hoe kan uw regio hoofd bieden aan het lerarentekort, en valt er te leren van een langlopende samenwerking tussen gemeente Den Haag en scholen voor het voortgezet onderwijs? Deelnemers worden uitgenodigd de verbinding te maken tussen de successen van de Haagse aanpak en de aanpak van het lerarentekort in hun eigen regio.

Ronde 1

43. 10-14 onderwijs: samenwerken aan een soepele doorstroom

Paul Veelen en Nick Roufs

Samenwerkingen tussen het po en vo, voor sommige scholen is dit gemeengoed, voor andere scholen gaat de samenwerking niet veel verder dan het overdragen van leerlingendossiers. Paul van Veelen en Nick Roufs van het Connect College in Echt vertellen over hun mooie samenwerkingen met basisscholen in de regio. Aan bod komt het ‘10-14-onderwijs regio Echt’, een programma van het Connect College Echt en vijftien nabijgelegen basisscholen voor leerlingen in groep 7 en 8 en de eerste en tweede klas.

Het programma bevat vijf pijlers (Leerlingvaardigheden, Nederlands, Wetenschap&Technologie, Mens&Maatschappij, Herfstsignalering) en heeft als doel de overgang PO-VO zo soepel mogelijk te laten verlopen. Alvast iets meer weten? Zie dan de informatiebrochure, drieslagfolder en het filmpje ter verduidelijking.  Paul Veelen en Nick Roufs vertellen tijdens deze workshop meer over het proces, de status quo,  valkuilen en opbrengsten. 

Ronde 2

44. ‘Mind the gap’: naar een soepele doorstroom van po naar vo

Gillian Garritzen, Paola Eijkenboom, Peter-Paul Lenssen, Bert Schlüter, Evelien Ketelaar en Leon de Rond

Basisschool St. Paulus in Heerlen herkende de toenemende kansenongelijkheid onder hun leerlingen en besloot hier iets aan te doen. Om de kloof tussen PO en het VO voor leerlingen kleiner te maken, werd het programma ‘Work in Progress’ ontwikkeld waarbinnen leerlingen gastlessen volgen in het VO, er gewerkt wordt aan hun emotionele ontwikkeling en executieve functies en ouderbetrokkenheid hoog in het vaandel staat. Samen met Paola Eijkenboom (mede-projectleider) en Peter-Paul Lenssen van vo-school Bernardinuscollege vertelt Gillian Garritzen over de weg hier naar toe en de resultaten.

De Louis Porquin Stichting en RSG ’t Rijks werken in een professionele leergemeenschap aan ‘doorlopend leren en ontwikkelen’ voor iedere leerling. Het delen van ervaringen en kennis door leraren po en vo is een belangrijke sleutel tot succes. Het resultaat: in alle gesprekken heeft de leerling een centrale rol, gezamenlijk ontwerp van vakoverstijgend onderwijs, leergemeenschappen over o.a. het stimuleren van executieve functies. Er is geen grote stelselwijziging nodig om de leerlingen het perspectief op doorlopende ontwikkeling te geven. Slim gebruik maken van elkaars kwaliteiten, leergierigheid en expertise biedt uitkomst. In deze interactieve workshop delen Leon de Rond (rector-bestuurder RSG ’t Rijks), Bert Schlüter (Directeur Onderwijs LPS), Evelien Ketelaar (Pesant) hun lessen!

Ronde 1 en 2

45. Studentsucces in het hoger onderwijs, een gezamenlijke verantwoordelijkheid!

Mia van Rijsewijk en Rob Doorleijers

Het programma studiesucces van Fontys kent drie pijlers: de loopbaanketen, studentcoaching en onderwijsontwikkeling. Op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek worden instrumenten, methodieken en interventies binnen deze drie pijlers ontwikkeld die studiesucces positief beïnvloeden.

In deze workshop delen we een aantal van deze interventies en onderzoeksresultaten, met name gericht op de aansluiting en doorstroom van vo naar hbo. Daarnaast laten we zien hoe doorstroomdata ingezet wordt in de verbetering van aansluiting. Daarnaast gaan we graag in gesprek over de wijze waarop samenwerking met het toeleverend onderwijs in de aansluiting en doorstroom kan worden versterkt.

Ronde 2

46. De brug bouwen terwijl je erover loopt - slimme Zeeuwse samenwerkingen

Willem Poppe

In Zeeland staan thema’s als de daling van leerlingenaantallen, loopbaanperspectief voor leraren en vitaliteit van de regio hoog op de agenda. Hoe kunnen we professionals werven, opleiden en behouden in de regio? Dat is een prachtige uitdaging waarbij samenwerking essentieel is.

Schoolbesturen, lerarenopleidingen, lectoraten en bedrijfsleven slaan al vele jaren de handen ineen in allerlei samenwerkingsverbanden. De Zeeuwse academische opleidingsschool (ZAOS) is een vliegwiel in de regionale samenwerking. In deze interactieve sessie maakt u kennis met de wijze waarop in Zeeland initiatieven met elkaar verbonden worden en hoe innovaties bestuurbaar en krachtig blijven. Graag willen we in deze sessie van elkaar leren. De slimme samenwerkingen die daarbij aan bod komen zijn:

-    samenwerking met op het bedrijfsleven en brancheorganisaties bij het opleiden van (hybride) techniekdocenten;
-    samenwerking tussen het Roosevelt Center for Excellence in Education (RCEE), het opleiden van leraren en onderwijskwaliteit;
-    samenwerking met de decanenkring Zeeland gericht op aantrekkelijkheid van het lerarenberoep en instroom van vo-leerlingen naar de lerarenopleidingen.

Deelnemers aan de sessie worden uitgenodigd de verbinding te maken tussen de integrale aanpak in Zeeland en dat wat actueel, relevant en mogelijk is in de eigen regio.

 

Ronde 1

47. Vernieuwen doe je niet alleen

Kars Litjens, Willem Sonneveld en Marjan de Rijke

De docent voelt zich vaak de uitvoerder van onderwijsvernieuwingen, terwijl hij de ontwerper van het onderwijs zou moeten zijn. Wat is de rol van de schoolbesturen, schoolleiders en de docenten zelf in het proces van onderwijsvernieuwing?

Een aantal docenten uit Rotterdam hebben zich verenigd in het collectief Broedplaats010. De Broedplaatsers zien het als hun taak om het onderwijs in beweging te brengen.
 

Broedplaats010 is door Gemeente Rotterdam en schoolbesturen gefaciliteerd om urgente onderwijsvraagstukken in de stad aan te pakken. Zij doen dit op geheel eigen wijze: niet te veel praten, maar vooral doen!
 

De centrale vraag tijdens deze workshop is: Hoe betrek en motiveer je docenten bij vernieuwing in je eigen school? Deelnemers horen hoe u beweging krijgt in uw school door middel van een mini-broedplaats. Wat dat precies is en wat het oplevert, ervaart u tijdens de workshop!