Voor wie goed kijkt, heeft Academie Tien nog een opvallend kenmerk: er lopen grote aantallen studenten van de lerarenopleidingen van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht rond. Het zijn er ruim veertig op een totaal van zo’n honderdtien docenten en docenten-in-opleiding: ruim een derde dus. Die studenten zijn meer dan stagiairs, legt Van den Berg uit: “Het zijn gewoon onze collega’s.” De studenten zijn voor meer dan de helft van hun studietijd in het schoolgebouw van Academie Tien. “We geven samen les: startende docenten, ervaren docenten, alles door elkaar. Het is een vorm van co-teaching waarbij veel afhangt van ieders vragen en behoeften.”

De crux van Lesson Study is dat het een actief didactisch hulpmiddel voor leraren is, zegt Siebrich de Vries: je betrekt de leerlingen bij het verbeteren van je onderwijs, je lessen en je lesmethode. Een voorwaarde is dat er een goede, afgebakende onderzoeksvraag ligt, op basis van een vakdidactisch probleem. “Neem het vak wiskunde”, zegt De Vries. “Daar zijn vaak problemen rondom de kennis van de sinus. Hoeveel leerlingen begrijpen het écht?, vragen docenten zich af. Kunnen we een aanpak ontwikkelen waardoor álle leerlingen het begrijpen? Als je daarmee via Lesson Study aan de slag gaat, kun je je lessen en lesmethode bijstellen. Datzelfde geldt voor andere lastige vakvragen. Al kun je Lesson Study ook toepassen bij meer pedagogisch gerichte vragen.”

Tempelman-Lam raakte betrokken bij de opzet van het auctoraat toen ze via de VO-raad hoorde over een idee voor de oprichting van onderzoeksplekken en zo begon het balletje te rollen. “We zeiden meteen: dat gaan we zelf doen!”, zegt Martin Jan de Jong, bestuurder van Greijdanus en eveneens initiatiefnemer van het auctoraat. “We zochten al langer naar verdieping in de vorm van onderzoek, en we hadden iemand binnen onze organisatie op het oog die net bezig was te promoveren – dat was Hans Vogelzang.” (Vogelzang promoveerde in november op de leeropbrengst van de scrum-methode in het scheikundeonderwijs; zie kader.) “Hans zag dat gelukkig zitten en toen zijn we met z’n drieën teksten gaan schrijven. We wisten meteen wat het thema en het onderzoeksobject van dit auctoraat zou moeten zijn: brede vorming. Daar zijn we binnen Greijdanus al lang mee bezig en dat wilden we van een steviger ondergrond voorzien.”

Veel scholen die bezig zijn met de (door)ontwikkeling van hun onderwijs, vragen zich af: ‘hoe weet ik nu of het werkt?’, ‘wat vinden leerlingen eigenlijk van de pilot?’ of ‘hoe weet ik hoe mijn school ervoor staat?’. U kunt verschillende onderzoeksinstrumenten gebruiken om zelf onderzoek te doen in de school of in de les. Weet u nog niet welk instrument daarvoor geschikt is? Bekijk de flowchart met alle onderzoeksinstrumenten om in de eigen school te gebruiken.