Alle onderwerpen

Onderwerp

Formatief evalueren

Bij formatief evalueren wordt toetsing meer benut als een onderdeel van het leerproces: leerlingen mogen fouten maken en krijgen feedback om hun leren te verbeteren. De ontwikkeling naar meer formatief evalueren is gestart vanuit een behoefte in het veld om leerlingen meer te betrekken bij hun eigen leerproces. Op veel scholen is deze beweging al enige tijd zichtbaar, waarbij het onderwerp vaak ook breder wordt getrokken naar een 'formatieve cultuur’. Voor scholen die (verder) aan de slag willen met formatief evalueren, is ondersteuning beschikbaar.

Praktijk & ondersteuning

Verdiepende informatie

Op veel plekken zijn leraren en scholen aan de slag gegaan met formatief evalueren. Bij Voortgezet Leren en SLO is hierover verdiepende informatie te vinden.

Specifiek willen we verwijzen naar de special ‘Formatief evalueren: werken aan groei’ (2021), een bundel theorieën, praktijkvoorbeelden en instrumenten, ontwikkeld door leraren, schoolleiders en experts van de leernetwerken ‘Formatief evalueren’ (samenwerking tussen SLO, VO-raad, HU en WUR). In ‘Formatief evalueren in het vo’ (SLO, 2020) wordt daarnaast ingegaan op wat formatief evalueren precies inhoudt en hoe de leraar het kan inpassen in de onderwijspraktijk.

Contextscan ‘Implementatie formatief evalueren’

Met deze contextscan van het leernetwerk 'Formatief evalueren' kom je erachter hoe je collega’s denken over formatief evalueren op school. De contextscan helpt scholen bij het in kaart brengen van de beginstand en vorderingen van implementatie van formatief evalueren. 

Praktijkvoorbeelden

Hieronder lees je diverse praktijkvoorbeelden over formatief evalueren en formatief werken.

Eén formatieve les, drie perspectieven: wat vinden de leraar, de leerling en een observator ervan?
i

Het Marianum werkt sinds 2016 aan een formatieve cultuur, waarin leerlingen, leraren én schoolleiders leerdoelen en succescriteria voor zichzelf bepalen.

Praktijkvoorbeeld
01 juni 2023
Samen op weg naar een formatieve schoolcultuur
i

Het Calvijn College vertelt in een video hoe ze invulling geven aan een formatieve schoolcultuur.

Praktijkvoorbeeld
14 december 2020
Formatief evalueren: ‘Bouw samen aan een feedbackcultuur’
i

Vanuit een vernieuwde onderwijsvisie kwam een nieuwe kijk op toetsen.

Praktijkvoorbeeld
23 mei 2022
Formatief werken, al vijf jaar de focus van onderwijsontwikkeling op het Hooghuis in Heesch
i

Het Hooghuis ging aan de slag met de wens om minder te toetsen en leerlingen meer de regie te laten nemen over het eigen leerproces.

Praktijkvoorbeeld
23 mei 2022
Laagdrempelig kennis delen binnen de school: organiseer een boekbespreking
i

Het Hofstad Lyceum stimuleert de lerende cultuur binnen de school door middel van een boekbespreking.

Praktijkvoorbeeld
11 september 2021
Met de werkvorm storytelling leg je een gezamenlijke basis voor onderwijsvernieuwing
i

De eerste stap tot meer formatief handelen was het doel duidelijk maken door middel van storytelling.

Praktijkvoorbeeld
18 november 2020
De ontwikkeling van een formatieve cultuur
i

Met een leerlijn gebasseerd op leervragen van docenten startte UniC een formatieve cultuur.

Praktijkvoorbeeld
11 september 2020
School in ontwikkeling: van cijfers naar feedback
i

De leerresultaten in de vorm van cijfers staan niet langer centraal in plaats daarvan wordt er formatief geëvalueerd.

Praktijkvoorbeeld
14 oktober 2019
Formatief werken? Begin klein en neem de tijd!
Praktijkvoorbeeld
06 september 2022

Magazine

Wat bedoelen we met formatief evalueren?
In onderwijsland gaan veel verschillende definities rond van formatief evalueren, die elkaar deels aanvullen en deels overlappen. Bij formatieve evaluatie gaat het erom te achterhalen waar leerlingen zich bevinden in hun leerproces. Formatieve evaluatie vindt plaats tijdens het leren en in dienst van dit leren. Formatief evalueren biedt de leraar en leerling inzicht in het leerproces en is dus niet bedoeld om een leerperiode mee af te sluiten of consequenties voor de schoolloopbaan aan te verbinden. De leraar en leerling kunnen de verkregen inzichten en informatie gebruiken voor feedup, feedback en feedforward. Feedup is het bepalen van de doelen waar een leerling naartoe werkt, moet gaan, of wil gaan; feedback is waar de leerling zich bevindt in zijn/haar leerproces, en feedforward is de beste manier om naar de gewenste situatie te komen. 

Zie voor achtergrondinformatie ook een publicatie van het NRO en de NRO-website.