Effecten doorstroomtoets nog ongewis

28 maart 2024

Er zijn zorgen bij veel scholen dat de doorstroomtoetsuitslagen meer afwijken van de door de basisschool gegeven schooladviezen dan afgelopen jaren, zowel naar boven als naar beneden. Ook lijkt dit per toetsaanbieder te verschillen. Goede data hierover zegt het ministerie echter pas na de zomer beschikbaar te hebben. Daarnaast is het onduidelijk wat de effecten zijn van de verplichte bijstelling naar boven op de verdeling van leerlingen over scholen en schoolsoorten.

De VO-raad haalt binnenkort input bij haar leden op over de ervaringen met de doorstroomtoets en de aanmeldingen in het voortgezet onderwijs. Dit nemen we mee in onze gesprekken met het ministerie van OCW.

OCW en CvTE niet ongerust

Zowel het College voor Toetsing en Examinering (CvTE) als het ministerie voor OCW geven aan dat deze afwijkingen niet voortkomen uit problemen bij de toetsen of de normering hiervan. Een mogelijke oorzaak dat de resultaten van doorstroomtoets afwijken van de adviezen is het niet meenemen van de voorlopige schooladviezen bij de normering. Dit gebeurde de afgelopen twee jaren wel. In een factsheet legt het CvTE uit hoe ze de normering bepalen.  

Bijstelling van advies bij hogere toetsscore, andere instroom in vo dan andere jaren

Voor het eerst geldt dat leerlingen die hoger scoren op de doorstroomtoets dan hun voorlopige schooladvies, in principe een bijstelling van het advies naar boven krijgen; omgekeerd geldt dit niet. Deze wijziging gaat er in alle waarschijnlijkheid voor zorgen dat aanzienlijk meer leerlingen een bijgesteld advies krijgen, en op een andere schoolsoort in gaan stromen in het VO. In schooljaar 2022/2023 kwam 37% van de groep achtleerlingen in aanmerking voor een heroverweging, waarvan een kwart van deze heroverwegingen daadwerkelijk een bijstelling kregen.  

Hoewel de effecten van het nieuwe beleid van de doorstroomtoets en de signalen over de afwijkingen tussen het schooladvies en de toetsuitkomsten nog ongewis zijn, maakt de VO-raad zich wel zorgen over de effecten op de instroom en verdeling van de leerlingen over de scholen en schoolsoorten en probeert daar nu meer zicht op te krijgen.  

Deze week (25 maart) melden alle leerlingen zich aan bij de vo-school van hun voorkeur. Vanaf volgende week onderzoekt de VO-raad hoe de aanmeldingen verspreid zijn over de verschillende schoolsoorten om tot een eerste beeld te komen. Ook zal de VO-raad op korte termijn met de inspectie bespreken wat de impact is van het nieuwe beleid op onder meer het berekenen van de onderwijsresultaten van vo-scholen.