Alle onderwerpen

Onderwerp

Maatwerk

Maatwerk, waarbij het onderwijs wordt toegespitst op individuele leerlingen en hun interesses, talenten en ontwikkeltempo, wordt steeds wijdverbreider in de sector. Scholen willen zo recht doen aan de verschillen tussen leerlingen in een klas, leerlingen extra uitdagen en hen de kans geven zich optimaal te ontwikkelen. Om maatwerk te kunnen bieden, is (verdere) flexibilisering van het onderwijssysteem nodig. De VO-raad pleit in dit kader onder meer ook voor een maatwerkdiploma.

Praktijk & ondersteuning

Aan de slag met maatwerk: informatie en inspiratie

Schema: wat kan en mag?

Scholen die verder werk willen maken van maatwerk, vinden in het schema ‘Maatwerk: wat kan en wat mag?’ alle mogelijkheden hiertoe binnen de huidige wet- en regelgeving.

Pilot ‘Recht op maatwerk’

In 2017 en 2018 zijn 30 vo-scholen binnen een pilot elk op eigen wijze aan de slag gegaan met maatwerk. Met deze pilot wilden de VO-raad, het ministerie van OCW en LAKS onderzoeken hoe een ‘recht op maatwerk’ van leerlingen in de praktijk kan worden vormgegeven en wat het leerlingen oplevert. De resultaten van de pilot zijn opgenomen in het magazine 'Ervaringen uit de pilot Recht op maatwerk' en kunnen als inspiratie dienen voor andere scholen. Lees daarnaast de verhalen van 11 scholen die na de pilot verder gingen op het maatwerkpad.

De pilot Recht op maatwerk heeft een vervolg gekregen binnen het programma Voortgezet Leren. Dit programma biedt scholen ondersteuning bij het verder vormgeven van maatwerk, onder meer via bijeenkomsten en praktijkvoorbeelden.

Praktijkvoorbeelden

Hieronder vind je een selectie van praktijkvoorbeelden over hoe scholen invulling geven aan maatwerk. 

Meer maatwerk voor leerlingen binnen een vaste structuur
i

Met meer keuzevrijheid en coachende mentoren wil het d’Oultremontcollege leerlingen zelfstandiger maken.

Praktijkvoorbeeld
05 november 2019
Maaswaal NeXT: drie jaar in de brugklas om het juiste niveau te kiezen
i

Leerlingen met een mavo/havo-advies volgen bij Maaswaal NeXT een driejarige brugklas en gaan voor het hoogst haalbare niveau per vak.

Praktijkvoorbeeld
10 juni 2021
Ambitieuze doeners zelfstandiger door vakoverstijgend onderwijs
i

Door contextrijk onderwijs leren leerlingen wat je kan met de kennis uit boeken.

Praktijkvoorbeeld
21 april 2021
Stad en Esch: ruimte zoeken én vinden in examinering
i

Minder toetsen meer maatwerk leidt tot een nieuw pta vrijwel alleen in het examenjaar.

Praktijkvoorbeeld
14 april 2021
Maaswaal NeXT: samen bouwen aan een innovatieve opleiding
i

Een driejarige onderbouwopleiding voor vmbo/havo zorgt voor meer gemotiveerde leerlingen.

Praktijkvoorbeeld
07 april 2021
Liemers College start met brede, heterogene onderbouw
i

Mavo-, havo- en vwo-leerlingen in de brugklas volgen gezamenlijk lessen. Hoe pakt de locatie het aan? 

Praktijkvoorbeeld
11 november 2020
Een rustige en veilige plek op school: de trajectruimte
i

Op het Tabor College Werenfridus komen leerlingen met een specifieke behoefte tot rust in een speciale trajectruimte. 

Praktijkvoorbeeld
28 september 2020
Het beste uit leerlingen halen met een pro/vmbo-klas
i

Voor leerlingen die cognitief en/of sociaal-emotioneel op de grens zitten tussen praktijkonderwijs en vmbo.

Praktijkvoorbeeld
06 juli 2020
Tachtig minuten les creëert ruimte voor coaching en keuzes
i

Het Over Betuwe College Bemmel ging van wens van leerlingen, ouders en leraren naar een nieuw schoolplan

Praktijkvoorbeeld
10 maart 2020
Nóg beter worden in waar je goed in bent op Het Stormink
i

Met talentontwikkelprogramma's sluiten lessen aan bij de persoonlijke interesses en talenten van leerlingen.

Praktijkvoorbeeld
03 maart 2020
Waarom differentiëren we niet meer naar belangstelling?
i

Op de Groene Hart Praktijkschool gedeien leerlingen op individuele leertrajecten.

Praktijkvoorbeeld
18 februari 2020
Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen: Optimaal leren in een heterogene brugperiode
i

De brede brugklas helpt leerlingen van de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen om te ontdekken welke onderwijsrichting het beste bij hen past.

Praktijkvoorbeeld
11 februari 2020
Zo volgen leerlingen met een studieschema hun eigen leerroute
i

Om het eigenaarschap van leerlingen te vergroten introduceerde docent Bodien Grijpstra een studieschema.

Praktijkvoorbeeld
30 januari 2020
De rol van onderzoek bij de invoering van keuze-uren
i

Eigen onderzoek in de school hielp het Dr.-Knippenbergcollege om een nieuwe onderwijsvisie in te voeren.

Praktijkvoorbeeld
08 oktober 2019
De eerste stappen naar ‘leren leren’
i

Het CS Vincent van Gogh zet de stap naar lesgeven vanuit de behoeftes van leerlingen.

Praktijkvoorbeeld
01 oktober 2019
Hoe een pauzejaar succesvol bijdraagt aan een veranderproces
i

Neem de tijd om een nieuwe onderwijsvisie goed uit te denken en laat je niet meeslepen door de waan van de dag.

Praktijkvoorbeeld
21 mei 2019

Strategisch personeelsbeleid

Om de ambities rond maatwerk te kunnen realiseren, is het belangrijk om docenten goed toe te rusten op dit vlak en hen goed te betrekken. Zie in dit kader ook de themapagina 'Strategisch personeelsbeleid'.

Plusdocument

In het sectorakkoord VO 2014-2017 is vastgelegd dat scholen aan alle leerlingen een plusdocument meegeven. De VO-raad ontwikkelde een handreiking om schoolleiders te ondersteunen bij de ontwikkeling of verbetering van dit plusdocument. De handreiking neemt je mee in het hele proces van de organisatie: van voorbereiding via uitvoering tot en met de evaluatie, en bevat praktische tips en voorbeelden.

In de onderstaande portretserie leggen 14 scholen daarnaast uit hoe zij het plusdocument hebben aangepakt aan de hand van negen aspecten: