Aandacht voor goed samenspel: examencommissie en wettelijk verplicht advies aan bevoegd gezag

29 februari 2024

Sinds augustus 2021 heeft elke school verplicht een examencommissie. De positie van de examencommissie als onafhankelijk en deskundig orgaan is op veel scholen volop in ontwikkeling. Een onderdeel van het werk van de examencommissie is het jaarlijks advies aan het bevoegd gezag. De komende maanden zijn voor examencommissies een geschikte periode om aan die wettelijk verplichte evaluatie- en adviestaak invulling te geven. Dat vraagt van schoolleider en bestuurder aandacht voor een goed samenspel.

Jaarlijks voert de examencommissie een evaluatie uit van de kwaliteit van schoolexaminering en brengt zij advies uit aan het bevoegd gezag en de directeur over wat er beter kan en moet. Dat is een wettelijke taak. In het stelselonderzoek van de inspectie is gebleken dat veel examencommissies die taak nog niet hebben uitgevoerd. Dat blijkt ook tijdens de inspiratiebijeenkomsten van de VO-raad waar veel leden van examencommissies aangeven dat zij dat advies (nog) niet hebben uitgebracht.

Hoewel het moment noch de vorm van deze jaarlijkse evaluatie en advies zijn voorgeschreven, zijn de komende schoolmaanden zijn voor een examencommissie een geschikte periode om een dergelijke evaluatie uit te voeren en het formele advies uit te brengen aan bevoegd gezag en directeur. In de Handreiking voor examencommissies staan suggesties voor te evalueren aspecten. De examencommissie kan onafhankelijk eigen prioriteiten stellen, evalueren en daarover adviseren.

Vraagstukken en adviezen

Onlangs heeft de VO-raad onder de leden een poll uitgezet over het functioneren van de examencommissies. De uitkomsten komen overeen met wat de deelnemers aan inspiratiebijeenkomsten naar voren brengen. Duidelijk is dat heel wat examencommissies werken aan hun positionering. Zo geeft minder dan de helft van de invullers aan dat de examencommissie een gezaghebbende en onafhankelijke positie heeft ten opzichte van examinatoren, directie en bevoegd gezag. Ruim de helft van de invullers zoekt nog naar een heldere formulering van wat zij willen verstaan onder kwaliteitsborging schoolexaminering; 45% ziet het als een uitdaging om het borgen van de kwaliteit en zorgen voor de kwaliteit goed te scheiden. Ruim een kwart ziet een uitdaging in de eigen deskundigheidsontwikkeling, in het onafhankelijk adviseren en in de ontwikkeling naar een gezaghebbend orgaan.
De uitgebrachte adviezen gingen voor het merendeel over de kwaliteit van de schoolexamenprocessen (67%), de schoolexamentoetsen (55%), de rol van directie en/of bevoegd gezag (33%) en deskundigheidsontwikkeling van examinatoren (27%).

Aandacht schoolleiding en bestuurder nodig

De examencommissie is ingesteld door het bevoegd gezag en dient haar werkzaamheden voor de kwaliteitsborging onafhankelijk te kunnen doen. Tegelijkertijd is het bevoegd gezag eindverantwoordelijk voor de (kwaliteit van) schoolexaminering. Dat vraagt van het bevoegd gezag en van de rector of directeur aandacht voor de werkzaamheden van de examencommissie.

Belangstelling voor inspiratiesessies onverminderd groot

De VO-raad organiseert verschillende malen per schooljaar inspiratiebijeenkomsten over de examencommissie voor leden van examencommissies. Daarmee wil de VO-raad examencommissies ondersteunen in hun ontwikkeling naar een gezaghebbend, onafhankelijk orgaan. Vanwege de grote belangstelling organiseert de VO-raad op 9 april een extra inspiratiebijeenkomst waarvoor je je nog kunt aanmelden met het online formulier.