Antwoorden op veelgestelde vragen over opleidingstrajecten pabo-gediplomeerden in het vmbo
De VO-raad, Onderwijscoöperatie en Vereniging Hogescholen hebben samen een oplossing voorgesteld aan staatssecretaris Dekker voor leraren die met een bevoegdheid voor het po lesgeven in het vmbo. De staatssecretaris nam dit voorstel over. Vanaf februari 2017 kunnen in het vmbo werkzame pabo-gediplomeerden starten met een maatwerktraject om een bevoegdheid te halen. Er bestaan twee trajecten: een maatwerk-opscholingstraject leidend tot een beperkte nieuwe bevoegdheid ‘groepsleerkracht vmbo onderbouw basis/kader’ of een vakgericht maatwerk-opleidingstraject, leidend tot een volledige tweedegraads bevoegdheid voor het betreffende schoolvak. Bij de VO-raad zijn hierover vragen binnengekomen. Hieronder staan de antwoorden.
Bevoegdheid
Ben ik ook bevoegd om les te geven in het vmbo wanneer ik de scholing gevolgd heb?
Een pabo-gediplomeerde die het traject heeft afgerond is bekwaam om les te geven in de onderbouw van het vmbo maar nog niet bevoegd noch benoembaar totdat de wet gewijzigd is. Op dit moment is er een wetswijziging in de maak, de verwachting is dat deze wijziging ook gerealiseerd gaat worden. Aanleiding voor de wetswijziging is een motie van de Tweede Kamer die de minister opdracht geeft om een bevoegdheid te regelen voor pabo-gediplomeerden die les geven in het vmbo. Daarom kiest OCW voor een subsidie via het bovengenoemde beleidskader om het traject te bekostigen. (over deze subsidie verder hieronder meer)
Termijn/ looptijd
Hoe lang mag een pabo-gediplomeerde doen over een opleidingstraject voor een vakgerichte tweedegraads bevoegdheid? Is dit vijf jaar of geldt hiervoor twee jaar met de mogelijkheid van tweemaal een verlenging voor de duur van een jaar?
De wettelijke termijnen zijn van toepassing. De bedoeling is dat iedereen die in aanmerking komt zo snel mogelijk in opleiding gaat. Alle leraren moeten binnen 5 jaar zijn opgeleid.
Aanbieders lerarenopleidingen
Bij welke hogescholen wordt het traject aangeboden?
De Hogeschool Utrecht biedt vanaf februari 2017 het traject richting een bevoegdheid groepsleerkracht aan. Vanaf studiejaar 2017-2018 (start augustus/september) bieden de Hogeschool van Amsterdam, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, de NHL, de Hogeschool Rotterdam, Fontys Tilburg, Saxion, Driestar Educatief en Windesheim Zwolle beide trajecten aan, mits er voldoende aanmeldingen voor zijn.
De Aeres Hogeschool biedt al een verkort traject aan naar een tweedegraadsbevoegdheid “Landbouw en Natuurlijke omgeving” voor afgestudeerde pabo’ers met werkervaring in het groen onderwijs. De lijst met aanbieders zal de komende tijd mogelijk nog verder worden uitgebreid.
Praktische invulling trajecten
Mijn interesse gaat uit naar de tweede optie, waarmee je een volledige tweedegraads bevoegdheid kan halen. Hoe lang duurt het opleidingstraject in totaal en hoeveel uur per week vraagt dit?
Elke hogeschool biedt flexibele opleidingstrajecten aan. Op basis van een zorgvuldige intake wordt een opleidingstraject vastgesteld. Veel hogescholen bieden voor instromers met een pabo-diploma een gestandaardiseerd, verkort opleidingstraject aan. Meer informatie daarover is te vinden bij de betreffende hogeschool.
Klopt het dat 30 ECTS gelijk is aan een half jaar studie?
Dit is per vak verschillend en afhankelijk van de ervaring van betrokkene. Richtlijn is een traject van een half jaar met een dag contacturen. De omvang van het opleidingstraject is in de orde van 30 ECTS. In de praktijk zou het opleidingstraject in een half jaar gedaan kunnen worden met één dag per week studie op het opleidingsinstituut. Daarbij wordt er van uitgegaan dat alle studieverplichtingen op die ene dag gedaan worden, dus zowel kennisverwerving als kennisverwerking inclusief toetsing. Een en ander laat overigens onverlet dat er in de context van het eigen onderwijs didactische of onderwijskundige opdrachten uitgevoerd kunnen worden. Daarmee is het programma studeerbaar en proportioneel.
Waar ligt de nadruk, theorie of praktijk?
Het traject heeft een onderwijskundige, pedagogische en didactische oriëntatie. Het gaat om de combinatie: het gaat om praktisch toepasbare theorieën met accent op didactiek. De inhoud is schoolvakgericht.
Is er ook ruimte voor de studenten om zelf zaken in te brengen?
Ja, het scholingstraject doet recht aan reeds opgedane kennis en ervaringen. Toetsing is open en mogelijk in de vorm van een portfolio bijvoorbeeld. Hier kunnen ook reeds bestaande producten als lesvoorbereidingen e.d. worden ingezet, mits deze aan de eisen voldoen. En: opdrachten kan de student binnen de eigen praktijk vormgeven.
Waar kan ik de daadwerkelijke eisen vinden?
Per 1 februari wordt het raamwerk gepubliceerd, in ieder geval op de sites van de hogescholen die het programma aanbieden. Er zullen per opleiding verschillen zijn. Dus volg de websites van de hogescholen. Het landelijk raamwerk is alleen in concept gereed per 1-1-2017. 31-01 is het definitief. Voor specifieke vragen over duur en inrichting traject, verwijzen wij belangenstellenden naar de lerarenopleiding (hogeschool) in de regio.
Welke eisen worden er aan de stagescholen/docenten gesteld?
Antwoord: het opscholingsprogramma groepsleerkracht heeft betrekking op mensen die al lesgeven en al in de praktijk werken. Het studieprogramma van dit traject omvat geen stage.
Vrijstellingen
Aan wat voor soort vrijstellingen moet ik denken? Vrijstellingen betekent ook minder studiepunten behalen? Dus sneller klaar zijn?
Ja, het betekent minder studiepunten (consequenties voor de omvang van de opleiding), maar nee, dat hoeft niet te betekenen dat de opleiding ook korter is. Dit hangt af van de inrichting van de opleiding. Er is voor de poort een intake. De kandidaat stelt een CV-plus/dossier op en deelt deze bij de intake. Op basis daarvan, gelet op de eindtermen, wordt bepaald aan welke onderdelen van het programma gewerkt moet worden.
Ik heb een minor-vmbo gedaan. Wat is de waarde hiervan?
Dit is een andere opleiding. Deze minor is anders, namelijk als onderdeel van een opleiding voor het lesgeven in het basisonderwijs. Het kan mogelijk wel leiden tot een of meer vrijstellingen in het groepsleerkrachttraject. Dit beoordeelt de instelling.
Ik ben geïnteresseerd om het volledige traject voor wiskunde te volgen. Ik kan alleen niet vinden wat dit praktisch inhoudt. Wat is het verschil met een tweedegraadsopleiding? Hoe lang zal ik dan over deze studie doen? Wat wordt er van mij verwacht? Wat is de verwachte tijdinvestering?
Advies is om dit af te stemmen met een lerarenopleiding in de regio. Als je het volledige traject voor wiskunde wilt volgen, is dit de tweedegraadsopleiding. Voor de opscholing telt: in het traject zit zowel Rekenen-Wiskunde als N-E-D. Daarnaast moet je je profileren in één van de richtingen M&M, M&N en Engels. Met andere woorden: het is een totaalpakket met keuzeonderdelen. De tijdsinvestering zal per opleiding verschillen, maar vooral afhangen van wat je meeneemt en bij de intake wordt “gehonoreerd”.
Op dit moment volg ik een studie Nederlands aan de Hogeschool in Rotterdam en ben ik al een aantal jaar werkzaam in het voortgezet onderwijs. Is er een mogelijkheid om over te stappen?
Dit zal met de werkgever moeten worden besproken. De vraag om over te stappen is alleen relevant als je les geeft en blijft geven aan vmbo onderbouw B/K.
Mijn vragen gaan met name over het maatwerktraject-opscholing met een duur van 30 EC, leidend tot een beperkte nieuwe bevoegdheid groepsleerkracht vmbo onderbouw basis/kader. Ik heb in mijn laatste jaar van de pabo een specialisatiemodule gevolgd. Hiervan heb ik een extra aantekening op mijn getuigschrift van de pabo (27 en 30 ec aanvullende kennis en vaardigheden vakinhoud en vakdidactiek voor rekenen en Nederlands en aanvullende kennis en vaardigheden pedagogisch-didactisch). Dit is dus al meer dan nodig is volgens het maatwerk-opscholingtraject.
Alles wat je hebt gedaan en relevant is voor dit traject moet opnemen in je CV-plus dat je aanlevert bij de intake. Op basis daarvan wordt het traject vastgesteld.
Er staat in het voorstel dat vanaf 1 februari 2017 er een maatwerktraject gevolgd kan worden. Maar hoe te handelen in mijn situatie waarin ik in mijn opinie al voldoe aan de eisen en een getuigschrift heb waarmee ik dit kan aantonen?
Op basis van de intake wordt het traject vastgesteld. De toetsing is leerwegonafhankelijk. Het kan dus zijn dat je op basis van jarenlange werkervaring wellicht al een portfolio kan vormgeven en met passende bewijsstukken kan aantonen dat je aan de gestelde eisen voldoet (voor bepaalde onderdelen).
Per 1 oktober 2016 is er ook een mogelijkheid om ontheffing aan te vragen voor onbevoegde docenten die bijvoorbeeld alleen werkzaam zijn in de onderbouw van het vmbo. Heeft dit ontheffingsverhaal ook hier betrekking op?
Deze vraag lijkt betrekking te hebben op de Beleidsregel van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen van 15 september 2016, nr VO/876872. Dit is een ander traject en geldt alleen onder strikte voorwaarden.
Vakgericht maatwerkopleidingstraject 2 jaar: Wij hebben medewerkers met een pabo-diploma die per 1 augustus 2016 begonnen zijn met een tweedegraadsopleiding voor 4 jaar. Kunnen deze medewerkers middels een assessment nog in aanmerking komen voor vrijstellingen c.q. hun traject verkorten? Gaat hier de lerarenbeurs voor gelden zoals nu ook het geval is indien een pabo-afgestudeerde een tweedegraadsbevoegdheid gaat halen?
Een student in opleiding kan bij de examencommissie altijd verzoeken indienen voor vrijstellingen waarmee het traject verkort gaat worden.
Kosten
Ik zie nergens iets terug over de kosten. Wat zijn deze? Wie 'moet' deze betalen?
De kosten voor het korte traject dat leidt tot bevoegdheid voor de groepsleerkracht vmbo Onderbouw B/K verschillen per instelling. De lerarenopleidingen hebben een indicatie van kosten gegeven tussen de € 4000,- en € 5000,-.
Hoe worden de kosten gedekt?
Schoolbesturen kunnen subsidie aanvragen voor de bekostiging van de opleidingskosten.
- Voor het traject 'Opscholing naar bevoegdheid onderbouw bb/kb' kan subsidie worden aangevraagd vanuit de ‘subsidieregeling korte scholingstrajecten vmbo-leraren’.
- Bij het traject 'maatwerk naar tweedegraads' hangt het ervan af of de hogeschool dit traject aanbiedt als ‘kort maatwerktraject’ of als ‘zij-instroomtraject’. In het eerste geval kan subsidie worden aangevraagd vanuit de ‘subsidieregeling korte scholingstrajecten vmbo-leraren’. In het tweede geval kan subsidie worden aangevraagd vanuit de ‘regeling subsidie zij-instroom’.
Wanneer dient subsidie te worden aangevraagd?
De subsidie voor de trajecten die in januari starten wordt bij voorkeur aangevraagd voor de scholing start. Wordt na de startdatum subsidie gevraagd, dan kan een subsidie naar rato van de duur van de scholing woren aangevraagd.
