Eindexamens 2016: stijgende lijn slagingspercentage zet door

In totaal deden in 2016 196.048 vo-leerlingen eindexamen; daarvan bevond de helft zich in het vmbo, meer dan een kwart in het havo en de rest in het vwo. 92,7% behaalde zijn of haar diploma, een stijging van 0,01% ten opzichte van het jaar ervoor. Dit slagingspercentage is het hoogste sinds 2008. Vanaf 2009 daalde het slagingspercentage, om vanaf 2013 – na de aanscherping van de eindexameneisen – weer te stijgen.

De VO-raad vindt het positief dat de inspanningen van scholen, leraren en leerlingen opnieuw tot goede examenresultaten hebben geleid. Ook Dekker is positief in zijn brief. 'Uit het feit dat het slaagpercentage nog altijd stijgt, maak ik op dat het leerlingen lukt om een stap erbij te zetten en dat ambitie loont', zo schrijft hij. 'De uitdaging voor scholen is om de komende jaren dit hoge niveau vast te houden, met versterkte aandacht voor het bieden van kansen voor getalenteerde leerlingen.'

Cum laude en vakken op een hoger niveau

In 2016 konden vo-leerlingen die met een gemiddelde van 8,0 of hoger slaagden, voor het eerst een judicium cum laude behalen. In totaal hebben 3.382 leerlingen dit predicaat behaald. In het vwo behaalde 6,9% het diploma cum laude, in het havo 0,6% en in het vmbo tussen de 1 en 1,5%.

Sinds 2008 kunnen leerlingen ook één of meerdere vakken op een hoger niveau afsluiten. In 2016 benutten 1.873 examenkandidaten deze optie. Het ging hierbij vooral om vmbo’ers; zij sloten met name één of meer vakken af op een hoger niveau binnen het vmbo (6,1%). Wat betreft het afsluiten van vakken op havo- of vwo-niveau is een dalende trend zichtbaar. Slechts 0,1% van de examenkandidaten in vmbo-gt deed één of meer vakken op havoniveau. Van de kandidaten op het havo deed 0,7% één of meer vakken op vwo-niveau.

Volgens Dekker stellen scholen hun leerlingen nog onvoldoende in staat om een vak op een hoger niveau af te sluiten. In zijn brief verwijst hij opnieuw naar de maatregelen die hij wil nemen om het volgen van vakken op een hoger niveau toegankelijker te maken en meer te belonen. Zo wil hij het recht op maatwerk invoeren (dit wordt eerst in een pilot uitgetest) en het op het diploma zichtbaar maken als vakken op een hoger niveau zijn afgerond. Daarnaast moet het vanaf 1 oktober 2017 mogelijk worden dat leerlingen die examen doen in één of meerdere vakken op een hoger niveau een extra herkansing krijgen op het oorspronkelijke niveau.

Tweede correctie

In zijn brief gaat Dekker ook in op de tweede correctie van de eindexamens. Deze wordt steeds vaker volledig uitgevoerd. Uit onderzoek van Cito blijkt dat in 2016 71% van de tweede correctoren de eindexamens volledig heeft nagekeken, een forse stijging ten opzichte van de 44% in 2011.

De inspanningen van leraren, scholen en de VO-raad, AOb, CNV Onderwijs en FvOv hebben dus hun vruchten afgeworpen, aldus de staatssecretaris. Eind 2015 ondertekenden de VO-raad en bonden een intentieverklaring om zich in 2016 in te spannen voor een volledige uitvoering van de tweede correctie binnen de bestaande systematiek. De partijen hebben hiertoe onder andere een meldpunt geopend waar leraren klachten konden indienen, goede voorbeelden rondom de organisatie van de (tweede) correctie gedeeld, en een adviestabel opgesteld die scholen konden gebruiken bij de planning van de correctie.

Volgens de staatssecretaris is nog wel een verdere verbeterslag nodig om de correctiepraktijk in de komende twee jaar geheel op orde te krijgen. In deze periode houdt hij zijn eerdere besluit om de correctievolgorde om te draaien, aan.

De VO-raad is blij met de stijging van het aantal volledig uitgevoerde tweede correcties, en met het besluit om de correctievolgorde - in elk geval voor nu - niet om te draaien. De komende examenperiode zal de VO-raad samen met de bonden zijn ondersteuningsactiviteiten voortzetten, waarbij ook een handreiking wordt ontwikkeld voor scholen om de correctiepraktijk verder te verbeteren.

Betrokkenheid docenten vergroten

In zijn brief spreekt Dekker daarnaast over het project 'Ieders Examen' waarmee het CvTE de betrokkenheid van vakinhoudelijke verenigingen en individuele docenten bij het tot stand komen en de beoordeling van de examens wil vergroten.

Verder noemt Dekker het plan van aanpak van het CvTE voor de openbaarmaking van digitale centrale examens in het vmbo-bb en -kb.

Tenslotte gaat hij ook in op het onderzoek naar de mogelijkheid om scholieren die zakken voor hun eindexamen in de toekomst niet meer het hele schooljaar over te laten doen, maar alleen de vakken waarvoor ze een onvoldoende haalden (onderzoek deelexamens). In zijn brief geeft hij aan dat dit onderzoek naar verwachting medio 2017 is afgerond. De VO-raad is er sterk voorstander van om deze mogelijkheid te creëren en dringt aan op een snelle invoering.

Download de Kamerbrief over toetsing en examinering in het vo (28 nov 2016).