Getalenteerde vwo’ers hebben profijt van versnelde en/of verrijkte programma’s

31 mei 2022

Versnelde en/of verrijkte programma’s vwo lijken een positief effect te hebben op de schoolprestaties en motivatie van getalenteerde vwo’ers. Dit wordt geconcludeerd in de evaluatie van een pilot met deze programma’s, die liep tussen de schooljaren 2016-2017 en 2020-2021.

Binnen deze periode namen 38 scholen deel aan de pilot versneld en/of verrijkt vwo (VVV). Zij kregen de mogelijkheid om lesstof uit de bovenbouw te verschuiven naar de onderbouw, en daardoor een speciaal vijfjarig vwo-programma (versneld vwo) of zesjarig vwo-programma (verrijkt vwo) te bieden aan groepen getalenteerde leerlingen. Doel was om deze leerlingen meer uit te dagen en hen de kans geven hun talenten optimaal te ontwikkelen.  

Uit de evaluatie van de pilot komt naar voren dat VVV-leerlingen hogere schoolprestaties behalen dan leerlingen in het reguliere vwo en dat ze gemotiveerder zijn. Hiermee lijkt het VVV-traject het beoogde doel te bereiken.  

Selectie 

In het onderzoek is ook gekeken naar de selectieprocedures. Deze procedures blijken verschillend ingericht. Vooraf opgestelde selectiecriteria worden vooral gebruikt met betrekking tot leerprestaties en leerhouding van de leerlingen. Hierbij kijken scholen naar verschillende bronnen, bijvoorbeeld naar informatie vanuit het basisonderwijs. Als het gaat om de kenmerken van leerlingen die nodig zijn om een verrijkt of versneld traject te kunnen volgen, is het uiteindelijk meer een fingerspitzengefühl dan een perfect lijstje criteria, zo wordt aangegeven door de scholen. Leerlingen krijgen de kans om het te proberen, en als het niet lukt kunnen ze zonder grote problemen weer mee in het regulier onderwijs. Dit laatste was overigens een voorwaarde van het ministerie voor deelname aan de pilot.

Vooral met de verrijkte trajecten worden relatief veel leerlingen bereikt, zo blijkt uit de evaluatie. Scholen boden deze trajecten ook vaker aan een bredere groep leerlingen aan, en hielden hierbij minder vast aan vooraf opgestelde selectiecriteria.

Organisatie 

Scholen geven in het onderzoek aan dat ze er goed in slagen om de versnelde en verrijkte trajecten op te zetten en uit te voeren, al zijn er wel wat knelpunten in relatie tot de planning en roosters van de maatwerktrajecten. De deelnemende scholen willen graag verder met de VVV-trajecten, zo blijkt uit de evaluatie. 
 

Het Kohnstamm Instituut evalueerde de pilot voor het ministerie van OCW met een combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder schoolleiders, docenten, VVV-leerlingen en hun ouders.