‘Herstelplan’ of ‘Deltaplan’, een aanpak voor de lange termijn is cruciaal

Het voornemen van de staatssecretaris sluit aan bij de eerdere, breed gesteunde* oproep om te komen tot een Deltaplan voor het onderwijs. De onderwijsorganisaties vinden de term ‘deltaplan’ nog steeds beter dan ‘herstelplan’, schrijven zij. ‘omdat dit meer recht doet aan de professionaliteit en de inzet van iedereen die in het funderend onderwijs werkt’.

De Kamerbrief bevat punten die de onderwijsorganisaties ondersteunen, maar ook worden voorstellen gedaan die zij onwenselijk dan wel onrealistisch vinden.

Bredere kijk op onderwijs

De Kamerbrief getuigt van een te enge blik op wat onderwijs is. Lezen, schrijven en rekenen zijn ongelofelijk belangrijk maar het onderwijs heeft een bredere opdracht dan dat. Scholen werken ook aan persoonsvorming, socialisatie, burgerschap en kansengelijkheid. Lezen, schrijven en rekenen zijn in de schoolpraktijk vaak ingebed in andere vakgebieden en activiteiten. Hiervoor zijn heldere, realistische en gezamenlijke kerndoelen nodig.

Structurele bekostiging voor structurele activiteiten

Afspraken over basisvaardigheden kunnen pas écht ingaan op het moment dat alle scholen beschikken over in ieder geval een deel van de beschikbare middelen voor basisvaardigheden en voor volgend schooljaar weten waar ze structureel de komende periode van ten minste tien jaar op kunnen rekenen. Verder moeten we zo snel mogelijk toewerken naar voldoende structurele bekostiging voor structurele activiteiten (niet per 2027 maar per schooljaar 2025-2026). Daarnaast vragen de sectororganisatie aandacht voor de extra bureaucratie en regeldruk – voor sector én overheid – die het nieuwe wettelijke instrument ‘gerichte bekostiging’ met zich meebrengt.

Samenhang en ondersteuning

Samenhang binnen het geheel van het plan is belangrijk. Er is een aanpak nodig op het gebied van toetsing, leermiddelen, toezicht, personeel en personeelstekorten. Er is duidelijkheid nodig over rollen en sturing naast de al genoemde bekostiging. Ook kan de ondersteuningsinfrastructuur een stuk beter.

Tekorten hebben invloed op kwaliteit

Het plan werkt toe naar voldoende en goed onderwijspersoneel. Dat wordt een zware opgave, aldus de organisaties in hun brief. ‘We moeten eerlijk erkennen dat maatregelen in het kader van tekorten naar verwachting een negatieve invloed kunnen hebben op de kwaliteit van het onderwijs. Dit speelt bijvoorbeeld bij discussies rond snellere toelatingsroutes en verlaging van in- en uitstroomeisen. Wijzigingen in bevoegdheden moeten landelijk aangepakt worden.’

Kansengelijkheid

Kwaliteit en kansengelijkheid hangen onlosmakelijk samen. In dit verband is het pijnlijk dat de onderwijsbezuinigingen zich toespitsen op initiatieven voor kansengelijkheid, zoals brede brugklassen en de rijke schooldag. Voor kansengelijkheid is de samenwerking met kinderopvang, jeugdzorg en lokaal bestuur essentieel, aldus de onderwijsorganisaties.

*Aob, CNV, FvOv, PO-Raad, VO-raad, AVS.