Onderwijsraad: investeer in dunbevolkte regio's en techniek

Lees het advies ‘Verfijning vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs’.

De VO-raad onderschrijft het belang van een dekkend en pluriform onderwijsaanbod en ziet dat daar in dunbevolkte regio’s druk op kan ontstaan. Daarom is het belangrijk dat hier extra geld voor komt. In zijn reactie op het advies geeft de staatssecretaris aan hij zich in de komende periode verder beraad op de concrete aanbevelingen van de Onderwijsraad en hierover in overleg treedt met de VO-raad.

Het is volgens de Onderwijsraad terecht dat schoolbesturen aangeven dat een vereenvoudiging van het nu geldende en complexe model wenselijk is. De VO-raad pleit daarom voor een model dat eenvoudig is en zoveel mogelijk neutraal staat ten opzichte van beleidsmatige keuzes.

Keuze op onderwijsinhoudelijke argumenten

Schoolbesturen krijgen hierdoor de mogelijkheid om, in samenspraak met de stakeholders in hun omgeving, op basis van onderwijsinhoudelijke argumenten te kiezen voor de vormgeving van hun onderwijsaanbod. Zonder dat ze zich daarbij primair laten leiden door financiële argumenten. Daarom begrijpt de VO-raad dat naast een vast bedrag per vestiging voorlopig is gekozen voor twee bedragen per leerling. Deze bedragen sluiten aan bij de belangrijkste kostenbepalende factor: volgt een leerling praktijkgericht of theoretisch onderwijs? In de komende maanden zullen de bevindingen uit het advies binnen de vereniging worden besproken.

Speciale aandacht voor vmbo-techniek

Op het moment dat er een maatschappelijke behoefte is aan meer onderwijs binnen een bepaalde schoolsoort of in een bepaald profiel dan verdient het de voorkeur om los van het reguliere bekostigingsmodel een toeslag te geven voor het aanbieden van dit onderwijs. De VO-raad is met de Onderwijsraad van mening dat dit nu aan de orde is voor de technische profielen in het vmbo.

Dit staat nog los van de investeringen die nodig zijn om in de volle breedte de nieuwe profielen in het vmbo op een goede manier aan te kunnen bieden. De Onderwijsraad pleit ervoor om hier geld voor vrij te maken en de VO-raad onderschrijft de noodzaak hiertoe van harte.

Samenwerken aan een breed onderwijsaanbod

Samenwerking tussen schoolbesturen ziet de Onderwijsraad als de allerbelangrijkste voorwaarde voor het in stand houden van het onderwijsaanbod. Zeker in gebieden met teruglopende leerlingaantallen is deze samenwerking cruciaal om het onderwijs gevarieerd en bereikbaar te houden voor leerlingen. De Onderwijsraad vraagt daarbij speciale aandacht voor vijf kwetsbare regio’s: Zeeuws-Vlaanderen, de kop van Noord-Holland, het buitengebied van Groningen, het zuidwesten van Friesland en het zuidwesten van Drenthe

Belemmeringen in wet- en regelgeving wegnemen voor bekostigingoplossingen

Wanneer brede scholengemeenschappen in het nieuwe model hun bekostigingsvoordeel kwijt raken, zullen ook zij op een creatieve manier moeten zoeken naar oplossingen. Daarbij kan worden gedacht aan samenwerking met maatschappelijke partners of andere onderwijsinstellingen. Eventueel over de sectoren heen. De Onderwijsraad pleit er daarbij voor om belemmeringen in wet- en regelgeving (bijv. de 50%-regel) weg te nemen en de samenwerking met andere scholen via het Regionaal Plan Onderwijsvoorzieningen (RPO) tot stand te laten komen, bijvoorbeeld door hier een subsidieregeling aan te verbinden.

Daar waar samenwerking écht niet van de grond komt en het onderwijsaanbod in het gedrang komt, zou de rijksoverheid een actievere rol moeten spelen volgens de Onderwijsraad. De VO-raad ziet (een doorontwikkelde vorm van) het RPO als de plek waar de samenwerking bij uitstek vorm kan krijgen en roept schoolbesturen op om het overleg in dit kader hier ook voor te gebruiken.

De Onderwijsraad ziet niets in een Kleine scholentoeslag voor VO-scholen, mede omdat dit ervoor zorgt dat schoolbesturen minder geneigd kunnen zijn om de samenwerking op te zoeken. Ook krijgen kleinere schoolbesturen vanwege de vaste voet al een hoger bedrag per leerling. Een kleine scholentoeslag zou dat verschil alleen maar vergroten.

Financier maatregelen met vrijvallende rijksbijdrage

De Onderwijsraad beveelt aan de rijksbijdrage die vrijvalt - vanwege de teruglopende leerlingaantallen in het VO - voor bovenstaande maatregelen in te zetten. De VO-raad roept de politiek op om dit mogelijk te maken en op die manier bij te dragen aan bereikbaar en gevarieerd onderwijs voor elke leerling.