Peil: Nieuwe kerndoelen versterken brede aandacht voor schrijfvaardigheid
Uit het vandaag verschenen Inspectieonderzoek Peil.Schrijfvaardigheid onder tweedeklassers in het vo blijkt dat een geïntegreerde aanpak voor schrijfvaardigheid structureel meer aandacht verdient. Een kwart van de lestijd voor Nederlands wordt besteed aan schrijfvaardigheid. Dat is aanzienlijk minder dan de tijd die aan leesvaardigheid wordt besteed. Met name voor leerlingen voor vmbo-bb en kb is de tijd die aan schrijfvaardigheid wordt besteed minder geworden. De afgelopen jaren lag de nadruk sterk op het versterken van de leesvaardigheid van leerlingen. Om beide vaardigheden duurzaam en effectief te ontwikkelen, is het belangrijk dat niet alleen binnen het vak Nederlands maar juist ook bij andere vakken aandacht is voor schrijfvaardigheid.
Oproep politiek: zet in op spoedige invoering geactualiseerde kerndoelen
In de geactualiseerde kerndoelen Nederlands is opgenomen dat de school bewust bezig moet zijn met taal in alle leergebieden. Dat zal een positieve impuls geven voor onder andere het schrijven bij andere vakken. In de optiek van de VO-raad is het daarom essentieel dat de wettelijke verankering van de nieuwe kerndoelen geen vertraging oploopt en onverkort wordt doorgezet en roept de politiek op het wetsvoorstel voortvarend door te zetten. Daar zal ook de inzet van scholen op schrijfvaardigheid baat bij hebben.
Experts benadrukken belang van schoolbrede aanpak
De peiling brengt niet alleen de schrijfvaardigheid van tweedeklassers in beeld, maar brengt ook in kaart hoe scholen hun schrijfonderwijs hebben ingericht en wat leerlingen vinden van schrijven. Onafhankelijke experts geven in het rapport een reflectie op de onderzoeksbevindingen. Het versterken van de schrijfvaardigheid in het voortgezet onderwijs is essentieel, aldus de experts. Schrijven helpt ook bij het verwerken van informatie en bij het leren en draagt bij aan de kennisontwikkeling binnen de andere vakken. Door te schrijven leer je meer over bijvoorbeeld geschiedenis en aardrijkskunde. Een schoolbrede aanpak waarbij het schrijfonderwijs ook vakoverstijgend aandacht krijgt, kan een impuls geven aan het schrijfonderwijs.
Meeste leerlingen op schema
Het Peil-onderzoek laat zien dat 83% van de leerlingen het fundamentele vaardigheidsniveau voor schrijven (1F) beheerst; 39% beheerst daarnaast ook niveau 2F of hoger. 4% beheerst ook niveau 3F. Daarmee zitten 8 van de 10 leerlingen aan het eind van het tweede jaar op een niveau dat past bij hun leeftijd en hun onderwijssoort; alleen de prestaties van vmbo-bb en -kb leerlingen blijven hierbij achter. Er deden ook leerlingen uit het tweede leerjaar van het praktijkonderwijs mee aan het onderzoek. Deze groep is echter te klein om algemene uitspraken te doen over de schrijfvaardigheid van deze leerlingen.
Uit het onderzoek komt naar voren dat vmbo-bb en -kb-leerlingen over het algemeen een hoger vaardigheidsniveau laten zien op de schrijftoets dan op de leestoets, zoals eerder gemeten in Peil. In havo- en vwo is dat beeld juist omgekeerd.
Leerlingen beleven weinig plezier aan schrijven
Wanneer leerlingen in het tweede leerjaar van het voortgezet onderwijs in hun vrije tijd schrijven, besteden ze aanzienlijk meer tijd aan het schrijven van berichten op sociale media dan aan het schrijven van teksten. Ongeveer de helft van de leerlingen geeft aan (bijna) geen tijd te besteden aan het schrijven van teksten. Het schrijfplezier van leerlingen is erg laag. Slechts 1 op de 10 leerlingen schrijft omdat ze het leuk vinden. Leerlingen van docenten Nederlands die zelf graag schrijven, behalen hogere scores op de schrijftoets.
Integratie van schrijfonderwijs van belang
Ongeveer de helft van de docenten Nederlands integreert schrijfvaardigheidsonderwijs in lessen leesvaardigheid of mondelinge taalvaardigheid. Dat betekent dat schrijfvaardigheid binnen het vak Nederlands maar deels geïntegreerd is. Ook de integratie met andere vakken is nog lang geen gemeengoed. Docenten geven aan het belangrijk te vinden dat schrijfvaardigheid ook bij andere vakken aan de orde komt. Het koppelen van schrijfonderwijs aan bijvoorbeeld vakken als geschiedenis en aardrijkskunde kan elkaar versterken. Een vakoverstijgend overleg hierover gebeurt nu op een kwart van de scholen en is daarmee nog langgeen staande praktijk.
Binnenkort ontvangen scholen een brief en een reflectiewijzer die op basis van het uitgebreide onderzoek is opgesteld.
