Pilot onderwijstijd: eerste beelden geven hoopvolle signalen
Medio december 2025 verscheen de tussenrapportage van ResearchNed en KBA Nijmegen over de pilot onderwijstijd in het voortgezet onderwijs, die een eerste beeld geeft van de plannen, processen en effecten binnen de pilot. De onderzoekers benadrukken dat de tussentijdse resultaten met grote terughoudendheid geïnterpreteerd moeten worden. De rapportage dient vooral als basis voor reflectie en verdere gesprekken.
Hoopvolle signalen
Met name bij scholen die al een jaar deelnemen, zien we eerste signalen dat leraren minder werkdruk ervaren en meer werkplezier rapporteren. Ook lijkt het ziekteverzuim binnen deze groep te dalen. Dit zijn voorzichtige aanwijzingen dat de pilot kan bijdragen aan een van haar kernambities: meer ruimte voor leraren. Tegelijkertijd blijft de werkdruk in het onderwijs hoog en is het nog te vroeg om deze effecten aan specifieke interventies c.q. de pilot toe te schrijven.
De tussenrapportage laat zien dat pilotscholen uiteenlopende aanpakken en werkwijzen kiezen: van verkorte lesuren en aangepaste lessentabellen tot vakoverstijgend onderwijs en meer maatwerk. De vrijgekomen tijd wordt vooral ingezet voor meer ontwikkel- en voorbereidingstijd voor leraren. Deelname aan de pilot wordt vaak geïnitieerd door de schoolleiding in nauwe samenwerking met leraren. Positief is dat scholen investeren in heldere communicatie en betrokkenheid, waarbij onder meer wetenschappelijke inzichten en ervaringen van andere scholen worden benut.
VO-raad blijft actief betrokken
De VO-raad neemt de signalen uit de tussenrapportage nadrukkelijk mee in het overleg met het ministerie en sociale partners. Samen zorgen we voor een zorgvuldige duiding van de uitkomsten en blijven we leren van de ervaringen van de pilotscholen. De pilot biedt herkenning en inspiratie voor scholen die op eigen wijze binnen het bestaande kader hun onderwijstijd willen herzien.
Vooruitblik naar 2026
De pilot loopt door tot en met schooljaar 2025-2026. Dan volgt een eindmeting, aangevuld met focusgroepen, die een vollediger en robuuster beeld moeten geven van de effecten op leskwaliteit, leerprestaties en werkplezier. Tot die tijd blijven we kennis en ervaringen delen, zodat scholen binnen en buiten de pilot van elkaar kunnen blijven leren.
Pilot onderwijstijd
In schooljaar 2024-2025 zijn de eerste scholen gestart met de pilot onderwijstijd in het voortgezet onderwijs. Deze pilot is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van OCW, de onderwijsbonden en de VO-raad. Scholen krijgen hiermee de ruimte om binnen het wettelijk kader de onderwijstijd anders in te richten. Zo zou meer tijd voor lesvoorbereiding en -ontwikkeling moeten ontstaan, met als doelen: betere leskwaliteit, minder werkdruk en een aantrekkelijker lerarenberoep.