Platform Perspectief Jongeren: ‘Houd scholen te allen tijde open’

De VO-raad heeft goede, gezonde en duurzame schoolgebouwen ook tot prioriteit gesteld. Wij vragen al langer bij de politiek aandacht voor de noodzaak voor een flinke inhaalslag en te investeren in het aanpakken van verouderde en slechte schoolgebouwen. De minister geeft in haar beleidsreactie aan het openhouden van scholen ook altijd als uitgangspunt te hanteren, maar zet hier geen harde garanties tegenover. Ook ten aanzien van het opvolgen van de overige adviezen van het platform is de minister in haar beleidsreactie – ingegeven door de demissionaire status van het kabinet - terughoudend.

Regeringscommissaris Jeugd

Het platform constateert dat het huidige jeugdbeleid versplinterd is en dat de politiek continu te weinig rekening houdt met de belangen van jongeren. Het platform adviseert om tijdens de formatie afspraken te maken voor een speciale regeringscommissaris voor de jeugd. “Alleen dan worden de belangen van kinderen en jongeren optimaal gewaarborgd,” aldus de voorzitter van het platform, Farid Tabarki.

Mentaal welbevinden

De coronaperiode heeft ons geleerd wat ertoe doet in het onderwijs en was een uniek onbedoeld sociaal experiment waarin zichtbaar werd wat er gebeurt met jongeren als zij niet naar school kunnen. Het medisch perspectief, gericht op het reduceren van gezondheidsrisico’s, heeft het (ontwikkelings-) pedagogisch perspectief te veel overschaduwd. De negatieve gevolgen zullen nog vele jaren zichtbaar zijn. Leerlingen geven aan nog steeds te kampen met gevoelens van eenzaamheid. Ze missen een goed en laagdrempelig aanspreekpunt om hierover met iemand te kunnen spreken. Ook waarderen ze de geboden mogelijkheden voor digitaal onderwijs, maar zijn kritisch over de wisselende kwaliteit én over hun eigen rol:  ze werden er nogal passief van.

Veel scholen hebben de NPO-middelen die de overheid onverwachts ter beschikking stelde aangewend voor interventies gericht op het welbevinden. Schoolleiders geven aan dat deze interventie – evenals de inzet van onderwijsassistenten en instructie in kleine groepen – het meest oplevert. Scholen zouden leerlingen graag deze extra mogelijkheden die belangrijk zijn voor het welbevinden van leerlingen op structurele basis blijven bieden. De NPO-middelen zijn echter eindig. Het platform benadrukt in haar advies het belang van structurele financiering: “met een tijdelijke investering is het immers niet mogelijk om structurele problemen in het onderwijs op te lossen.”

De VO-raad maakt zich samen met Gezonde School en de Coalitie Welbevinden sterk voor een schoolbrede integrale aanpak op de scholen zelf. Met onder andere Jeugdzorg Nederland, Sociaal Werk Nederland en de jeugdgezondheidszorg wordt gekeken waar we de inzet op collectieve preventie samen met het onderwijs nog meer kunnen versterken.  

De aanbevelingen uit het eindadvies

In het eindadvies doet het platform een zevental aanbevelingen:
1. houd scholen te allen tijde open;
2. investeer meer in de pedagogische relatie met jongeren;
3. verklein de klassen in het basisonderwijs en soms ook in het vervolgonderwijs;
4. realiseer meer gezonde schoolgebouwen;
5. geef gemeenten en besturen een grotere rol bij de besteding van middelen;
6. versterk de verbinding van onderwijs met gemeentelijk jeugdbeleid;
7. neem het aanstellen van een regeringscommissaris Jeugd in overweging.

Over het Platform Perspectief Jongeren

Het Platform Perspectief Jongeren is een onafhankelijke adviescommissie die bij de start van het  Nationaal Programma Onderwijs (NP onderwijs) is opgericht. De specifieke opdracht was om te adviseren over de uitwerking en de effecten van de pandemie en het NP onderwijs op kinderen en jongeren.

Eerdere adviezen van het PPJ richten zich o.a. op het belang van een goed geventileerde schoolomgeving als voorwaarde voor een gezonde leeromgeving en het borgen van de pedagogische relatie tussen leraar en leerling en het gevaar van overmatige aandacht voor het herstel van leerprestaties. Ook heeft het platform de bijdrage van gemeenten aan het verbeteren van de kansengelijkheid van leerlingen onder de loep genomen.