VO-congres: Gen-Z, niet alleen praten maar vooral doen

11 april 2024

‘Gen-Z is niet de toekomst, maar al het heden’, zegt keynotespreker Hajar Yagkoubi tijdens de opening van het jaarcongres van de VO-raad. De aandacht ging op 11 april 2024 uit naar de generatie die op dit moment in de scholen rondloopt: gen-Z. Deze leerlingen (en de generatie Alfa die nu in leerjaar 1 en 2 zitten) moeten navigeren in tijden van existentiële ‘polycrises’, meer dan de generaties ervoor.

Een van de kenmerken van de generatie Z en Alpha is hun vraag: ‘wat gaan we er aan doen?’. Dit betekent dat leerlingen niet alleen waardengedreven maar ook actiegedreven zijn. Jongeren vragen aandacht en ruimte voor activisme. Daarnaast zien we de zogeheten ‘side hustle culture’: een explosieve stijging van het aantal ondernemers onder de 18 jaar.

Yagkoubi stelt dat deze generatie tijdens corona weinig ervaringen heeft kunnen opdoen, wat een onzekerheidsgevoel heeft aangewakkerd. Daarnaast hebben ze - los van corona - nog weinig kunnen ervaren dat crises ook opgelost kunnen worden. Dat generaties de veerkracht hebben getoond om verder te gaan. Hier ligt een belangrijke rol voor onderwijsprofessionals, die deze ervaringen wel hebben en dit vertrouwen kunnen overdragen aan jongeren, hen kunnen laten zien: ‘als we in actie komen kunnen we eruit komen’. Dit is een mooie wisselwerking die we als generaties met elkaar kunnen hebben.” 

In het panelgesprek pleit Rafke Hagenaars, voorzitter van het LAKS voor bewustzijn en aandacht voor de druk waaronder jongeren moeten leven. Druk van de vele toetsen, om altijd ‘aan’ te staan en om alle ballen hoog te houden in een lawine van informatie. Rob Schuurmans, rector-bestuurder van het Frencken College in Oosterhout en Chantal Rebel, afdelingsleider vmbo op het Corlaer College in Nijkerk benadrukken de noodzaak om naast de basisvaardigheden vooral ‘de hele mens’ van de leerling niet uit het oog te verliezen.

Wat doen we met de uitdagingen in het onderwijs?

Soms lijkt het er op dat er ook in het onderwijs een polycrisis is. Henk Hagoort duidde ter afsluiting de onderwerpen die - of we het crisis noemen of niet - onze actie vragen:

Allereerst is er het tekort aan personeel. Dat gaan we niet oplossen en is een breed maatschappelijk probleem. Maar we zijn wel samen met overheid en vakbeweging goed bezig om er mee om te gaan. We doen dit onder meer via pilot onderwijstijd.

Ten tweede is er de curriculumherziening; een ingewikkeld maar belangrijk proces.

Tot slot: als je de recente brief van de minister over de herijking sturing leest, lijkt het er op dat er sprake is van een sturingscrisis. Natuurlijk is het belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan over wat er nodig om te veranderen in ons stelsel, maar het zou jammer zijn als dat gesprek uiteindelijk draait om de vraag: wie heeft de macht? Daar gaat het niet om. Het gaat wel om met elkaar het goede samenspel te organiseren tussen leerlingen, leraren, schoolleiders, bestuurders én politiek. Ieder vanuit een duidelijke eigen rol en verantwoordelijkheid.  

Het VO-congres met het thema ‘Generatie Z voor ‘boomers’ vond dit jaar plaats op de vernieuwde locatie NBC in Nieuwegein met bijna 1000 bezoekers die een combinatie van plenaire sessies en actieve werkvormen volgden. Bekijk de foto’s hieronder voor een sfeerimpressie.

Beeldimpressie