Voortgang Nationale Aanpak Professionalisering Leraren (NAPL)
Op 1 januari 2024 is het Nationaal Groeifondsproject Nationale Aanpak Professionalisering Leraren van start gegaan. Centraal in dit Groeifondsprogramma staat het ontwikkelen van een professionaliseringsinfrastructuur voor leraren in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Er wordt inmiddels ook gewerkt aan de uitvoering, na een lange voorbereidingsperiode achter de schermen door een speciaal ingericht programmabureau NAPL bij de Realisatie Eenheid (RE) als uitvoerder van dit Groeifondsproject.
De VO-raad heeft zorgen over het gebrek aan duidelijkheid voor scholen en besturen over de gemaakte keuzes in NAPL en wat bijvoorbeeld deelname aan een consortium voor een co-creatielab precies betekent. Wij ontvangen hierover ook veel vragen van besturen en scholen. Deze zorgen en signalen bespreken wij doorlopend op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau. Daarin trekken we samen op met de vertegenwoordigers van de beroepsgroep en de lerarenopleidingen. In dit bericht zetten we op een rij wat de huidige stand van zaken is en wat scholen en schoolbesturen op korte termijn kunnen verwachten.
Wat is de Nationale Aanpak Professionalisering Leraren?
De Nationale Aanpak Professionalisering Leraren (hierna: NAPL) heeft als doel om het doorlopend professionaliseren van leraren te stimuleren en hiervoor een infrastructuur te ontwikkelen. Dat wordt gedaan aan de hand van vier pijlers.
Er worden ontwikkelpaden (pijler 1) gemaakt voor leraren: van startbekwaam leraar naar vakbekwaam leraar en van vakbekwaam leraar naar verschillende expertrollen. Deze ontwikkelpaden worden ontworpen door de ontwikkelgroepen. Vervolgens wordt er gekeken naar wat de professionaliseringsbehoefte is van leraren en scholen op de ontwikkelpaden en wordt er gekeken welk aanbod er al is dat aansluit op de ontwikkelpaden. Middels co-creatielabs (een samenwerking tussen leraren, schoolleiders en opleiders) kan vervolgens nieuw professionaliseringsaanbod ontwikkeld worden of bestaand aanbod verrijkt worden (pijler 3). Al het professionaliseringsaanbod dat aansluit op het ontwikkelpad wordt getoetst aan de hand van een kwaliteitskader (pijler 4) en wordt openbaar gedeeld op een digitaal platform (pijler 2). Leraren worden gestimuleerd om het professionaliseringsaanbod dat aansluit op de ontwikkelpaden te volgen, waarvoor de eerste jaren een aanjaagsubsidie beschikbaar is (hoort ook bij pijler 3).
De ontwikkelpaden zijn niet verplichtend en uitsluitend bedoeld om het gesprek over de doorlopende ontwikkeling te ondersteunen. Het digitaal platform en kwaliteitskeurmerk zouden vervolgens bijdragen aan het vinden van passend professionaliseringsaanbod.
Tijdlijn
Na de zomer van 2025 zijn ontwikkelgroepen gestart met het uitwerken van de eerste twee ontwikkelpaden: 'van start- naar vakbekwaam' en 'curriculumexpert'. In februari worden deze ontwikkelpaden gepresenteerd, samen met de expertises die in een volgende ronde zullen worden uitgewerkt tot ontwikkelpaden. Vervolgens zal de subsidieregeling voor de co-creatielabs worden opengesteld. Deze zouden in september 2026 moeten starten met het uitwerken van de professionaliseringstrajecten.
Zorgen
Onderwijsregio’s worden momenteel benaderd door de Realisatie Eenheid om deel te nemen aan een co-creatielab.
De VO-raad krijgt veel vragen hierover van leden door gebrek aan heldere communicatie vanuit dit project. Bijvoorbeeld over wat deelname aan een co-creatielab precies behelst en wat de (rand)voorwaarden zijn. De VO-raad herkent de zorgen van scholen en schoolbesturen en heeft in de afgelopen periode bij de RE en OCW ook veelvuldig aangedrongen op heldere informatie richting de scholen over wat ze kunnen verwachten en wat er van hen verwacht wordt als ze deelnemen in een co-creatielab.
Ook is in de uitwerking een aantal zaken gewijzigd ten opzichte van de originele Groeifondsaanvraag, waarover wij onze zorgen hebben geuit. Dit betreft onder andere de keuze voor de Educatieve Allianties van lerarenopleiders als penvoerder van een co-creatielab, die daarvoor een consortium moeten vormen met onderwijsregio’s (waar de lerarenopleidingen zelf ook onderdeel van uitmaken), wat weer een nieuw samenwerkingsconstruct lijkt te worden.
Een ander voorbeeld is het benutten van private aanbieders van professionalisering waar scholen goede ervaringen mee hebben. Ook door het Groeifonds is benadrukt dat een gelijk speelveld van publieke en private opleiders belangrijk is, maar daar lijkt nu meer ruimte in te zitten. Een andere vraag die leeft, maar waar nog geen antwoord op is, is op welk niveau de vouchers voor de financiering van de professionaliseringstrajecten aangevraagd worden en wie daar zeggenschap over heeft.
Wat kunnen besturen, scholen en leraren al doen?
- Leraren kunnen via Teacher Tapp meedoen aan onderzoeken van NAPL.
- Neem contact op met de regioadviseur van de Realisatie Eenheid over welke voorbereidende stappen je al kunt treffen om mee te kunnen doen in een co-creatielab. Of neem contact op via het contactformulier van de RE.
- Ook goed om te weten: iedere andere vorm van professionalisering en afspraken daarover op zowel bestuursniveau als op onderwijsregioniveau, kunnen ook gewoon door blijven gaan. NAPL is aanvullend, maar komt zeker niet vanaf nu volledig ter vervanging van wat al in scholen, schoolbesturen en onderwijsregio’s gebeurt aan professionalisering.
Meer informatie
- Website Onderwijsregio.nl: NAPL
Een speciale website van de RE met meer informatie over NAPL is nog in ontwikkeling en zou volgende week live moeten gaan. - LinkedIn bedrijfspagina NAPL
- Nieuwsbrief NAPL: Vorige week is de eerste editie verstuurd naar het adressenbestand dat de RE heeft. Vanaf volgende week kan iedereen zich via de nieuwe website hiervoor aanmelden.
Wanneer er meer informatie beschikbaar is, zal de VO-raad hierover ook communiceren.