Zet jouw school onderwijs op de agenda voor de gemeenteraadsverkiezingen 2026?

28 mei 2025

Op woensdag 18 maart 2026 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Een belangrijk moment, ook voor het onderwijs. Gemeenten spelen een cruciale rol in onderwijshuisvesting, nieuwkomersonderwijs, jeugdzorg, voorzieningen rond passend en inclusief onderwijs. Door op tijd in gesprek te gaan met politieke partijen, kun je als schoolorganisatie bijdragen aan betere voorwaarden voor leerlingen, onderwijspersoneel en scholen in de gemeente.

In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op woensdag 18 maart 2026 stellen lokale politieke partijen hun verkiezingsprogramma’s op. Veel partijen zijn hier nu al mee begonnen. Dit is hét moment om invloed uit te oefenen. Wat in die programma’s terechtkomt, vormt de basis voor het collegeakkoord – en daarmee het lokale beleid voor de komende jaren.

Door nu al contact te leggen met partijen en de wensen en ervaringen vanuit het onderwijs te delen, tijdens het schrijven van de lokale verkiezingsprogramma’s, vergroot je de kans dat onderwijs hoger op de gemeentelijke agenda komt.

Lokale lobby in lijn met landelijke lobby

Als voorbeeld van wat je kunt inbrengen bij lokale politiek, ontwikkelden de PO-Raad en VO-raad een flyer. Neem de speerpunten uit de flyer over of gebruik deze ter inspiratie. De flyer zet in op drie speerpunten: 

  1. toekomstbestendige onderwijshuisvesting;
  2. goed nieuwkomersonderwijs;
  3. een sterke pedagogische basis.

Deze doelen liggen in lijn met landelijke doelen, want via lokale politiek worden lijnen gelegd naar de landelijke politiek.

Wil je aan de slag? Begin vandaag. Onderzoek welke onderwerpen lokaal spelen, zoek contact met beleidsmakers en benut de komende maanden voor strategische gesprekken.

Wat kunt u als schoolorganisatie doen?

  1. Zoek de juiste mensen op
    Neem contact op met lokale raadsleden, wethouders en partijbesturen. Nodig hen uit op school voor een werkbezoek of organiseer een onderwijsbijeenkomst waar meerdere partijen bij aansluiten.
     

  2. Vertel het verhaal vanuit het onderwijs
    Beelden zeggen meer dan cijfers. Laat zien wat goed gaat én waar het wringt. Denk aan het effect van een slecht binnenklimaat op leerlingen en personeel, een tekort aan passende nieuwkomersvoorzieningen of een gebrek aan overleg met onderwijs en jeugdzorg. Kom met concrete oplossingen waarbij de gemeente een rol kan nemen. Zijn er oplossingen die niet alleen het onderwijs verder helpen, maar ook andere beleidsthema’s? 
     

  3. Breng een concreet voorstel mee
    Formuleer een beperkt aantal heldere punten die je in het lokale verkiezingsprogramma terug wil zien. Sluit waar mogelijk aan bij lokale actualiteit en bij de landelijke lobbydoelen.
     

  4. Werk samen
    Trek op met andere schoolbesturen, kinderopvangorganisaties, (jeugd)zorg of samenwerkingsverbanden in de regio. Een gezamenlijke boodschap maakt meer indruk en voorkomt ‘cherry picking’.
     

  5. Herhaal en houd contact
    Lobby is geen eenmalige actie. Stuur een bedankje na een gesprek, houd partijen op de hoogte van ontwikkelingen, en blijf zichtbaar na de verkiezingen. Weet de ambtenaren, wethouders of raadsleden op de juiste momenten te vinden. Ga koffie drinken, juist ook op de momenten dat je niet direct iets nodig hebt van iemand. Welke oplossingen kan je bieden voor hun uitdagingen, die ook je onderwijsdoelstellingen dichterbij brengen?
     

Tips van experts

Onlangs organiseerden de PO-academie en de VO-academie een Masterclass Lokale Lobby voor leden. Hierbij deelden twee experts hun inzichten. Erik van Venetië, expert public affairs, zette het theoretisch kader neer. Van Venetië ziet lobby als een repertoire van systematisch voorbereide activiteiten om het beleidsproces en maatschappelijke positie te beïnvloeden. Zijn tip is: zoek voortdurend naar ingangen/kansen om je lobbypunt te maken. Begin daarbij bij de ambtenaar en los een probleem voor de ambtenaar op, dat jouw lobbypunt ook verder brengt. Vraag nooit alleen om geld, dat komt over als zeuren, maar draag oplossingen aan. Maak zichtbaar wat je bereikt voor de gemeenschap. En wees consistent, pas je lobbyboodschap niet te veel aan aan de politieke kleur van het moment .

Frank de Wit, directeur van VOS/ABB, is zowel schoolbestuurder als wethouder geweest. Hij kent dus beide kanten van de tafel: als zender en ontvanger in het lobbyspel. Zijn belangrijkste tip: wees rolvast en zie lobby vooral als het beïnvloeden van gedrag van de ander. De schoolbestuurder spreekt met de wethouders, de beleidsmedewerker met de gemeenteambtenaren. Het begint bij relatie. Wees je bewust dat het voor een gemeente makkelijker ja zeggen is, als wat je vraagt echt bij de wettelijke taak hoort. Zoek haakjes in processen die al lopen: het is makkelijker een lobbypunt te landen in een proces dat al loopt, dan om een nieuw proces op gang te brengen.