Resultaten van de VO-raad in 2016

11 januari 2017

In 2016 heeft de VO-raad wederom vol ingezet op de belangenbehartiging richting politiek en andere relevante partijen, om de voor leden belangrijke doelen te bereiken. Hieronder is voor een aantal thema’s uitgelicht welke acties zijn ondernomen en welke resultaten zijn bereikt. Dit overzicht is nadrukkelijk niet volledig.

Kabinet compenseert stijging pensioenpremie na stevige lobby

Eind november 2016 besloot het Kabinet de gevolgen van de pensioenpremiestijging van het ABP te compenseren. Voor de vo-sector een zeer belangrijk besluit. Hierdoor kunnen de scholen de in de cao gemaakte afspraak om in 2017 eenmalig 500 euro uit te keren, financieren. De voorzitter van de VO-raad Paul Rosenmöller voerde namens de onderwijssectoren vele gesprekken achter de schermen over de gevolgen van de premieverhoging. Deze gesprekken waren vaak langdurig en soms stevig.

Rosenmöller: “Dit zijn complexe gesprekken met vakcentrales, bestuur van het ABP en het kabinet. Met elkaar willen we een goede en betaalbare pensioenregeling overeind houden. Wetende dat de premie zou gaan stijgen hebben wij hard gevochten voor volledige compensatie van de gestegen pensioenpremie. We zijn blij dat het Kabinet de rechtvaardigheid hiervan inziet."

Wetende dat de premie zou gaan stijgen hebben wij hard gevochten voor volledige compensatie van de gestegen pensioenpremie.

Met de bijstelling is een bedrag van 330 miljoen gemoeid, voor de sectoren onderwijs, politie en andere overheidssectoren samen. Het kabinet stelt dat hiermee een loonstijging van gemiddeld 1% bij onder meer onderwijs wordt gedekt. Het kabinet compenseert deze extra loonkosten uit een financiële meevaller van 4,3 miljard euro. De precieze invulling van de dekking zal plaatsvinden in de voorjaarsnota 2017, die normaal gesproken in mei 2017 naar de Kamer wordt gestuurd.

Motie 'niet bezuinigen op lumpsum' aangenomen

De Stichting van het Onderwijs – waar de VO-raad onderdeel van is – stuurde direct na Prinsjesdag een brief aan de Kamer met het dringende verzoek om de door het Kabinet voorgestelde bezuinigingen op onderwijs ongedaan te maken. De Tweede Kamer stemde vervolgens na de Algemene Politieke Beschouwingen in grote meerderheid vóór een motie van D66-fractievoorzitter Pechtold. In de motie vraagt de Kamer de regering om de bezuinigingen niet ten koste te laten gaan van de bekostiging van scholen.

Kritische analyse van begroting

De begroting voor onderwijs leek in eerste instantie extra investeringen te bevatten. Dat was ook de toon van de bewindslieden in hun toelichting. Na kritische analyse van de begroting door de VO-raad en anderen bleek echter dat er sprake was van voorgestelde bezuinigingen. De onderwijssector, verzameld in de Stichting van het Onderwijs, kwam in actie om een sterk geluid uit het onderwijs te laten horen tegen de bezuinigingen.

Bezuinigingen om andere prioriteiten te financieren

Tijdens Prinsjesdag bleek dat OCW moest anticiperen op een negatieve ramingsbijstelling van 150 miljoen euro op het gehele departement. Dit stond nog los van de bezuiniging van 255 miljoen euro, het deel dat OCW moet bijdragen aan de algehele begrotingsproblematiek. De investeringen die het kabinet wil doen in het kader van politieke prioriteiten zoals kansenongelijkheid (200 miljoen euro) worden gefinancierd met deze bezuinigingen.

Invoering maatwerkdiploma stap dichterbij gebracht

De VO-raad sprak in 2016 opnieuw veel met Kamerleden en onderwijsorganisaties over maatwerk en het maatwerkdiploma. Zo vond op 13 april in de Tweede Kamer een rondetafelbijeenkomst plaats over maatwerk, waarbij de VO-raad, het LAKS, Ouders & Onderwijs en drie vo-scholen er voor pleitten om een maatwerkdiploma mogelijk te maken. Hierna volgde in juni de brief van de staatssecretaris over maatwerk. Ook tijdens de gesprekken met de programmacommissies van de politieke partijen is dit aan de orde geweest.

Resultaten en aankondigingen

  • Eind 2015 werd al bereikt dat de Tweede Kamer een motie aannam die het maatwerkdiploma mogelijk moet maken. Staatssecretaris Dekker kondigde begin 2016 aan deze motie uit te willen voeren, door leerlingen vanaf 2017 expliciet het recht te geven om een aantal vakken op een hoger niveau af te ronden, en dit zichtbaar te maken op het diploma.
  • In juni 2016 kondigde Dekker een pilot aan in het schooljaar 2016-2017, waarbij scholen hiermee kunnen gaan werken.
  • Binnen de aangekondigde pilot wordt het ook mogelijk om éxtra vakken op een lager niveau te doen en dit op het diploma zichtbaar te maken. De VO-raad ziet dit als stap in de goede richting.
  • Dekker wil een experiment starten waarbij leerlingen die relevante vakken op een hoger niveau hebben afgerond, toegang krijgen tot specifieke hogere opleidingen.
  • De staatssecretaris heeft toegezegd dat leerlingen die examen doen in een vak op een hoger niveau, herkansing kunnen doen op het oorspronkelijke niveau.
  • In diverse verkiezingsprogramma’s (D66, PvdA, GroenLinks) wordt expliciet het voornemen geuit het maatwerkdiploma te willen invoeren.

Actieplan leraren goed ontvangen

Op 31 maart 2016 presenteerde de VO-raad zijn Actieplan ‘Naar een aantrekkelijk lerarenberoep in een sterke sector’. Kern van het plan is dat er meer tijd moet komen voor leraren om te kunnen werken aan de ontwikkeling van onderwijs.

De VO-raad pleit ervoor om scholen gedurende de komende kabinetsperiode per jaar per voltijdsleraar 100 uren extra te geven om die ruimte op schoolniveau en in overleg met het lerarenteam te creëren. Hiervoor is gedurende vier jaar maximaal 300 miljoen euro nodig. Om de kloof tussen lerarenopleidingen en onderwijspraktijk te dichten moet daarnaast een groter deel van de opleiding van leraren in de school plaatsvinden en moeten scholen en de beroepsgroep mede-eigenaar worden van de lerarenopleidingen.

Veel interesse vanuit media en politiek

Zowel in de media als bij de politiek was de belangstelling voor het Actieplan het afgelopen jaar groot. Onder meer de Volkskrant, Trouw en de NOS besteedden ruim aandacht aan de inhoud van het plan. In de zomer publiceerde de PvdA een plan voor leraren waarbij er ook extra geïnvesteerd wordt in onder meer extra ontwikkeltijd. Ook nam de Tweede Kamer medio 2016 een motie van D66’er Van Meenen aan, waarbij de Kamer een oproep doet aan het Kabinet om het maximum aantal lesuren per docent terug te brengen naar 20 uur per week. Dit om leraren meer tijd en ruimte te geven om zich te verbeteren, verbreden, verdiepen en vorm te geven aan onderwijsvernieuwing. Al een aantal keer eerder had D66 de motie in stemming laten brengen, de vorige keren was dat tevergeefs. Nu kon de motie wel rekenen op een meerderheid.

Actieplan in verkiezingsprogramma’s

Naast besprekingen met Kamerleden, heeft de VO-raad het Actieplan ook besproken met de programmacommissies van de politieke partijen. In de verkiezingsprogramma’s gaat veel aandacht uit naar leraren. Veel partijen willen goede leraren meer (kunnen) belonen. Ook is er veel aandacht voor vermindering van de lestaak van de leraar.

Parlement wijzigt wetsvoorstel bestuurskracht

De Eerste Kamer stemde op 14 juni 2016 in met het Wetsvoorstel versterking bestuurskracht, nadat de Tweede Kamer op 16 februari instemde met het voorstel. De VO-raad kan zich vinden in het – aangepaste – wetsvoorstel waar over is gestemd.

Onderdeel van het oorspronkelijk wetsvoorstel was een meldplicht voor de interne toezichthouder aan de Inspectie. De VO-raad pleitte tijdens de behandeling van het wetsvoorstel bij de kamerleden voor het schrappen van deze meldplicht. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer is een amendement ingediend en aangenomen, dat deze meldplicht schrapt.

Het oorspronkelijke voorstel bepaalde dat interne toezichthouders een meldingsplicht hadden bij vermoedens van wanbeheer. De VO-raad is blij met het schrappen omdat als een interne toezichthouder zich niet primair kan richten op het belang van de rechtspersoon, zijn relatie met het bestuur onder druk komt te staan.