Blog Henk Hagoort: maidenspeeches

18 januari 2024

Wat betekent de politieke aardverschuiving van de laatste verkiezingen voor het onderwijs? Deze week kregen we een eerste inkijkje. Maar liefst acht onderwijswoordvoerders hielden hun maidenspeech in de Tweede Kamer tijdens de eerste termijn van het debat over de onderwijsbegroting. Op het moment van schrijven van deze blog is de tweede termijn nog bezig.

Het eerste dat opvalt zijn de prioriteiten van de verschillende partijen. De vier partijen die nu proberen een nieuw kabinet te formeren, delen duidelijk twee prioriteiten: het lerarentekort en de basisvaardigheden. En terecht, de aanpak van het lerarentekort hoort met stip op één te staan. Voldoende leraren is een randvoorwaarde voor al het andere, ook voor het verbeteren van de basisvaardigheden. De oproep van sociale partners voor een Deltaplan Lerarentekort vindt dan ook weerklank in de Kamer. NSC en GroenLinks/PvdA vroegen er expliciet aandacht voor.

Soepboer van de NSC wil ‘een langdurig herstelplan kwaliteit onderwijs, verdeeld in meerjarenplannen met structurele financiering’. Wat mij betreft kan deze zin zo een nieuw regeerakkoord in en gaan we samen met een nieuw kabinet zo’n plan maken. Soepboer was overigens niet de enige die daarbij een einde wil maken aan ‘subsidieconfetti en symptoombestrijding’. Ook BBB en DENK vroegen om een stop op de stroom aan subsidies van de afgelopen jaren.

'Afgeleid door wat 150 Kamerleden bedenken'

Bijna elk Kamerlid greep de laatste PISA-resultaten aan om aandacht te vragen voor de basisvaardigheden. Er kwamen allerlei voorstellen voorbij om die te verbeteren. Gelukkig maande Paternotte (D66) zijn collega’s om vooral volle vaart door te gaan met de curriculumherziening en terughoudend te zijn met allerlei nieuwe voorstellen: ‘Leraren verdienen de vrijheid om niet continu afgeleid te worden door wat 150 Tweede Kamerleden bedenken’.

Kansengelijkheid mist in debat

Wat mist in de prioriteiten van de vier formerende partijen is het thema kansengelijkheid. Een stelselwijziging, die er bijvoorbeeld voor zorgt dat we pas op latere leeftijd leerlingen definitief selecteren, lijkt ver weg. Alleen Pijpelink (GroenLinks/PvdA) vroeg aandacht voor vroege selectie en brede brugklassen. Blijkbaar wordt kansengelijkheid door een aantal partijen als een ‘links’ thema gezien en dat is jammer en onterecht. Te vroege selectie in combinatie met toenemende segregatie ontneemt veel leerlingen de kans om hun talenten te ontwikkelen. De stelling van Van der Hoeff (PVV) dat het bevorderen van gelijke kansen ‘nul zin heeft zolang het onderwijs de basis niet op orde heeft’ is te kort door de bocht. Bij de basis op orde hoort ook een stelsel dat elke leerling een eerlijke kans geeft.

Meer aandacht nodig voor praktische vaardigheden

Laat ik afsluiten met iets hoopgevends dat zeker gaat bijdragen aan kansengelijkheid. BBB vroeg om meer aandacht voor praktische vaardigheden in het curriculum van alle leerlingen en NSC vroeg aandacht voor het vmbo. Het zou helpen wanneer we de komende periode de doorlopende beroepsgerichte route van vmbo tot en met hbo versterken. Samen met de MBO Raad en de Vereniging Hogescholen deden we daar deze week in de Telegraaf  concrete voorstellen voor. We gaan daar graag in samenwerking met een volgend kabinet mee aan de slag.