Coachend leiderschap in de praktijk: 5 tips

24 juni 2025

Hoe breng je coachend leiderschap in de praktijk? Wat kun je doen om een coachee (optimaal) te ondersteunen in zijn of haar ontwikkeling? Wij vroegen het aan twee van onze VO-managementcoaches: Wendelien Hoedemaker (rector Montessori Lyceum Amsterdam) en Martin Hulsen (landelijke coördinator VO-managementcoach). Laat je inspireren door 5 tips die onze VO-managementcoaches toepassen bij de begeleiding van hun coachees – ook toepasbaar als leidinggevende bij de coaching van jouw collega’s.

Tip #1: Doorvragen naar een coachvraag

Met mijn coachees plan ik de gesprekken altijd een paar weken van te voren. Door de waan van de dag komt niet iedereen met een vraag binnenlopen. Als ik dan vraag “Heb je een thema waarmee we vandaag verdergaan?”, krijg ik als antwoord “Nee, veel te druk”. “Is het wel leuk druk? Wat voor cijfer krijgt je werk op het moment?”. Na even denken kan iedereen die vraag wel beantwoorden. En dan mijn vervolgvraag: Wat zou er nodig zijn om het een punt op te hogen? Na die vraag is het onderwerp voor het coachgesprek ineens gevonden.
 

Tip #2: Woorden tellen

Als coach tel ik woorden van mijn coachee. Geen gewone stopwoorden, maar opvallende woorden die mij tijdens een antwoord op een vraag opvallen. Bijvoorbeeld het woord ‘heftig’. Ik zeg dan: “ik hoor je de afgelopen minuut vier keer ‘heftig’ zeggen…”, en dan zwijg ik. Vaak valt iemand dan stil, komt uit zijn beschrijvende verhaal, en reflecteert op het woord ‘heftig’. Zo’n woord blijkt dan een heleboel emotie te bevatten. Ook heel leuk om bij jezelf op te letten overigens…

Door Wendelien Hoedemaker
 

Tip #3: Werk (ook) vanuit het hier en nu

Wanneer je met een coachee in gesprek bent en helderheid probeert te krijgen over de coachvraag, merk je wel eens dat de coachee bepaalde (strijd)taal gebruikt, zich bij bepaalde vragen ongemakkelijk voelt en dat vaak via lichaamstaal e.d. laat zien of boos wordt. Je kunt daar aandacht aan besteden door o.a. te vragen: “wat gebeurt er nu? Herken je dat bij jezelf?” Ook kan het zijn dat de coachee zich van een bepaalde redeneertrant bedient of bijvoorbeeld niet echt luistert. Spiegel dat en kijk of er een koppeling te maken is met de coachvraag. Het is mijn ervaring dat dat heel verhelderend kan werken. Gebruik simpelweg de vraag: ”Wat gebeurt er nu?”
 

Tip #4: Maak gebruik van de ruimte, kom uit die stoel: de ruimte voegt iets toe!

Zelf ben ik nogal verbaal ingesteld en het was niet makkelijk om via andere manieren met een coachee aan het werk te gaan. Wanneer je die stap wel zet als coach zul je merken dat dat tot heel goede resultaten kan leiden. Een eenvoudige manier is een line-up, waarbij de coachee zich t.o.v. een gewenste situatie opstelt op een denkbeeldige lijn  in de ruimte. Vraag vervolgens: waar sta je nu? Hoe voelt dat? Waar zou je willen staan? Wat is daar voor nodig? Wat verlies je dan en wat win je? Wat ga je doen?

Bespreek dilemma’s door de coachee in de ruimte te laten staan. Vanuit die positie een stap naar rechts: ik doe het wel. Terug naar het midden en dan een stap naar links: ik doe het niet. Herhaal dat enkele keren en vraag dan welke standpunt het best is geland. En wat heb je bijvoorbeeld van “het niet” nodig om je besluit krachtiger te maken?

Waar het de relaties binnen een team betreft, vraag je aan de coachee om de teamleden in de ruimte te positioneren. Dan kan met velletjes papier met de namen van de teamleden erop. Dit laat zien hoe de coachee zich verhoudt tot de teamleden. Wat voelt goed? Wat moet anders? Waar zou je zelf willen staan? Dat inzicht kan aanzetten tot een stap richting het team. Waar zouden ze moeten staan, wat kun jij daaraan doen?
 

Tip #5: Check regelmatig hoe het coachingsgesprek verloopt

Vraag regelmatig of we goed bezig zijn en vraag naar een toelichting op het antwoord (voorkom pleasen). Kijk of je aannames kloppen en of je nog op de goed lijn  zit. Vraag de coachee om de volgende keer verslag te doen van het gesprek: wat heeft het je gesprek gebracht, wat heb je ermee kunnen doen en welke vragen riep het op?

Door Martin Hulsen
 

Wil je meer weten over coaching? Bekijk dan de themapagina van de VO-academie

Wil je een VO-managementcoach inschakelen? Kijk dan naar het overzicht van VO-managementcoaches op het coachplatform van de VO-academie en dien een coachverzoek in.