De huisacademie: nog nooit zo veel onderwijskundig rumoer in de school
03 december 2019
Huisacademie
Van een beginnerscursus mentoraat tot een training omgaan met autisme of een complete leergang onderzoeksdidactiek: medewerkers van het Corderius College in Amersfoort kunnen elk jaar kiezen uit een breed professionaliseringsaanbod. Dit wordt verzorgd door de Corderius Academie, het eigen professionaliseringsinstituut van de school. De trainers zijn vaak collega-docenten en soms externen. Medewerkers mogen zelf kiezen aan welke activiteiten ze meedoen, áls ze zich maar ontwikkelen. “Ik vind het fijn dat ik niet zelf hoef uit te zoeken wat er aan professionalisering wordt aangeboden”, zegt docent scheikunde Gabriëlle de Haan. “Ook is het fijn om samen met collega’s te leren.”
Het is fijn dat ik samen met collega’s aan het leren ben
Voordelen
De Corderius Academie ontstond in 2015 omdat de directie meer structuur in de professionalisering wilde aanbrengen. “Toen ging dat nogal ad hoc”, zegt plaatsvervangend rector Kees van den Brink. “In periodieke gesprekken met hun leidinggevende konden collega’s melden of ze zich bij wilden scholen. Maar daar werd weinig gebruik van gemaakt en er bleef budget over.” Het idee van een huisacademie sprak de directie aan: als cursussen en trainingen op school plaatsvinden, is het voor leraren makkelijker om mee te doen. Ook kan het aanbod beter op hun behoefte worden afgestemd. En, heel belangrijk: je kunt ook scholing aanbieden die bij de schoolontwikkeling past.”
Lerende organisatie
De eerste twee jaar werd een conrector vrijgesteld om de huisacademie op te zetten. “Je hebt in de beginfase wat power vanuit de directie nodig. Maar vanuit het idee van gedeeld leiderschap wilden we graag dat een docent het daarna overnam”, zegt Kees. In januari 2017 werd docent filosofie Desiree Berendsen tot coördinator van de academie benoemd. Ook zij wilde graag professionalisering koppelen aan schoolontwikkeling: “Ik heb meteen gezegd: ik wil niet alleen maar de baas van een cursusinstituut zijn. Ik zie de academie als een middel waarmee onze school een lerende organisatie kan worden.”
Werken met de leercirkel
Wat daarbij hielp, was dat tegelijk met Desiree een kwaliteitsmedewerker werd aangesteld. “Zij heeft het werken met de leercirkel – plan-do-check-act – in de school gebracht”, zegt Desiree. “Dat versnelde onze ontwikkeling naar een lerende organisatie. We waren altijd goed in het bedenken van nieuwe dingen en ook wel in het uitvoeren, maar meestal niet in het evalueren en verbeteren. We hebben geleerd dat een verandering niet altijd groots en meeslepend hoeft te zijn. Vaak is het effectiever als je kleine stappen zet en vandaaruit systematisch verbetert: hoe doen we het morgen net iets beter dan vandaag?”
Iedereen ontwikkelt
Inmiddels begint de lerende organisatie op het Corderius College vorm te krijgen. Sinds schooljaar 2017-2018 doet elke leraar mee aan een ontwikkelgroep (een professionele leergemeenschap) rond een onderwijskundig thema. “Iedereen is aan het ontwikkelen en dat stelt ons voor nieuwe vragen”, zegt Kees. “Hoe brengen we lijn in al die ontwikkelingen? En hoe krijgt een ontwikkelgroep andere leraren mee? Dat laatste doen we onder meer door opbrengstenmarkten te organiseren en op studiedagen kennis te delen. Want sommige ontwikkelingen werken alleen als je ze gezamenlijk aanpakt formatief evalueren bijvoorbeeld.”
Oog voor samenhang
Binnen de Corderius Academie zijn Desiree en haar collega Jan Bogaard nu ook met deze vragen bezig. Behalve bij het het professionaliseringsaanbod en de invulling van studiedagen zijn zij ook betrokken bij het functioneren van de ontwikkelgroepen. Ze houden vooral de samenhang in het oog: wat zijn de prioriteiten in het schoolplan en waar moet binnen ontwikkelingen dus de focus liggen? Ook vormt Desiree de link naar de directie. “Een deel van de schoolontwikkeling vindt nu in de ontwikkelgroepen plaats”, zegt Kees. “Desiree en ik spreken alle ontwikkelingen wekelijks door, zodat we als directie op de hoogte blijven. Ook schuift ze regelmatig aan in het directieoverleg.”
Door de ontwikkeling van de Corderius Academie kwam de ontwikkeling van de school in een stroomversnelling
Stroomversnelling
“Door de ontwikkeling van de Corderius Academie kwam de ontwikkeling van de school in een stroomversnelling”, besluit Kees. “Eerst waren leraren vooral tevreden over het gemak waarmee ze zich via de academie konden scholen. Nu vinden ze het ontzettend leuk om in ontwikkelgroepen bezig te zijn. We hebben nog nooit zo veel onderwijskundig rumoer in de school gehad.” Desiree vult aan: “Het eigenaarschap dat we bij leerlingen verwachten, zien we nu gespiegeld bij leraren. Zij voelen de ruimte voor ontwikkeling. We horen zelfs ouders zeggen dat wij als school altijd in ontwikkeling zijn.”
- “Breng focus aan in het professionaliseringsaanbod. Beperk je tot activiteiten die verband houden met de schooldoelen. Een cursus Spaans kunnen mensen ook bij de Volksuniversiteit volgen. Maar: wij bieden bijvoorbeeld wél een cursus mindfulness, om beter om te gaan met werkdruk.”
- “Kijk eerst of de deskundigheid in school aanwezig is voor je een externe trainer inhuurt. Het werkt motiverend als collega’s erkenning krijgen voor hun expertise.”
- “Samen met collega’s een cursus of training volgen is beter dan alleen, omdat je de kennis dan samen de school in kunt brengen. Maar verwacht niet té veel van deze kennisdeling: onderzoek van het Kohnstamm Instituut wijst uit dat kennisdeling vooral optreedt als het leren verbonden is met de dagelijkse praktijk of als collega’s echt expert worden in een onderwerp.”
Mede op basis van dit onderzoek is de scan ‘School als Professionele Leergemeenschap’ ontworpen die vragen bevat over elementen en condities van een professionele leergemeenschap (PLG). De scan is bedoeld voor vo-scholen om de huidige en de wenselijke situatie van hun school als PLG in kaart te brengen.
- “Maak de opbrengsten van professionalisering zichtbaar. Reik ook voor de kleinste training een certificaat uit en doe dat tijdens een feestelijke afsluiting van het jaar.”
- “Ga niet zelf het wiel uitvinden: sluit je aan bij het Netwerk Huisacademies. Daar vind je academies verbonden aan grote besturen, maar ook academies zoals de onze, verbonden aan één school.”