Het Zwin College ontwikkelt instrument voor havo/vwo: één toets, twee cijfers
07 april 2025
De vraag om een instrument voor gebruik in de brede onderbouw van het Zwin College kwam in het voorjaar van 2024 vanuit het team onderbouw, vertelt Tycho Neve. “Mijn collega’s hadden behoefte aan een instrument waarmee je één keer een toets geeft aan een klas en ook maar één keer nakijkt met één scoremodel, maar waarmee je toch twee cijfers krijgt: een voor havoniveau en een voor vwo-niveau.”
Schuifknopjes
De vraag kwam bij Tycho terecht omdat hij in het verleden ook toetsmatrijzen heeft gemaakt. Dat zijn overzichten waarin je aangeeft hoe de opgaven die horen bij bepaalde toetstermen of domeinen worden verdeeld over een toets.
Hij bedacht een model waarmee je als docent per vraag wegingen kunt aanpassen, terwijl de toets blijft kloppen voor de totale weging. “Het model geeft twee valide cijfers met hetzelfde totale aantal punten per vraag. Per vraag kun je echter met een soort schuifknopje aangeven of je een vraag meer bij de havo of meer bij het vwo vindt passen. Pas je dat aan, dan kun je eenvoudig zien wat voor invloed dat heeft.” Ook achteraf kun je de schuifknopjes nog verzetten: “Dat maakt het gebruiksvriendelijk, want het is best moeilijk om van tevoren te bedenken hoe je die schuifjes wilt zetten. Maar je spreekt met collega’s die een parallelklas hebben wel een beginsituatie af, met een havo-coëfficiënt en een vwo-coëfficiënt.”
Bepaalde dingen gaan opvallen bij de toetsresultaten. En daarmee kun je een beter advies geven over welke richting het beste zou zijn voor een leerling
In de klas
Het instrument is niet bedoeld om leerlingen ‘havo-’ of ‘vwo’-labels op te plakken, benadrukt Tycho. “Het is eerder dat bepaalde dingen gaan opvallen bij de toetsresultaten. En daarmee kun je een beter advies geven over welke richting het beste zou zijn voor een leerling.”
Leerlingen krijgen in de lessen van Tycho ook te zien hoe hij werkt met het instrument. “Ik zeg er dan direct bij dat ze niet meteen moeten kijken of ze op het vwo een voldoende voor wiskunde zouden hebben gehaald. Want zo werkt het niet. Het instrument geeft wel aan wat het verschil is tussen havo en vwo, en of een leerling hoog of laag scoort op een typische havo- of vwo-vraag. Ik geef hun daarmee inzicht in welk soort vragen ze goed zijn en in welke niet.”
Aanpassingen
Hij testte het model eerst op zijn collega’s van de wiskundesectie. “Ik ben toen vrij diep ingegaan op de formule die erachter zit. Maar nu het inmiddels ook door andere secties wordt gebruikt, merk ik dat de meeste collega’s wel willen weten wát het doet, maar ze hoeven niet per se onder de motorkap te kijken.”
Het instrument wordt regelmatig binnen de school door Tycho toegelicht tijdens ontwikkeldagen over toetsanalyse. Zijn collega’s vragen hem ook geregeld om het model iets aan te passen naar hun wensen. Dat leidde er bijvoorbeeld toe dat hij voor de moderne talen functionaliteit heeft toegevoegd voor multiplechoicevragen. Maar ook andere onderdelen kunnen worden aangepast: “Laatst wilde iemand geen toets met een lineaire schaal, maar juist een waar je 80% van de punten nodig hebt om een voldoende te halen. Daarvoor heb ik toen de formule aangepast waarmee de cijfers worden berekend. Maar je kunt dan evengoed nog twee verschillende cijfers genereren.”
Meer opties
In een ideale situatie zou hij het instrument voor elk vak op maat willen maken, zegt Tycho. “Als ik meer tijd zou hebben hiervoor, zou ik wel iets willen ontwikkelen waarin allerlei opties worden verwerkt. Maar dan wordt het meer een softwareprogramma dan een Excel-bestand.”
Ook zou het instrument aan het einde van de onderbouw kunnen worden ingezet om te bekijken of het voor een leerling passender is om wiskunde A of wiskunde B te volgen. “Dan maak je per toetsvraag in plaats van een havo- en een vwo-coëfficiënt, een wiskunde A- of wiskunde B-coëfficiënt. Verder werkt het op dezelfde manier.”
Uitkomst voor de school
Afdelingsleider Arnold Meijer vertelt dat het instrument voor de brede brugklas van het Zwin College een uitkomst is. “Het is een van de manieren die we gebruiken om tot twee cijfers voor onderbouwleerlingen te komen. Voor docenten kan het bijvoorbeeld lastig zijn om tot de twee cijfers te komen als je werkt met een havo- of juist met een vwo-boek. De stuurgroep van de brede en verlengde brugklas heeft toen met Tycho gespard, met zijn instrument als resultaat. Dat geeft heel helder inzicht in hoe een cijfer tot stand komt op twee niveaus. Het helpt docenten ook om zich te verantwoorden naar ouders bijvoorbeeld.”
“Als afdelingsleider ben ik bij de bijeenkomsten van de stuurgroep, maar mijn collega’s hebben Tycho hiervoor gevraagd”, vervolgt Arnold. “Dat neemt niet weg dat ik er heel blij mee ben, vooral omdat het voor collega’s een goed hulpmiddel is. Ik promoot het gebruik ervan dus zeker, en zal dat ook doen bij collega’s die volgend jaar nieuw aan de slag gaan in de brede onderbouw. We zijn er als school heel trots op!”
Wil je zelf aan de slag met dit instrument, of ben je op zoek naar meer uitleg? Beide zijn hieronder te downloaden:
Download hier de Excel
Download hier de pdf met uitleg
