Basisopleiding Procesbegeleider

In de Basisopleiding Procesbegeleider leer je hoe je deze processen vormgeeft, kadert en structureert zodat je teams en scholen goed kunt begeleiden. Daarnaast leer je hoe je diepgaand en reflectief met een team in gesprek kunt gaan en krijg je kennis over belangrijke aspecten, processen en rollen bij procesbegeleiding. Belangrijke aspecten van groepsdynamica en communicatiestijlen komen daarbij aan bod. Er is verder aandacht voor de verschillende perspectieven op veranderprocessen in scholen en hoe die van invloed kunnen zijn op de procesbegeleiding. Ook is er aandacht voor weerstand en hoe teams de opbrengst van de leer- en ontwikkelprocessen kunnen verduurzamen. Na afronding van dit traject ben je in staat om anderen tot denken en reflecteren aan te zetten doordat je goed waarneemt, luistert en vragen stelt over de inhoud, het proces, de relatie en het systeem. Door deze reflectie kun je teams in staat stellen zich verder tot ontwikkelen.
 

Voor wie? 

De Basisopleiding Procesbegeleider is bedoeld voor team- en afdelingsleiders, schoolleiders, (con)rectoren, directeuren en bestuurders binnen het voortgezet onderwijs die de rol van procesbegeleider willen vervullen in hun organisatie. De deelnemers kunnen ook gevraagd worden deze rol na afronding van dit traject voor de VO-raad of de sector te vervullen bij verschillende trajecten (peerbegeleider, peerexpert en (leer)netwerkbegeleider). Het is bedoeld voor degenen die nog geen eerdere procesbegeleiderstraining bij Voortgezet leren of de VO-academie hebben gevolgd.

Voor deelnemers die zich na deze basisopleiding verder willen verdiepen bestaat de mogelijkheid om een specialisatierichting te kiezen in de vorm van managementcoach, netwerkbegeleider, intervisiebegeleider, voorzitter van een visitatiecommissie voor collegiale visitatie (CV) en/of collegiale bestuurlijke visitatie (CBV).

De doelen van dit traject zijn om de deelnemers:

• Een brede blik te laten ontwikkelen op het begeleiden van groepen bij leer- en ontwikkelprocessen, vanuit verschillende perspectieven; 
• Kennis te laten maken met theorieën uit de groepsdynamica, communicatie, verander- en begeleidingskunde;  
• Basisvaardigheden in procesbegeleiding aan te leren en vlieguren als procesbegeleider te laten maken. 
  
   

Wat levert het op?

Na afronding van dit traject ben je in staat om als procesbegeleider op te treden. Je kunt teams en groepen goed begeleiden bij leer- en ontwikkelprocessen in de school. En:  

• Weet je gelijkwaardige interacties in bijeenkomsten te stimuleren en kun je sturing geven aan ontwikkelprocessen van (individuen binnen) scholen en teams; 
• Kun je gebruik maken van theorie over procesbegeleiding, veranderkunde en groepsdynamica en pas je begeleidingsmethodieken toe in gesprekken 
• Ga je actief aan de slag met je eigen ontwikkelopdracht en leervraag; 
• Pas je het geleerde meteen toe in de praktijk.  

De ervaringen die je opdoet als procesbegeleider neem je mee in de bijeenkomsten van dit leertraject. Je wordt steeds uitgenodigd om te reflecteren op je leerervaringen. In dit traject leer je in een netwerk van andere leiders in het onderwijs en staat leren van en met elkaar centraal.
 

Inhoud programma  

Het programma van dit opleidingstraject bestaat uit vier bouwstenen: theorie, vaardigheden, ervaren en oefenen. Al deze bouwstenen komen tijdens de gemeenschappelijke bijeenkomsten aan bod.

Intervisie is een belangrijk en terugkerende vorm voor reflectie tijdens de opleiding. Het is een vorm van deskundigheidsbevordering waarbij professionals een beroep doen op hun collega’s om inzicht te krijgen in werk gerelateerde vraagstukken. Onder begeleiding van ervaren intervisiebegeleiders worden bij de bijeenkomsten eigen casussen rondom procesbegeleiding uitgediept.
 

Programma op hoofdlijnen

Dag 1: Ik als begeleider 

Tijdens de eerste dag is er aandacht voor onderlinge kennismaking, bespreken van verwachtingen en doelen en helderheid over een mogelijk vervolg. Er zal kennis overgebracht worden over procesbegeleiding. De deelnemers leren zichzelf kennen als procesbegeleider en formuleren een heldere leervraag. 
 

Dag 2: Interactie in procesbegeleiding 

Tijdens deze dag krijgen de deelnemers zicht op belangrijke aspecten bij groepsdynamica en verschillende communicatiestijlen. Er is aandacht voor het stellen van de goede vragen over zowel de inhoud, het proces, de relatie en het systeem. Ook de basics van intervisie krijgen aandacht en zal er in groepen intervisie plaatsvinden. Daarin staat het reflecteren op de persoonlijke leervraag, in combinatie met de eigen ontwikkelopdracht, centraal. 
 

Dag 3: Veranderen is ontwikkelen  

Tijdens de derde dag leren de deelnemers over verschillende perspectieven op veranderprocessen in scholen en de invloed die dat kan hebben op hun procesbegeleiding. Ook denken de deelnemers na over weerstand en wat de invloed daarvan kan zijn op de procesbegeleiding. Er is ook nadrukkelijk aandacht voor de eigen mindset als procesbegeleider.   
 

Dag 4: Verduurzamen in het systeem  

Dag vier is tevens de laatste dag van dit traject. Deze dag zal gaan over het belang van beleid m.b.t procesbegeleiding in de school en de positie ervan. Ook is er aandacht voor het organiseren van procesbegeleiding en hoe het (laten) verduurzamen van de opbrengsten.  Er is aandacht voor het antwoord op de vragen ‘waarin heb je je ontwikkeld’ en ‘wat is een volgende stap in je ontwikkeling’. Ook zal er aandacht zijn voor mogelijke vervolgtrajecten.  

Voor het groepsproces, je persoonlijke ontwikkeling en de ontwikkeling van je groepsgenoten is een actieve deelname aan alle bijeenkomsten van groot belang. We verzoeken je dan ook vriendelijk alle data te noteren.
 

Praktische informatie