Advies Raad van State: wetsvoorstel gerichte bekostiging schaadt het onderwijs en maakt stelsel nodeloos ingewikkeld(er)
De Raad van State heeft forse kritiek op het wetsvoorstel voor gerichte bekostiging in het primair en voortgezet onderwijs. Volgens het adviesorgaan dreigt het voorstel het financieringsstelsel nóg ingewikkelder te maken en de vrijheid van scholen verder te beperken. De PO-Raad en de VO-raad sluiten zich aan bij het advies en roepen het kabinet op om het wetvoorstel niet in te dienen zonder de benodigde aanpassingen.
Waarom gerichte bekostiging niet werkt
De overheid wil met gerichte bekostiging meer grip krijgen op de besteding van onderwijsgeld. Scholen zouden extra middelen ontvangen voor specifieke doelen, maar daar staan strikte verplichtingen en zware verantwoording tegenover. Wordt niet aan de voorwaarden voldaan, dan kan het geld zelfs worden teruggevorderd. In eerste instantie is de gerichte bekostiging bestemd voor versterking van de basisvaardigheden zoals taal en rekenen. Al eerder pleitten de PO-Raad en VO-raad voor het stoppen van dit soort 'subsidieconfetti'.
De nadelen van het wetsvoorstel zijn duidelijk: Het stelsel wordt complexer en de administratieve lasten nemen toe. Scholen verliezen de vrijheid om keuzes te maken die passen bij hun leerlingen en lokale situatie. De middelen zijn vaak tijdelijk, waardoor duurzaam investeren in personeel en onderwijsverbetering onmogelijk wordt. Het principe van vertrouwen in scholen, dat bij de invoering van de lumpsum centraal stond, komt verder onder druk te staan.
Basisbekostiging biedt stabiliteit én flexibiliteit voor lokale context
De lumpsum is de basisbekostiging die scholen juist de ruimte geeft om structureel te werken aan beter onderwijs. Het stelt besturen in staat om personeel duurzaam in dienst te nemen, in te spelen op lokale omstandigheden en maatschappelijke opgaven op te pakken. Dat is goed voor leerlingen én voor goed werkgeverschap.
Advies Raad van State mag niet genegeerd worden
De Raad van State adviseert het wetsvoorstel niet in te dienen zonder aanpassingen. De PO-Raad en VO-raad roepen het kabinet op dit advies te volgen. Ondertussen rekenen scholen erop dat de middelen voor basisvaardigheden per 1 januari 2027 structureel voor scholen beschikbaar komen. Dat is toegezegd en daar zijn plannen op gemaakt. Mocht het wetstraject gerichte bekostiging vertragen, dan kan dat ook door de middelen per 2027 toe te voegen aan de basisbekostiging.