CPB: schrappen eindtoets vergroot kansenongelijkheid

06 juli 2020

Door het schrappen van de eindtoets vanwege de coronacrisis lopen naar schatting 14.000 leerlingen dit jaar een hoger schooladvies mis, zo schrijft het Centraal Planbureau (CPB) in een op 6 juli verschenen publicatie. Dit probleem kwam dit voorjaar al naar voren en heeft de aandacht van de sector. De basis- en middelbare scholen hebben verschillende maatregelen genomen om de negatieve effecten van het schrappen van de eindtoets te verminderen. Belangrijk voor het vo is om na de zomervakantie de brugklassers goed te blijven volgen en hen de kansen te blijven geven die zij verdienen.

Het CPB wijst er in haar publicatie op dat het schrappen van de eindtoets de kansenongelijkheid kan vergroten. Normaal gesproken moet de basisschool het schooladvies heroverwegen, en kan dit omhoog worden bijgesteld, als de score op de eindtoets hoger is dan verwacht. In de afgelopen jaren kreeg steeds ongeveer 8% van de leerlingen op deze manier een hoger schooladvies. Het ging hierbij relatief vaak om leerlingen van laagopgeleide ouders, van ouders met een laag inkomen en/of met een migratieachtergrond. Deze leerlingen krijgen dit jaar deze kans op bijstelling van het schooladvies niet. Ook de VO-raad maakt zich zorgen over de negatieve effecten hiervan voor bepaalde leerlingen. 

Investeren in doorstroommogelijkheden en maatwerk 

In april jl. pleitte minister Slob in een brief aan schoolbesturen ervoor om deze groep leerlingen ruime kansen te bieden en alsnog de mogelijkheid te geven op een hoger niveau dan hun schooladvies te komen. In overleg met de PO-Raad en VO-raad werden scholen opgeroepen te investeren in de warme overdracht, een ruimhartig toelatingsbeleid te voeren en leerlingen kansrijk te plaatsen, en leerlingen via onder meer brede brugklassen ook later in hun schoolcarrière de kans te geven om door te stromen naar een ander niveau. 

In april hebben de sectorraden met partners een formulier ontwikkeld, waarmee po-scholen en ouders informatie konden uitwisselen met het vo over leerlingen en het ook konden aangeven als zij verwachtten dat de uitslag van de eindtoets tot bijstelling van het schooladvies zou leiden. Scholen konden dit formulier gebruiken bij het plaatsingsbeleid.

Ook na de plaatsingsmoment van leerlingen, houden de vo-scholen een belangrijke taak om te investeren in kansengelijkheid. Belangrijk is en blijft nu vooral om de groep leerlingen die dit jaar de overstap naar het vo maakt, in de brugklas te blijven volgen en in de loop van het komend schooljaar een evaluatiemoment in te plannen: zit een bepaalde leerling op de juiste plek? 

Eerder pleitte de VO-raad er ook voor om alle leerlingen aan het eind van de tweede klas van het vo een advies te geven over een passend vervolg in het vo; waar gewenst kan een leerling dan worden geholpen een overstap te maken naar een ander niveau. Daarnaast blijft het belangrijk te investeren in maatwerkmogelijkheden voor leerlingen - zodat zij bijvoorbeeld extra vakken of vakken op een hoger niveau kunnen volgen - en om het makkelijker te maken om opleidingen te stapelen.