De Staat van de Schoolleider: volop kansen om het schoolleiderschap verder te versterken

De Staat van de Schoolleider 2025 werd gemaakt door een redactie van schoolleiders uit het po en vo, in samenwerking met de AVS en Schoolleiders VO. Net na de presentatie van de Staat van het Onderwijs overhandigden Hanneke Vermunt (po) en Tineke Ensing (vo) de Staat van de Schoolleider aan secretaris-generaal Loes Mulder van het ministerie van OCW en Alida Oppers, inspecteur-generaal van de Inspectie van het Onderwijs.

Samen optrekken

Hanneke Vermunt, directeur van de Comeniusschool Zeist, benadrukt het belang van het feit dat schoolleiders in het po en vo samen optrekken bij het maken van de Staat van de Schoolleider: “Er zijn best veel verschillen, zoals het feit dat je als schoolleider in het po een schoolleidersopleiding nodig hebt en dat je je moet registeren in het Schoolleidersregister PO. In het vo geldt dat niet. Tegelijkertijd zijn er ook veel overeenkomsten in ons werk. Dat zie je aan de beroepsstandaarden po en vo: die lijken heel erg op elkaar. Er liggen dus genoeg kansen om meer verbinding te zoeken en gezamenlijk op te trekken. Precies zoals we vandaag hebben gedaan.”

Professionalisering

In een workshop in de middag gingen de makers van de Staat van de Schoolleider in gesprek met 75 bezoekers van de conferentie, over het vak van schoolleider. In kleine groepen spraken zij over vier onderwerpen: professionalisering; loopbaanperspectief; samenspel schoolleiders en bestuurders; en maatschappelijke context.

Hanneke leidde het gesprek aan een van de tafels over professionalisering. Scholen met een goed opgeleide schoolleider behalen vaak betere leerresultaten, blijkt uit onderzoek. Onderwerp van gesprek was daarom onder meer het benutten van de beroepsstandaarden en de professionaliseringsbudgetten. “We bespraken ook dat het belangrijk is om niet alleen te kijken hoe je je als schoolleider zelf wilt ontwikkelen, maar ook naar wat past bij je school op dat moment. Wat heeft de schoolorganisatie nodig?”, vertelt Hanneke. “Dat gebeurt steeds vaker, maar op veel scholen zijn de persoonlijke voorkeuren van de schoolleider nog leidend. Het zou mooi zijn als het persoonlijk belang en dat van de school samenkomt. In ieder geval moet dat onderwerp van gesprek zijn tussen schoolleider en leidinggevende.”

Loopbaanperspectief

Aan de overige tafels werd gesproken over de andere thema’s van de Staat van de Schoolleider. Bijvoorbeeld over het loopbaanperspectief voor schoolleiders, iets wat gezien het schoolleiderstekort alleen maar belangrijker wordt. De aanwezige schoolleiders spraken over integratie van zij-instromers, hybride vormen van leiderschap en vervolgstappen en/of doorgroeimogelijkheden voor schoolleiders.

Aan de tafel over het samenspel tussen schoolleiders en bestuurders ging het over het onderlinge gesprek, over hoe je dat structureel kunt organiseren en kunt zorgen dat doelen en verwachtingen helder zijn, bijvoorbeeld door gebruik van een managementstatuut. Aan twee overige tafels bespraken schoolleiders de snel veranderende maatschappelijke context van scholen. De school is een sociale hub geworden, maar de school en de schoolleider moeten wel gericht blijven op het bieden van onderwijs.

Bevlogen

Tineke Ensing, locatiedirecteur van De Nieuwe Veste in Harderberg, kijkt terug op een inspirerende dag: “Ik merkte vandaag weer in alle gesprekken die ik heb gevoerd dat er zoveel leuke, bevlogen en professionele schoolleiders zijn!” Er is wat haar betreft werk aan de winkel als het gaat over de profilering van het beroep van schoolleider: “We moeten nog beter voor het voetlicht brengen wat het betekent om schoolleider te zijn en hoeveel verschil je als schoolleider kunt maken voor de toekomst van kinderen en jongeren.”