Geleidelijke groei kandidaten dat vak op hoger niveau aflegt

07 juli 2020

Het volgen en afsluiten met een diploma met vakken op hoger niveau blijkt een positief effect te hebben op de motivatie van leerlingen door meer uitdaging, erkenning en zelfvertrouwen. Begin juli heeft minister Slob de Tweede Kamer de uitkomsten gestuurd van het onderzoek naar voor- en nadelen van brede invoering van diploma’s met vakken op verschillende niveaus. Het aanbieden van een vak op hoger niveau is volgens scholen goed te organiseren, hoewel het een extra inspanning vraagt.

Vakken op een hoger niveau

Het onderzoek constateert een geleidelijke groei in het aantal kandidaten dat een vak op een hoger niveau aflegt, ook al blijft het aandeel bescheiden. Op dit moment zijn het vooral vmbo-leerlingen die voor deze mogelijkheid kiezen. Leerlingen zelf geven aan in het vervolgonderwijs voordeel te ondervinden van de extra kennis en vaardigheden die zij hebben opgedaan.

Vakken op een lager niveau

In het onderzoek is ook gekeken naar de interesse van leerlingen om een vak op een lager niveau te volgen, iets wat in de huidige situatie niet mogelijk is. Hiervoor blijkt veel belangstelling te zijn onder leerlingen. Ook scholen staan er positief tegenover, maar vinden dat de mogelijkheid er alleen zou moeten zijn voor de groep ‘eenzijdig (cognitief) onbegaafde’ leerlingen die niet kunnen profiteren van de huidige mogelijkheden voor compensatie en vrijstellingen. Vervolgopleidingen - vooral in het mbo - vinden het idee sympathiek, omdat hierdoor minder talent onbenut blijft.

De VO-raad herkent dat er sprake is van een stijgende lijn in het aantal leerlingen dat vakken op een hoger niveau afsluit, maar deze is geringer dan je zou verwachten. Leerlingen maken vaak geen gebruik van de mogelijkheid van een maatwerkdiploma omdat zij onvoldoende weten wat de meerwaarde van hun extra inspanning in het vervolgonderwijs is. In maart nog stuurde een grote groep scholen een brief aan ministers Slob en Van Engelshoven met de oproep tot meer regelruimte voor doorstroom met een diploma met vakken op meerdere niveaus. Ook de pilotgroep 'Maatwerkdiploma, en dan?' - bestaande uit instellingen voor vo, mbo, hbo en wo uit het zuiden van het land - onderzoekt hoe de aansluiting richting het vervolgonderwijs kan worden verbeterd van leerlingen die vakken versneld of op hoger niveau hebben afgesloten.

Dit najaar gaat de minister in gesprek met de VO-raad, de sectorraden van het vervolgonderwijs en LAKS over de behoeften en mogelijkheden binnen iedere sector om brede talentontwikkeling te stimuleren.