Vooral leerlingen met hoogopgeleide ouders toegang tot (betaald) schaduwonderwijs

24 januari 2018

Ongeveer een zesde van alle leerlingen kreeg in het schooljaar 2016-2017 bijles, huiswerkbegeleiding, examentraining of extra ondersteuning in verband met specifieke leerbehoeften, als aanvulling op het reguliere onderwijsaanbod. In ruim de helft van de gevallen (vooral bij bijles en huiswerkbegeleiding) werd dit door de ouders betaald. Vooral leerlingen met hoogopgeleide ouders maakten gebruik van betaalde onderwijsondersteuning; onbetaalde ondersteuning - georganiseerd door de school - werd relatief meer gebruikt door leerlingen met laagopgeleide ouders. Dit blijkt uit onderzoek van SEO Economisch Onderzoek en Oberon naar schaduwonderwijs, in opdracht van het ministerie van OCW.

Het is voor het eerst dat de aard en omvang van (betaalde) extra les aan leerlingen in kaart is gebracht. Het CBS becijferde in 2016 wel dat de uitgaven hieraan tussen 2000 en 2015 meer dan verviervoudigd zijn.

In zijn reactie onderstreept minister Slob dat de totale financiële omvang van schaduwonderwijs beperkt is (tussen de 1 en 3% van het totale budget in de vo-sector). Maar het feit dat vooral leerlingen van hoogopgeleide ouders gebruik (kunnen) maken van betaalde onderwijsondersteuning is - zeker in het kader van de discussie over kansengelijkheid - wel een belangrijk aandachtspunt. Ook de VO-raad ziet het onderzoek als belangrijke input in het kader van verdere gesprekken over kansengelijkheid.

Ook de motieven van ouders om extra ondersteuning voor hun kind in te zetten naast het reguliere onderwijsaanbod, zijn interessant. Een meerderheid van de ouders geeft aan dat ze gebruikmaken van extra ondersteuning omdat ze het onderwijs onvoldoende vinden, zo schrijft Slob. Uit het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat voor een algeheel kwaliteitsgebrek geen grond is. Een verklaring zou daarom kunnen zijn dat ouders vragen om meer maatwerk voor hun kind. Daarnaast spelen ook andere motieven een rol, zoals toegenomen prestatiedruk of dat ouders bijles en huiswerkbegeleiding zien als een nuttige vorm van opvang.

De VO-raad zet via zijn project Maatwerk momenteel in op versterking van het maatwerk binnen de scholen, en zet het thema kansengelijkheid op de agenda door onder andere het gesprek tijdens de VO-tour.

Download het onderzoek 'Licht op schaduwonderwijs'  en de bijbehorende brief van minister Slob.