Artikelen

Deze week kwamen de vertegenwoordigers van 18 onderwijsregio’s uit het voortgezet onderwijs bijeen in Utrecht. Centrale vragen waren: waar staan we met de onderwijsregio’s, wat levert het op en wat is de volgende stap? Het was een inspirerende bijeenkomst. Tegelijk vond er vorige week in de Tweede Kamer een fel debat plaats over een motie van de Kamerleden Soepboer (NSC) en Ceder (CU) over onderwijsregio’s. Er vielen woorden als ‘kleuterklas’. De vraag was of de bewindspersoon deze motie over onderwijsregio’s nu wel of niet had uitgevoerd en in hoeverre de Kamer serieus genomen werd.

In deze aflevering gaat Marc van der Meer, zelfstandig onderzoeker en onafhankelijk adviseur, in op het lerarentekort en hoe we dit vraagstuk op een andere manier kunnen benaderen.

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

Jeanette Warmels nam 4 jaar geleden als rector van het Cals College deel aan het leertraject Oriëntatie op besturen. De intentie om bestuurder te worden was er toen al, en inmiddels werkt ze 3 jaar als rector-bestuurder bij CSG Willem van Oranje. In haar huidige functie plukt ze vandaag de dag nog steeds de vruchten van het traject dat ze in 2021 volgde. “Door het traject word je je bewust van wat je eigenlijk al weet en kan, het gaf mij nog meer zekerheid om de stap te wagen.”

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of je mag afwijken van de CAO VO.

Solide en effectief doet de examencommissie van De Meerwaarde wat ze moet doen: signaleren, evalueren en gevraagd en ongevraagd advies geven aan de schoolleiding. Hoe? De examencommissie vertelt wat hun succesfactoren zijn.

In 2025 organiseren de PO-Academie, de VO-academie en het Steunpunt Passend Onderwijs een masterclassreeks rondom het thema ‘Inclusie’. In 4 verschillende masterclasses gaan we in op verschillende vraagstukken over richting geven aan inclusief onderwijs. Welke onderwijskundige en pedagogische keuzes rond diversiteit en inclusie kun je tegenkomen als schoolleider? Wat is er vanuit onderzoek bekend, en hoe draagt Universal Design for Learning (UDL) bij aan passend onderwijs en gelijke kansen voor iedereen?

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat het verschil is tussen werkzaamheden op therapeutische basis en wenselijk geachte arbeid.

Uitsluitend Apple devices en digitaliseringsvraagstukken druppelsgewijs de organisatie inbrengen: dat stichting Ambion een eigen kijk heeft op innovatie en digitalisering, mag duidelijk zijn. Sijbrand Dijkstra, beleidsadviseur onderwijs, innovatie en ICT, vertelt over de manier waarop de (basis)scholengemeenschap in de regio Heerenveen en Joure georganiseerd is en hoe een landelijke monitor het benodigde inzicht geeft.

Vraag via onderstaand webformulier de Word-versie aan van de Handreiking Bestuursverslag (Word, invulbaar) (bijgewerkt januari 2025). Je ontvangt daarna een e-mail met de Handreiking. Dit document kun je daarna direct invullen. Optioneel: stuur de ingevulde handreiking naar een vormgever om het in de huisstijl van de schoolorganisatie op te laten maken.

Het Greijdanus - met vestigingen in Zwolle, Hardenberg, Meppel en Enschede - heeft een auctoraat: een plek voor praktijkgericht onderzoek binnen de school. Auctor Hans Vogelzang onderzoekt hoe brede vorming meer ingebed kan worden in het onderwijs. “In het onderwijs zijn we goed in het initiëren van ideeën. Maar wat we lastig vinden is om na te gaan wat het effect van iets is. Een auctoraat kan daaraan bijdragen.”

Op het Stedelijk College miste verbinding. Zowel tussen de docenten en de schoolleiding als tussen de docenten onderling. De schoolleiding pakte daarom enkele jaren geleden de organisatiestructuur aan. Hierin spelen teamcoaches, in plaats van teamleiders, een rol. Een docent, teamcoach en schoolleider vertellen hoe dat bevalt.

In deze aflevering van VO-praat hoor je Gert Biesta, hoogleraar ‘Educational Theory and Pedagogy’ aan de University of Edinburgh in Schotland en hoogleraar ‘Public Education’ aan Maynooth University in Ierland. Hij gaat in op de vraag: hoe komen we voorbij de polarisatie in het gesprek over onderwijs?

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

Nederland organiseert in 2027 de Council Meeting van de International Confederation of Principals (ICP), een evenement voor schoolleiders van over de hele wereld. Tijd om die organisatie op de kaart te zetten, vinden onze projectmanager Marieke van Tienhoven en inmiddels voormalig voorzitter Karin Wouters. Zij vertellen over hun ervaringen en belevenissen tijdens de editie die afgelopen zomer in de Keniaanse hoofdstad Mombasa werd gehouden.

“Als bestuurder moet je het onderwerp digitalisering serieus nemen en weten waar je staat. Digitalisering is zoveel meer dan alleen een randvoorwaarde voor goed onderwijs.” Een duidelijke oproep van Frank Tigges, bestuurder van Nestas scholengroep om de Monitor Digitalisering Onderwijs 2025 in te vullen. Samen met beleidsmedewerker Remco van der Sluis vertelt hij over het thema digitalisering binnen de scholengroep en de wijze waarop zij de monitor toepassen.

In een tijd waarin digitale technologieën de ruggengraat vormen van het onderwijs, is digitale veiligheid belangrijker dan ooit. Het waarborgen van deze veiligheid is uitdagend en een nauwe samenwerking tussen de Raad van Toezicht (RvT) en het Bestuur van onderwijsinstellingen kan daarbij erg helpend zijn. Stichting Carmelcollege is een goed voorbeeld van hoe deze samenwerking in de praktijk vorm krijgt. In een uitgebreid interview delen Jan Kees Meindersma, bestuurder bij Carmel, en Oscar van Leeuwen, RvT-lid en voorzitter van de auditcommissie, hun inzichten en ervaringen rondom digitale veiligheid binnen hun schoolorganisatie.

Veranderen vraagt veel van een school. Lef, flexibiliteit, doorzettingsvermogen, maar ook (veranderkundige) kennis, vaardigheden en middelen. Het veranderproces van het Broeklandcollege en Emmacollege in Heerlen laat zien hoe inzichten uit de praktijk en de wetenschap samen een stevig fundament voor duurzame verandering vormen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of een werknemer recht op doorbetaald verlof heeft bij een verhuizing.

De ‘wording’ van het beroepsprofiel en accreditatie in retroperspectief zetten is niet alleen terugblikken op wat wel of niet goed ging, maar ook vooruitkijken naar hoe de sector en de beroepsgroep onderwijsbestuurders zich verder ontwikkelen. Een vraaggesprek met scheidend vicevoorzitter Ingrid de Bonth die vanuit de VO-raad deze ‘wording’ in portefeuille heeft.

Hoe houd je regie op digitalisering in en voor jouw schoolorganisatie? Deze 10 lessen - afkomstig uit het leertraject 'Regie op digitalisering' van de PO-Raad en VO-raad – helpen je op weg. Op 13 maart start een nieuw leertraject; de aanmelding hiervoor staat open.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of de (G)MR een bevoegdheid heeft ten aanzien van de begroting?

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

Leerlingen betrekken bij schoolontwikkelingen. Hoe doe je dat? Het François Vatel vmbo begon hiermee tijdens de invoering van het flexrooster, en doet het opnieuw bij de herinrichting van het schoolplein. Toch blijkt het een uitdaging om het betrekken van leerlingen structureel bij schoolontwikkelingen in te bedden. Afdelingsleider Erwin van der Meulen vertelt erover.

In deze aflevering hoor je Marc Vermeulen, hoogleraar bij TIAS School for Business and Society en lid van het algemeen bestuur van Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Hij gaat in op de meerwaarde van accreditatie in het voortgezet onderwijs.

De VO-raad zoekt door het vertrek van Ingrid de Bonth een nieuwe vicevoorzitter. De VO-raad is de vereniging voor en van scholen in het voortgezet onderwijs. De vicevoorzitter vormt samen met de voorzitter het dagelijks bestuur van de vereniging. De VO-raad behartigt de belangen van de sector bij overheid, politiek, bedrijfsleven en maatschappelijke organisatie en geeft (mede) vorm aan de ontwikkeling van de sector.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of het is toegestaan een feestdag te ruilen voor verlof op een feestdag die niet in de cao genoemd staat?

Het kabinet staat onvoldoende voor het vak burgerschap. De toets werd afgelopen dagen afgenomen en die werd niet gehaald. De vaardigheden, die we van alle leerlingen in het onderwijs vragen, beheerst dit kabinet zelf niet. Dat is mijn trieste conclusie na een week van maatschappelijk debat over de gewelddadigheden rond de voetbalwedstrijd Ajax – Maccabi Tel Aviv.

Het csg Bogerman zag dat leerlingen steeds minder gemotiveerd zijn. Ze wilden daarom inzicht krijgen in waardoor leerlingen gemotiveerd worden én tegelijkertijd handvatten bieden aan docenten. Dit resulteerde in gedegen literatuuronderzoek en interactief praktijkonderzoek met een eindproduct: de Motivatiewaaier.

De afgelopen dagen was het behoorlijk onrustig in Amsterdam vanwege spanningen tussen pro-Palestinabetogers en fans van de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv. In aanloop naar en na afloop van de voetbalwedstrijd kwam het op meerdere plekken tot gewelddadigheden. Dat leverde nare beelden op. Die beelden en de onrust kunnen natuurlijk vragen en emoties oproepen bij leerlingen. En dat kan weer tot discussies en/of spanning leiden in de klas en op school. Op haar website biedt Stichting School & Veiligheid handvatten en tips over hoe je hiermee om kunt gaan.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of ouders de leerlinggegevens mogen inzien die de school over hun kind bewaart?

Een brede school zijn kent een boel uitdagingen. Daar is Judith van Biemen, voorzitter van het College van Bestuur bij Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Progresso (SOVOP), realistisch in. Het zijn echter de positieve effecten die brede scholen op de samenleving hebben, waardoor het volgens de bestuurder het allemaal waard is. “Onze scholen moeten de grote gelijkmaker zijn.”

Stichting Quadraam uit regio Arnhem, Liemers en Overbetuwe startte zo’n 7 jaar geleden met haar eigen huisacademie: Quriuz. Medewerkers vanuit alle 14 scholen – docenten, OOP’ers en leidinggevenden – maken hier gebruik van de expertise en talenten van hun collega’s om te netwerken en verder te professionaliseren. Wij spraken trainer Babs Hermsen, Hans de Reus (HR-directeur) en Lizanne Hompe (HR&O-netwerkpartner). We lichten de huisacademie uit ter inspiratie voor andere scholen en stichtingen, en gaan in op de plek die het leertraject Oriëntatie op leiderschap van de VO-academie heeft gekregen in de loopbaanlijn voor leidinggevenden.

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

In deze aflevering van VO-praat hoor je Mieke Koeslag-Kreunen, lector Werken in Onderwijs en directeur van Kenniscentrum Leren en Innoveren van de Hogeschool Utrecht. Zij gaat in op de vraag: wat is belangrijk voor meer werkplezier in het onderwijs?

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of er gevolgen zijn voor de hoogte van de jubileumuitkering als een medewerker langdurig ziek is, wordt gekort en een jubileumdatum bereikt.

Weet jij wat je moet doen als jouw school of bestuur wordt getroffen door ransomware, een phishingaanval, datalek of een andere cybercrisis? Vanaf 15 oktober kun je in zo’n geval het School-CERT bellen. Dit team is er voor alle scholen en besturen in het primair en voortgezet onderwijs.

Het Berlage Lyceum in Amsterdam heeft sinds 2022 een nieuw vak: sustainability. Hierin gaan leerlingen praktisch aan de slag met duurzaamheidsvraagstukken voor organisaties in de regio. Docent Felix Spee en afdelingsleider Yke Constandse vertellen over de visie en inhoud van sustainability. Ook gaan ze in op de successen en uitdagingen bij het implementeren van een nieuw vak.

Van de cultuursector tot het hoger onderwijs en gemeenten, wanneer het gaat om cyberincidenten zoals phishing en ransomware aanvallen of datalekken blijft geen sector gespaard. Daar waar een (fysieke of digitale) deur openstaat kunnen cybercriminelen naar binnen glippen om hun slag te slaan. In dit artikel zijn praktijkvoorbeelden uit diverse sectoren gebundeld, om als bestuurders sectoroverstijgend van elkaar te kunnen leren. Want ook in het onderwijs zijn bestuurders eindverantwoordelijk voor informatiebeveiliging en privacy. Wanneer je organisatie getroffen wordt door een cyberincident en je niet goed voorbereid bent, kunnen de continuïteit van het onderwijs, het voortbestaan en het imago van de organisatie op het spel staan. Lees dus snel de lessen van andere bestuurders.

Na een toename van het aantal incidenten op dit vlak, zette het BC Broekhin de afgelopen jaren vol in op de preventie van (online) pesten. “We hebben toen de keuze gemaakt om hier actief op te acteren”, aldus Geert Thoolen, teamleider Schoolbrede Dossiers op de school. “Want het heeft een grote impact op leerlingen en het continue brandjes blussen kost veel energie en haalt de focus weg van het onderwijs. Met onze aanpak is er meer rust en veiligheid gekomen.”

Deze week zijn de cao-onderhandelingen met de bonden geklapt. Dat is jammer. Het ging niet mis op loon, maar op het thema werkdruk. We zijn het niet oneens over het probleem van werkdruk, maar wel over de aanpak ervan. Wat is er aan de hand?

In mei 2023 werd de gemeente Meierijstad geconfronteerd met (digitale) CEO-fraude, waarbij een bedrag van €37.200 naar criminelen werd overgemaakt. Het incident was een wake-up call voor de gemeente en een bevestiging van de noodzaak van cyberveiligheid. Kees van Rooij, (cyber)Burgemeester van Meierijstad en Regionaal Beleidsadviseur Integrale Veiligheid Ronny van Gerven delen ervaringen, inzichten, en belangrijke lessen die voor schoolbestuurders van onschatbare waarde kunnen zijn.