Artikelen

De bezuinigingen op het onderwijs in de Voorjaarsnota hebben voor heel veel scholen en heel veel leerlingen enorme gevolgen. Tot wel 455.000 leerlingen zijn het #kindvanderekening. Vrijwel iedereen in het onderwijs is het eens: deze bezuinigingen móeten van tafel. De VO-raad laat de komende dagen en weken zien wat het in de praktijk betekent als deze bezuinigingen doorgaan. In dit bericht komt Leo van 't Spijker, directeur onderwijs en bedrijfsvoering bij Portus Scholengroep in Rotterdam aan het woord: 'Ik wil dit helemaal niet. Ik zie wat voor goeds dit geld doet om leerlingen weer op school te krijgen. Maar je zoekt toch naar iets'.

Dit kabinet deelt een dreun uit die vooral het vmbo en het praktijkonderwijs raakt. De leerlingen en leraren op deze scholen hebben het al relatief zwaar en worden nu kopje onder geduwd door een bezuiniging van 177 miljoen op de zogenaamde Onderwijskansenregeling. Hoe oneerlijk deze bezuiniging uitpakt, blijkt uit de feiten in bijgaand taartdiagram.

De juridische helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we in deze FAQ antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of medewerkers in bezwaar kan gaan tegen de beslissing over de beschrijving en waardering van hun functie?

Ben jij communicatief vaardig, heb je ervaring met governance-vraagstukken én wil je bijdragen aan de kwaliteit en ontwikkeling van het voortgezet onderwijs in Nederland? Dan is de functie van beleidsadviseur Bestuur en Stelsel bij de VO-raad (0,8 – 1,0 fte.) wellicht iets voor jou!

E-sigaretten en dan vooral de zogenoemde ‘wegwerpvapes’ duiken al geruime tijd op in en rond vo-scholen en zijn populair onder leerlingen. Hiermee is de vraag wat je als school kan en moet doen om het gebruik van vapes - en daarmee de schadelijke gevolgen hiervan - onder leerlingen tegen te gaan, zeer actueel. Gezonde School en het Trimbos-instituut bieden scholen handvatten op dit vlak. Het LUMC ontwikkelde daarnaast een lespakket rond vapen en in mei 2025 lanceerde het ministerie van VWS de campagne 'Nee tegen vapen'.

Praten over dilemma’s voor leidinggevenden in het onderwijs. Hoe bijzonder is dat? Voor mensen die zich oriënteren op leidinggevende functies zeker, want je kunt leren van jezelf en anderen, waarmee je jezelf verder ontwikkelt. Een gesprek met één van de trainers en ervaringsdeskundige Thimo Jansen. Hij is al 19 jaar verbonden aan de Werkplaats Kindergemeenschap Kees Boeke in Bilthoven, waarvan 11 jaar als schoolleider.

Dit kabinet maakt mooie sier met extra middelen om aan basisvaardigheden te werken. En die extra impuls is ook nodig. Maar wat gebeurt er? Een havo/vwo school gaat inderdaad van dit kabinet extra geld krijgen voor basisvaardigheden. Maar een vmbo-school of praktijkschool gaat zoveel inleveren dat er netto voor tonnen bezuinigd moet worden. Niks extra’s voor deze leerlingen. In plaats daarvan een strafkorting.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag: voor wie geldt het cao-artikel (art. 13.5 CAO VO) met betrekking tot de stagevergoedingen?

Jullie willen aan de slag met een schoolontwikkeling. Misschien willen jullie werken aan de motivatie van leerlingen, stappen zetten op het gebied van differentiatie in de klas of beter gaan samenwerken in teams. Volgens de Aanpak schoolontwikkeling zijn er zes bouwstenen die op een school aanwezig moeten zijn om een succesvolle en duurzame schoolontwikkeling door te voeren. Met behulp van dit spel kom je erachter hoe jullie school ervoor staat met de bouwstenen en waar nog aandacht nodig is.

Elk jaar organiseert de VO-academie meerdere masterclasses over diverse thema’s zoals digitalisering, inclusief onderwijs en (manieren van) leidinggeven. Tijdens masterclasses delen één of meerdere sprekers interessante praktijkvoorbeelden, kennis en inspiratie. Als deelnemer krijg je de ruimte samen met anderen de dialoog aan te gaan over de thema’s die centraal staan. Maar wat vinden deelnemers van onze masterclasses? Lees hieronder meer over de ervaringen van Jacomina van der Weide, Mariëlle van Valkenburg en Han Snijders.

Wat heb je nodig als je start in een nieuwe rol? Voor Alinka Spijkers- de Vos, rector-bestuurder bij het RSG Magister Avinus Sneek, kwam het antwoord op deze vraag in de vorm van het leertraject Beginnend bestuurder. “Het is heel goed om andere startende bestuurders te ontmoeten en met elkaar te sparren: wat betekent deze rol en hoe verhoudt zich dat tot de rol die je hiervoor had?” Wij spraken met haar over haar verwachtingen, ervaringen en nieuwe inzichten uit dit leertraject.

In deze aflevering zie en hoor je prof. dr. Louise Elffers, voorzitter van de Onderwijsraad. Zij gaat in op de kansen(on)gelijkheid in het Nederlandse onderwijs: hoe is het systeem van vroege selectie ontstaan, welke kritiek speelt er, en wat is er nodig om tot verandering te komen?

Op donderdag 17 april jl. vond de diploma-uitreiking van de opleiding tot VO-managementcoach plaats. Tijdens een feestelijke bijeenkomst reikten Eefke Meijer en Martin Hulsen namens de VO-academie de diploma’s uit. Ook Peter Gossen – die samen met Yvonne Veenendaal de trainingen verzorgt tijdens de opleiding – was aanwezig. 

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

In de Staat van het Onderwijs 2025 staat de inspectie stil bij het feit dat bijna 65% van de bezochte scholen een herstelopdracht krijgt voor burgerschap. Dat betekent niet dat 65% van de scholen slecht burgerschapsonderwijs geeft. De werkelijkheid ligt genuanceerder, en heeft alles te maken met de complexe opdracht, tijd en middelen van scholen en met de vraag wát de inspectie eigenlijk meet.

De Argo is een kleine school voor voortgezet speciaal onderwijs in Terneuzen en omstreken. Niek Wisse, kookdocent op de hoofdlocatie van deze school, vertelt hoe ze hier omgaan met polarisatie en dit proberen tegen te gaan. “Steeds komt op onze school de boodschap terug: we zijn allemaal verschillend en het is belangrijk elkaar te respecteren en te helpen. In onze lessen en activiteiten, tijdens gesprekken met leerlingen, en ook door dit als onderwijspersoneel voor te leven.”

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wie beslist of een leerling overgaat of blijft zitten.

Een van de belangrijkste onderdelen van het VO-congres zijn de workshops. Hieronder zijn de presentaties terug te vinden die we kunnen delen. De presentaties zijn niet voor commercieel gebruik bedoeld.

Het Van Lodenstein College (locatie Kesteren) is een reformatorische scholengemeenschap voor praktijkonderwijs, vmbo, havo en vwo in een dorp in de Betuwe. Hoe zorg je bij de leerlingen van deze school – die voornamelijk met gelijkgestemde mensen met eenzelfde achtergrond opgroeien – voor begrip en verbinding met mensen die ‘anders’ zijn? Jan Willem Ruitenberg, docent wiskunde op de locatie in Kesteren, vertelt over hoe zijn school polarisatie zoveel mogelijk voorkomt en aanpakt.

Wiskundeleraar Tycho Neve van het Zwin College in Oostburg maakte voor de brede brugklas havo/vwo een instrument waarmee je automatisch cijfers voor havo- en vwo-leerlingen genereert, op basis van dezelfde toets.

Hoeveel verdienen uitgevers aan de schoolboeken van onze leerlingen? Vandaag debatteerde de Tweede Kamer over leermiddelen in het funderend onderwijs. Belangrijk is dat er meer keuzevrijheid komt voor scholen en meer transparantie van de markt. Een rapport van KPMG dat vandaag in de Kamer staat geagendeerd had dat inzicht moeten bieden. Helaas schiet het rapport ernstig tekort. Ilana Rooderkerk van D66 stelde daarover terecht een aantal kritische vragen.

In de ALV van december 2024 is de opdracht voor de actualisatie van de Code Goed Onderwijsbestuur VO goedgekeurd. Onderdeel van de opdracht is de uitwerking van een lidmaatschapseis met betrekking tot belangenverstrengeling en integriteit. Aanleiding hiervoor was de Nieuwsuur-uitzending waarin (de schijn van) belangenverstrengeling van bestuurders en toezichthouders in het funderend onderwijs centraal stond.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wanneer moet een school uiterlijk over toelating van een leerling beslissen?

X11 in Utrecht, een vmbo/havo school gericht op media en vormgeving, heeft een diversiteitskalender. Op deze kalender, samengesteld door leraren en leerlingen, staan verschillende dagen die de school viert. Op deze manier staan alle culturen en identiteiten een keer in de spotlight. De school hoopt hiermee bij te dragen aan meer tolerantie.

Op 18 december 2024 hebben de sociale partners een onderhandelaarsakkoord bereikt over een nieuwe CAO VO 2024/2025. Het akkoord is omgezet in een nieuwe CAO VO. Hieronder vind je de meestgestelde vragen.

Hoe kan je als school met een diverse leerlingenpopulatie, in een maatschappij waarin het wij-zij gevoel steeds meer lijkt toe te nemen, zorgen voor begrip en verbinding tussen leerlingen? “Het gaat erom dat je blijft proberen dingen van de grond te krijgen op dit vlak, tegen de maatschappelijke ontwikkelingen in”, aldus Hinke Brinkman, afdelingsleider op het Spinoza Lyceum in Amsterdam. “Constant het gesprek blijven voeren, het goede voorbeeld geven en investeren in de school als gemeenschap, zijn heel belangrijk.”

Waarom is dialoog zo belangrijk als schoolleider? Hoe voer je een productief gesprek, ook over moeilijke onderwerpen? Tjerk de Blok, gepromoveerd op het voeren van gesprekken over complexe en beladen onderwerpen, legt uit wat het belang is van een goede dialoog als schoolleider. Ook geeft hij je een aantal tips mee om je eigen gespreksvoering te analyseren, contraproductieve elementen te herkennen en daarmee de eerste stap te zetten naar verbetering.

In de reeks VO-praat vertellen bevlogen sprekers in maximaal 10 minuten een inspirerend verhaal over leiderschap. We hebben weer nieuwe podcasts beschikbaar van de afgelopen reeks VO-praat (seizoen 4)! Met onder andere Gert Biesta over polarisatie in het gesprek over onderwijs, Mieke Koeslag-Kreunen over werkplezier en Marc van der Meer over een andere benadering van het lerarentekort.

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

Op het DaCapo College in Sittard krijgen leerlingen van het vmbo en de eerste opvang anderstaligen (EOA) samen in één schoolgebouw les. Dat betekent echter niet dat hun werelden automatisch samenkomen, aldus Tim Bominaar, conrector vmbo op de school. “Leerlingen bij elkaar in huis zetten, maar niet laten kennismaken, dat werkt niet. Dan krijg je een school in een school.” Op het DaCapo College steekt men daarom veel tijd en energie in het organiseren van deze kennismaking en in het elkaar meenemen in het verhaal van de ander.

Het Eijkhagen College in Landgraaf ontwikkelde zelf een nieuw vak in de onderbouw: ‘Exact’. Hierin worden de vakken biologie, natuurkunde, scheikunde én techniek gecombineerd. Op die manier hopen ze meer leerlingen warm te maken voor de bètavakken in de bovenbouw.

Als docent maatschappijleer en maatschappijwetenschappen op verschillende middelbare scholen in Utrecht weet Jonas Vergeldt wat polarisatie in de klas betekent. Tegenwoordig werkt hij op Descart en is hij verbonden aan de onderzoeksgroep Dialoog+. Als docent voert hij vaak bewust gesprekken over gevoelige onderwerpen in de klas. “Werk aan een goede relatie met de klas, ken je eigen positie en kies een geschikte werkvorm. Een gevoelig onderwerp met de hele klas willen bespreken, is een beginnersfout. Dat is echt de Champions League.”

De Monitor Digitalisering Onderwijs geeft schoolbestuurders, schoolleiders en ICT-coördinatoren inzicht in de stand van zaken van digitalisering op scholen én die van de sector als geheel. De monitor gaat in op de verschillende thema’s van ICT in het funderend onderwijs.

Steeds meer docenten van Yuverta vmbo Roermond geven taalgericht vakonderwijs (TVO). Dat wil zeggen dat zij in hun lessen niet alleen aan vakinhoudelijke doelen, maar ook aan taaldoelen werken waardoor leerlingen niet alleen vakinhoudelijk sterker worden maar ook hun taalvaardigheden verbeteren. Sinds 2021 – 2022 wordt in het kader van het project Dubbelslag elk jaar een groep docenten geschoold tot ‘TVO-docent’, net zo lang tot alle docenten TVO-vaardig zijn. Inzet van het project is dat de leerprestaties van de leerlingen zullen verbeteren. Vijf betrokkenen vertellen over de opzet van Dubbelslag, de inhoud en de resultaten tot nu toe.

In deze aflevering zie en hoor je Angela de Jong, senior onderzoek bij het lectoraat Werken in Onderwijs van de Hogeschool Utrecht. Zij gaat in op de vraag ‘wat is leiderschap?’ en legt uit hoe je meer bewustwording creëert van de mentale leiderschapsmodellen van jezelf en collega’s.

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering. 

In onderwijsland heerst vooral het beeld van zwoegende leerlingen boven een papier, reproducerend wat ze de avond ervoor hebben gestampt, om het vervolgens de dag erna weer te vergeten. Het in 2023 gestarte John Dewey College (JDC) is een voorbeeld van hoe het ook anders kan; weg van de traditionele, summatieve, manier van toetsen. Directeur en initiator van de school Gert-Jan Kloos vertelt hoe dat tot op heden werkt.

“We moeten harde grenzen stellen op het gebied van digitale veiligheid. Mensen zijn zich onvoldoende bewust van de online risico’s.” stelt Frits Hoekstra, bestuurder van SCOPE scholengroep en voorzitter van de themacommissie digitalisering bij de PO-Raad en VO-raad. De digitale vaardigheid van leerlingen en leraren zijn vaak nog niet op het gewenste niveau. Zorgen die ook bevestigd werden met de resultaten van MYRA ’23, de voorloper van de Monitor Digitalisering Onderwijs.

Vanuit hoge verwachtingen werken de examencommissies van de scholen van Lucas Onderwijs samen aan de kwaliteit van schoolexamens. Dat doen ze onder meer via het leernetwerk examencommissies, waar examencommissieleden kennis opdoen en ervaringen uitwisselen. Elselien van Tol, senior beleidsadviseur bij Lucas Onderwijs, ondersteunde de scholen daarbij.

Leerlingen en medewerkers moeten kunnen leren en werken in een digitaal veilige schoolomgeving. Om dat waar te maken, moeten scholen investeren in hun kennis van informatiebeveiliging en privacybescherming. Wat is daarbij de rol van de schoolleider?

Vandaag is een belangrijke dag voor het Nederlandse onderwijs. De Tweede Kamer debatteert over het thema ‘sturing’ in het stelsel. Weinig leerlingen zullen vanmorgen zijn opgestaan met de vraag hoe dit debat afloopt, maar menig onderwijsbestuurder stelt zich die vraag wel. Zij spelen namelijk een cruciale rol in ons onderwijsstelsel. Het debat in de Kamer gaat voor een belangrijk deel over hen en over het vertrouwen dat de politiek in onderwijsbestuurders heeft.

De auditcommissie van de VO-raad heeft een vacature. Vind je het leuk om actief mee te denken en te praten over de koers en het financieel beleid van de vereniging? Heb je kennis van financieel beleid en beheer, maar ook van bedrijfsvoering en besluitvorming in de vereniging? Dan nodigen we je uit om je aan te melden voor de auditcommissie.

Welke betekenis heeft digitalisering voor het onderwijs? Peter de Visser, bestuurder van VOMEO heeft hierop een duidelijke visie. “Als school heb je een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Je kunt digitalisering echt niet meer wegcijferen.” Ga mee in gesprek over de meerwaarde van een monitor en hoe digitalisering helpt bij het personaliseren van het onderwijs.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of 5 mei (Bevrijdingsdag) een standaard vrije dag voor werknemers is.

Een gebouw is meer dan muren, vloeren en ramen. Voor leerlingen, leraren en schoolleiders is het de plek waar ze een groot deel van de dag doorbrengen. Daarom moeten leerlingen en personeel zich thuis voelen om optimaal te leren en werken. Een goed schoolgebouw dat onderwijsadaptief, inclusief, gezond, duurzaam en betaalbaar in de exploitatie is zorgt daarvoor.

Op deze pagina vind je een overzicht van alle blogs van VO-raad voorzitter Henk Hagoort.