‘Actief’ onderwijs houdt leerlingen bij de les

Meest gemotiveerde klas ooit

Bewegen, uitproberen, experimenteren en ondernemen zijn de kernwoorden van het onderwijs op Kiem Montessori in Amsterdam. De lessen beginnen vier dagen per week met sport, de leerlingen krijgen geen huiswerk mee en bepalen grotendeels zelf hoe ze hun leerdoelen behalen. Ook is er aandacht voor creativiteit en de ontwikkeling van vaardigheden zoals abstract denken en ruimtelijk inzicht. Wat levert dat op? “In ieder geval de meest gemotiveerde mavo-2-klas die ik ooit heb gehad”, aldus Robin Koelewijn, docent Frans.

Visie op onderwijs

Kiem Montessori startte in schooljaar 2018-2019 met één mavoklas en kreeg er na een succesvolle pilot in het tweede jaar al drie klassen bij. “Dat is uniek voor Amsterdam en we hebben leerlingen nodig om van Kiem een succes te maken”, zegt deelschoolleider Tuncer Akyazi. “We willen met ons onderwijs beter aansluiten op hoe ieder kind zich persoonlijk ontwikkelt.” Die wens ontstond toen het Metis Montessori Lyceum een mavo-afdeling van een zusterschool overnam. “Onze visie was gericht op havo en vwo en sloot niet aan bij de mavoleerlingen”, aldus Tuncer. Hij zag vooral ongelukkige en ongemotiveerde kinderen én leraren. “We kregen een voldoende van de onderwijsinspectie maar waren zelf niet tevreden. Daarom besloten we onze visie op mavo-onderwijs te herdefiniëren.”

Zuurstof naar je hersenen

Tijdens een visiebijeenkomst werd geopperd om de leerlingen meer te laten sporten en bewegen. De persoonlijke overtuiging van Tuncer dat bewegen goed is voor je ontwikkeling, droeg bij aan dat idee. “Ik was twaalf toen ik in Nederland kwam en scoorde onvoldoendes op het vmbo — totdat ik ging kickboksen”, vertelt hij. “Als je sport gaat er veel zuurstof naar je hersenen en je lichaam maakt hormonen aan die blij maken. Ik haalde vanaf dat moment goede cijfers en dat motiveerde me om verder te leren.” Toeval of niet, rond dezelfde tijd benaderde lerares Kimo Steenaart het Metis Montessori Lyceum om samen te werken. Zij had een onderwijswedstrijd gewonnen met het idee voor een vmbo-t school gericht op de ontwikkelingskenmerken, specifieke talenten en interesses van vooral jongens.

Met plezier leren

“Haar idee ging echt over de inhoud van het onderwijs en sloot aan bij onze visie”, aldus Tuncer. En zo was Kiem Montessori een feit. “We streven naar enthousiaste en gemotiveerde jongens én meisjes die met plezier leren en hun talenten kunnen ontwikkelen. Daarbij baseren we ons didactisch op de theorie van breinleren en pedagogisch op de visie van Montessori.” Naast bewegen, is er ook veel aandacht voor de wereld buiten de schoolmuren. Biologieles wordt in de tuin gegeven, er is een atelier en leerlingen krijgen inzicht in keuzemogelijkheden na school via samenwerking met het bedrijfsleven.

Liggend op de grond

Of het nou jongens of meisjes zijn, veel kinderen tussen de twaalf en zestien jaar hebben moeite met de zelfstandigheid die van hen wordt gevraagd. “Ze moeten ineens stilzitten, leren om te plannen en huiswerk maken”, zegt docent Robin. “Ze waren gewend om te mogen spelen en dat houdt op de middelbare school abrupt op. Bij ons treden ze binnen in de structuur van Montessori-onderwijs maar hoeven ze niet de hele les stil te zitten.” De inrichting van de lokalen biedt ruimte om te differentiëren. De kaders staan vast, maar de leerlingen kiezen zelf hoe ze hun leerdoel behalen en waar en hoe ze werken: zittend op een hometrainer, in de stiltehoek, liggend op de grond of achter de computer.

Vrijheid afpakken

Robin: “Door die keuzevrijheid ervaren ze minder werkdruk en leren ze onbewust meer dan ze denken. Ik coach en begeleid hen en stuur bij als ze te weinig voortgang laten zien en/of de vereiste leerdoelen per periode niet gaan halen.” Robin gaf altijd les op vrije scholen maar lesgeven op Kiem Montessori is toch anders. “Het is kleinschalig en minder klassikaal en daardoor moet ik constant schakelen wie waarmee bezig is. Ik moet dus vertrouwen in mijn leerlingen hebben en flexibeler zijn. Maar ik merk ook dat ik ze vrijer kan laten omdat we een veilige en stabiele basis aanbieden. Er is veel ruimte voor feedback over en weer en ze realiseren zich dat ik er ben om hen verder te helpen en niet om hun vrijheid af te pakken.”

Schoolcarrière

Voor de komende jaren blijft het belangrijk om nieuwe leerlingen aan te trekken. Hoe de leerresultaten zijn, moet de tijd leren. Tuncer: “Ik overleg regelmatig met de leraren over de ontwikkeling van de leerlingen. Hoe zijn ze begonnen, behandel je meer of minder lesstof, zijn de leerlingen blij? Ook gebruiken we de cito-toets om te meten. Het wordt interessant om straks te kijken wat ons huiswerkvrije onderwijs voor examenresultaten oplevert. Als leerlingen gemotiveerd zijn, dan komt het leren vanzelf. Ik zie blije kinderen die met plezier aan hun schoolcarrière werken. En dat is precies waarvoor we deze school hebben opgericht.”