Debat lerarentekort en werkdruk: weinig visie en perspectief

21 februari 2018

Woensdag 21 februari jl. debatteerde de Vaste Kamercommissie van OCW met de ministers Slob en Van Engelshoven over het lerarentekort, de werkdruk in het onderwijs en het lerarenbeleid van het kabinet. Ongemak domineerde het debat: uit ongeduld over het uitblijven van extra investeringen door het kabinet opperden diverse partijen om op korte termijn uit bestaande middelen te putten om snel meer leraren voor de klas te krijgen, leraren beter te betalen en de werkdruk terug te dringen. Een lange termijnperspectief op structurele oplossingen – waarop de VO-raad bij de politiek heeft aangedrongen – ontbrak volledig in het debat.

Vanwege de veelheid aan onderwerpen en de grote hoeveelheid vragen hervatten Kamer en bewindslieden het debat na het voorjaarsreces.

Salaris en werkdruk

Hoewel ‘het lerarenbeleid’ en een aantrekkelijker lerarenberoep in brede zin centraal stonden op de agenda van de vergadering, spitste het debat zich vooral toe op de hoge werkdruk en lage salarissen. Alle partijen gaven aan de urgentie van het probleem te voelen en benadrukten dat de werkdruk snel verlaagd moet worden; enkele partijen drongen aan op maatregelen om de salarissen in met name het primair onderwijs te verhogen. Politieke partijen verschillen echter in hun oplossingen om daartoe te komen: van ‘meer geld’ voor het onderwijs - bovenop de middelen uit het Regeerakkoord -, het schuiven binnen de onderwijsbegroting tot het aanboren van andere doelgroepen om in het onderwijs te werken. Opvallend waren de diverse pleidooien om ‘geld weg te halen bij onderwijsuitgaven waar leraren geen direct profijt van zouden hebben’.

Structurele oplossingen vereist

In aanloop naar het algemeen overleg heeft de VO-raad in een brief diverse punten onder de aandacht gebracht van de Vaste Kamercommissie: een pleidooi voor meer ontwikkeltijd voor leraren en een toekomstbestendig en flexibeler bevoegdhedenstelsel, een investering in het samen opleiden en professionaliseren en het op orde brengen van de voorwaarden voor een effectieve implementatie van het lerarenregister. Kern van deze voorstellen is voor de VO-raad dat de oplopende lerarentekorten en werkdruk in het voortgezet onderwijs vragen om een steviger en meer structurele aanpak.

In de bijdragen en vragen van de Kamerleden en de antwoorden daarop van beide ministers kwamen structurele, vernieuwende en lange termijn-oplossingen voor het lerarentekort niet of nauwelijks aan de orde. Het debat over een aantrekkelijk lerarenberoep wordt op dit moment gedomineerd door de discussie over salaris en arbeidsvoorwaarden, waarbij de nadruk wordt gelegd op de situatie in het primair onderwijs. De VO-raad betreurt het dat die discussie het zicht ontneemt op oplossingsrichtingen waarvan een grotere bijdrage kan worden verwacht aan de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep, zoals een investering in het samen opleiden en professionaliseren.

Handschoen oppakken

Besturen en scholen in het voortgezet onderwijs vinden dat er sneller en intensiever gewerkt moet worden aan het terugdringen van het lerarentekort en de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep. Het Kamerdebat zoals dat zich tot nu toe heeft afgespeeld, biedt daar helaas nog weinig perspectief op. Diverse maatregelen van de afgelopen jaren blijken onvoldoende succesvol; de voorstellen die in de Kamer zijn gedaan, bieden onvoldoende perspectief en richten zich niet op de kernvraagstukken. Eerder besloot de Ledenvergadering van de VO-raad in dat kader meer regie te nemen over het samen opleiden, aantrekken en behouden van leraren.