IPTO: onbevoegd gegeven lessen gedaald

09 december 2020

De jaarlijkse meting van het ministerie van OCW naar het aantal onbevoegd gegeven lessen laat wederom, zij het minimaal, een dalende trend zien. Na jaren van flinke dalingen is de daling dit jaar slechts 0,1%. Ook wordt duidelijk dat, in vergelijking met 2018, binnen de categorie ‘onbevoegd’ een groter deel van de leraren dit benoembaar doet. De personen die deze lesuren geven zijn veelal in opleiding, maar men kan ook eerstegraads lesgeven met een tweedegraads bevoegdheid voor dat vak.

Vooral op het vmbo onbevoegde lessen

6% van de lessen op het vmbo wordt onbevoegd gegeven, tegenover 2,7% op de havo, en 1,9% op het vwo. Dit is verklaarbaar, omdat het vmbo een relatief nieuw curriculum (uit 2016) kent, en de beroepsgerichte vakken nauw proberen aan te sluiten bij de actualiteit. Hierdoor ontstaan er vaak veel nieuwe vakken, waarvoor dan nog geen bevoegdheid is.

Tekortvakken vaakst onbevoegd gegeven

De vakken die het vaakst onbevoegd gegeven worden zijn wiskunde, techniek, natuurkunde/scheikunde en maatschappijleer. De eerste drie zijn nadrukkelijk tekortvakken, waardoor het logisch is dat scholen deze noodzakelijkerwijs opvullen met onbevoegde (en vaak wel bekwame) leraren. Het vak maatschappijleer betreft vaak een kleine aanstelling, waardoor het lastig is om daarvoor bevoegde leraren aan te trekken.  

Structurele wijzigingen in stelsel noodzakelijk

Hoewel de meting een kleine daling laat zien in het aantal onbevoegd gegeven lessen, wordt duidelijk dat het voor een aantal vakken nog steeds lastig is om bevoegde leraren te vinden. Dat laat zien dat het huidige stelsel – ondanks alle acties en inspanningen- nog steeds onvoldoende voorziet in een oplossing voor de onbevoegd gegeven lessen. Deze constatering toont temeer aan dat er structurele wijzigingen nodig in het bevoegdhedenstelsel. Hierdoor kan toegewerkt worden naar een stelsel dat recht doet aan de diversiteit van leerlingen, leraren en scholen. De VO-raad heeft daar al eerder voor gepleit. In januari presenteert de commissie Onderwijsbevoegdheden haar eerste tussenrapportage, waarin deze adviseert over een andere inrichting, gebaseerd op het advies ‘Ruim baan voor Leraren’ van de Onderwijsraad.