Onderwijsregio's tegen het licht gehouden: wat zien schoolbestuurders?

25 maart 2024

Het vormgeven van een onderwijsregio vraagt veel werk van alle betrokkenen. Dat is een van de grootste kritische punten die de 66 bij onderwijsregio's betrokken schoolbestuurders aangeven in de vele gesprekken die de afgelopen maanden met hen zijn gevoerd. Behalve gesprekken is er eind 2023 ook een online uitvraag gedaan waar 46 bestuurders aan deelnamen.

Uit deze input blijkt dat het onderwerp "onderwijsregio's" leeft bij bestuurders, maar dat ze liever samenwerken aan het terugdringen van het lerarentekort. Dit missen ze nu bij het beleid en de sturing vanuit OCW en de Realisatie-eenheid. Ook het governance-vraagstuk is lastig volgens de besturen. Zo is de positie van de partnerschappen Samen Opleiden in een groot deel van de onderwijsregio’s nog onduidelijk en dat brengt onzekerheid voor de toekomst.

Ondanks deze kritische geluiden, brengen onderwijsregio’s ook iets positiefs: er is in ieder geval zekerheid dat wat al bestond, voortgezet kan worden en versterkt kan worden en de druk op de ketel heeft er ook toe geleid dat meer besturen een minder vrijblijvende samenwerking aangaan.

Bij het creëren van een duurzame plek voor Samen Opleiden & Professionaliseren binnen de regio’s vragen de respondenten voornamelijk aandacht voor:

  • Het behouden en eventueel uitbouwen van datgene wat er al staat, met continuïteit van financiële middelen;
  • Het effect van geografische begrenzing op de continuïteit van bestaande samenwerking;
  • Meer flexibiliteit mogelijk maken zodat een partnerschap makkelijker deel kan nemen binnen verschillende regio’s;
  • De verschillen tussen regio’s mét één of meerdere opleiders binnen de regiogrenzen en de regio’s die geen opleiders binnen de regiogrenzen hebben.
     

Op weg naar de subsidieregeling Onderwijsregio’s 2025

Het ministerie van OCW bereidt -met de reacties van de VO-raad- de subsidieregeling 2025 voor. Bestuurders hebben behoefte aan meer tijd voor de aanvraag en de regeling moet eenvoudiger. De link naar de bedoeling of het gewenste effect van de activiteiten van de onderwijsregio moet duidelijker en een aantal perverse prikkels moeten uit de subsidieregeling. Daarnaast is er ook de wens om de continuïteit van Samen Opleiden in de regio te waarborgen.

Naar verwachting wordt de aanvraag opengesteld tussen mei en september van dit jaar, zodat onderwijsregio’s de subsidiebeschikking voor het einde van het jaar binnen hebben.

Betrokkenheid VO-raad

De VO-raad besteedt mede op basis van de gegeven input nadrukkelijk aandacht aan de volgende punten in de landelijke gesprekken rond de ontwikkeling van onderwijsregio’s:

  • De definitie van een landelijk dekkend netwerk , de daarin geformuleerde ambities, en een realistische planning die rust creëert en ruimte geeft om de aandacht te verplaatsen naar de bedoeling;
  • Het positioneren van partnerschappen Samen Opleiden in onderwijsregio’s;
  • Het landen van 50% van de middelen voor strategisch personeelsbeleid bij onderwijsregio’s; 
  • Daadwerkelijk ruimte voor maatwerk en daarbij ruimte voor gedifferentieerde eindplaatjes passend bij de regio en passend bij de verschillende sectoren.
     

Ook willen besturen onderling graag kennis en goede voorbeelden delen. Naast de activiteiten van de Realisatie-Eenheid in het kader van de lerende aanpak, faciliteert de VO-raad kennisdeling tussen betrokken schoolbestuurders.

In contact blijven

In de uitvraag vroegen we ook hoe we het beste bij elkaar aangehaakt kunnen blijven tijdens deze ontwikkelingen. De voorkeur was om dit te doen via e-mail en met gesprekstafels op gezette tijdstippen rondom prangende onderwerpen.

Voor contact met de VO-raad over onderwijsregio’s kan iedereen terecht bij onderwijsregios@vo-raad.nl. Dit kan voor vragen of signalen, maar we willen ook graag goede (VO) voorbeelden ontvangen. In het bijzonder zijn we benieuwd naar nieuwe initiatieven of ideeën die de solidariteit in de onderwijsregio’s bevordert. Ook als je behoefte hebt aan een (één op één) gesprek, laat het ons weten via bovengenoemd emailadres. Op korte termijn volgt een volgende korte uitvraag die gaat over het governancevraagstuk.