In de discussies rond de vrijwillige ouderbijdrage komt een aantal punten herhaaldelijk terug. Ouders zouden ten eerste door scholen onvoldoende op de hoogte worden gesteld van het vrijwillige karakter van de bijdrage. Veel ouders ervaren de bijdrage als verplicht. De bedragen die scholen vragen lopen nu ook sterk uiteen en kunnen hoog oplopen. Dit kan ook bijdragen aan kansenongelijkheid: de bedragen kunnen de schoolkeuze beïnvloeden, en soms mogen leerlingen niet deelnemen aan een activiteit omdat hun ouders de bijdrage niet betalen.
De leden van de VO-raad hebben naar aanleiding van de maatschappelijke discussie twee afspraken gemaakt:
- Scholen moeten duidelijk communiceren dat de ouderbijdrage vrijwillig is, conform de wettelijke bepalingen hierover.
- Het niet betalen van de vrijwillige ouderbijdrage mag geen reden zijn voor uitsluiting van activiteiten die onder verantwoordelijkheid van de school worden georganiseerd.
Een belangrijke voorwaarde daarbij voor extra programma’s als tweetalig onderwijs, technasia en LOOT, is dat daar bekostiging tegenover komt te staan. Op dit moment ontvangen scholen voor deze programma’s geen middelen vanuit de overheid waardoor zij (deels) aangewezen zijn op bijdragen van ouders. Hetzelfde geldt voor de bekostiging van devices zoals laptops en tablets.
De minister heeft aangegeven het met de VO-raad eens te zijn dat het onwenselijk is dat verrijkende programma’s en maatwerk alleen beschikbaar zijn voor degenen die daar extra voor kunnen betalen. Tot nu toe is het pleidooi van de VO-raad voor bekostiging van deze programma’s en devices echter onbeantwoord gebleven.
Wetgeving
De minister zoekt de oplossing in nieuwe wetgeving. In een brief aan de Kamer heeft hij aangegeven te gaan regelen dat leerlingen nooit mogen worden uitgesloten van onderwijs - waaronder verrijkende programma’s en maatwerk - vanwege het niet betalen van een bijdrage. Per wanneer en op welke manier de minister dit wil gaan regelen is nu nog niet duidelijk.
Parallel hieraan stuurden GroenLinks en de SP op 15 maart jl. een initiatiefwetsvoorstel naar de Kamer dat regelt dat scholen kinderen wier ouders de bijdrage niet betaald hebben, niet langer mogen uitsluiten van extra activiteiten of een alternatieve activiteit mogen opleggen. Hierbij gaat het om activiteiten die geen onderdeel uitmaken van het verplichte onderwijsprogramma. Voorbeelden hiervan zijn schoolreizen en excursies, maar ook bijles en examentrainingen indien deze onder de verantwoordelijkheid van de school worden georganiseerd.
