In de discussies rond de vrijwillige ouderbijdrage komt een aantal punten herhaaldelijk terug. Ouders zouden ten eerste door scholen onvoldoende op de hoogte worden gesteld van het vrijwillige karakter van de bijdrage. Veel ouders ervaren de bijdrage als verplicht. De bedragen die scholen vragen lopen nu ook sterk uiteen en kunnen hoog oplopen. En dit kan ook bijdragen aan kansenongelijkheid: de bedragen kunnen de schoolkeuze beïnvloeden, en soms mogen leerlingen niet deelnemen aan een activiteit omdat hun ouders de bijdrage niet betalen.
Voormalig minister Dekker heeft daarom verschillende alternatieven voor de vrijwillige ouderbijdrage laten onderzoeken, maar hierbij bleek dat aan al deze alternatieven ook bezwaren kleven. Minister Slob heeft daarom aangegeven de huidige wetgeving te willen handhaven, maar ook actie van de sectorraden te willen zien. Zij moesten wat de minister betreft - in samenwerking met LAKS en Ouders & Onderwijs – tot afspraken komen, ‘die leiden tot een situatie waarin alle scholen zich houden aan de wet en waarin leerlingen niet meer worden buitengesloten.’
Afspraken
De VO-raad heeft deze handschoen opgepakt en uitgebreid het gesprek met leden gevoerd over de dilemma’s rond de vrijwillige ouderbijdrage en mogelijke oplossingen. Op basis hiervan is tijdens de Algemene Ledenvergadering (ALV) van de VO-raad eind november 2018 een tweetal gezamenlijke uitgangspunten voor de omgang met de vrijwillige ouderbijdrage geformuleerd. De achterliggende gedachte hierbij is dat het onderwijs kansengelijkheid moet vergroten.
- Volgens de wet mogen scholen bij niet-verplichte activiteiten die de school organiseert, bijvoorbeeld schoolreizen, leerlingen een alternatief programma bieden wanneer hun ouders hiervoor geen bijdrage hebben betaald. Het niet kunnen betalen van de vrijwillige ouderbijdrage mag geen grond voor uitsluiting zijn. Leerlingen moeten altijd mee kunnen doen; een alternatief is niet voldoende.
- De ouderbijdrage is altijd vrijwillig en scholen moeten ouders hierover duidelijk informeren.
Deze gezamenlijke uitgangspunten rondom de vrijwillige ouderbijdrage worden meegeven aan de werkgroep die de Code Goed Onderwijsbestuur gaat herzien. De intentie is om ze in de herziene code op te nemen.
De leden hebben tijdens het gesprek over de ouderbijdrage in de ALV daarnaast benadrukt dat de sector aanloopt tegen twee grote knelpunten: de bekostiging van devices zoals laptops en tablets en van extra onderwijsprogramma’s zoals Tweetalig onderwijs (TTO), Technasium en LOOT voor topsporttalenten. De VO-raad gaat hierover in gesprek met minister Slob.
Wetgeving
Minister Slob gaf begin 2018 aan met wetgeving te willen komen indien de sector voor het eind van 2018 niet tot bevredigende afspraken rond de vrijwillige ouderbijdrage zou komen. Daarnaast presenteerden GroenLinks en de SP tijdens het begrotingsdebat op 30 oktober jl. een initiatiefwetsvoorstel dat regelt dat scholen – ook voor het extracurriculaire deel van het onderwijsprogramma – kinderen wier ouders de bijdrage niet betaald hebben, niet langer mogen uitsluiten van extra activiteiten of een alternatieve activiteit mogen opleggen. Het is nog niet duidelijk of en hoe – nu de sector afspraken heeft gemaakt rond de omgang met de vrijwillige ouderbijdrage – een vervolg wordt gegeven aan deze wetgevingsplannen.
