*

In onderwijsland heerst vooral het beeld van zwoegende leerlingen boven een papier, reproducerend wat ze de avond ervoor hebben gestampt, om het vervolgens de dag erna weer te vergeten. Het in 2023 gestarte John Dewey College (JDC) is een voorbeeld van hoe het ook anders kan; weg van de traditionele, summatieve, manier van toetsen. Directeur en initiator van de school Gert-Jan Kloos vertelt hoe dat tot op heden werkt.

Op het Bonhoeffer College kwamen ze er tijdens de startanalyse van de ontwikkeling naar een formatieve cultuur achter dat het helemaal geen nieuwe manier van werken was. Ze deden het al grotendeels. Ze waren zich er alleen niet van bewust. Vandaar de tip van kartrekker Moniek Makkink en schoolleider Sjabbo Smedes: “Goed stilstaan bij de beginsituatie, gaf ons een vliegende start voor de rest van de schoolontwikkeling.”

Het onderwijs van ALASCA, de Amsterdam Liberal Arts and Sciences Academie, is er helemaal op gericht dat leerlingen straks vloeiend de stap naar het hoger onderwijs kunnen zetten. Dat is te zien in het lesaanbod én in de toetspraktijk, waar autonomie voor leerlingen een hoofdrol speelt.

Op ‘t Hooghe Landt in Amersfoort staat het pedagogisch klimaat centraal. Daarbij zijn welbevinden en veerkracht van leerlingen én alle medewerkers belangrijk. De school heeft daarom verschillende interventies vormgegeven, zoals een aanpassing van het toetsbeleid, het aanbieden van de training ‘Veerkrachtige schoolteams = veerkrachtige leerlingen’ en er is een Back-Up voor leerlingen die dreigen uit te vallen gerealiseerd. De schoolleiding werkt in deze ontwikkeling nauw samen met de ondersteuningscoördinator, Martina Acharrat.

Toetsen voor een cijfer? Leerlingen van het Marcanti College (vmbo/havo) krijgen er pas in het derde leerjaar mee te maken. De school werkt liever met rubrics omdat die veel beter laten zien waar leerlingen staan en wat ze nog te doen hebben. “Bij ons draait het onderwijs om groeikansen en zo hebben we ook de toetsing ingericht”, zegt adjunct-directeur Linda Spierings.

Vrijeschool Parkstad ziet het schoolexamen als dé kans om de visie van de school tot uitdrukking te laten komen in de afsluiting van het onderwijs. “Heeft een leerling zich als heel mens ontwikkeld? Dat toets je niet in een centraal examen.”