Praktijkvoorbeeld Johan de Witt Scholengroep: 'Nieuwkomers maken snelle inhaalslag dankzij doelgericht taalbeleid'

Nieuwkomersleerlingen krijgen bij de eerste opvang in de ISK een uitgebreide intake. Deze informatie werkt volgens Wever door tot in het reguliere onderwijs. ‘Wat is hun achtergrond, wat motiveert hen? Zulke vragen helpen om deze anderstalige leerlingen op hun eigen niveau op te vangen. Sommigen hebben voorheen in een andere taal onderwijs gevolgd. Anderen stromen na een kort alfabetiseringstraject in de ISK door naar eersteopvangtrajecten. Dat loopt van praktijkonderwijs tot en met vwo.’

Bij nieuwkomers hebben kenmerken als taalbeheersing, taalleerbaarheid, leeftijd, schoolse vaardigheden en ontwikkelingsperspectief invloed op de overstap naar het reguliere onderwijs. De school houdt daar rekening mee. Wever: ‘Je kunt een leerling van zeventien niet zomaar in een klas met veertienjarigen plaatsen, want hun belevingswereld verschilt te veel. Dan proberen we bijvoorbeeld een havoklas voor oudere leerlingen samen te stellen. We focussen op wat mogelijk is, op potentie en capaciteiten van de leerling.’

Taal, taal en nog eens taal: met tussendoelen

Niet alleen nieuwkomers moeten een flinke inhaalslag maken op taalgebied. Ook veel reguliere leerlingen op deze school in de Randstad hebben te kampen met een taalachterstand. Daarom biedt de school traditioneel al extra Nederlands aan, onder meer via de zaterdagschool en vakantieschool, met extra lesprogramma’s met name voor de kernvakken. ‘Dat aanbod wordt goed benut’, vertelt Wever, ‘sommige leerlingen gaan echt zes dagen in de week naar school.’

Op weg naar het diploma helpt het om leerlingen tussendoelen te geven. Leerlingen die eraan toe zijn, kunnen daarom sinds vorig jaar staatsexamen NT2 doen, op het onderdeel lezen. ‘Het behalen van zo’n deelcertificaat geeft hun dat tussendoel en tegelijkertijd versterkt het de succeskansen voor het gewone examen Nederlands, omdat de leerlingen al weten hoe een examen in elkaar zit’, aldus Wever.

Net als bij de reguliere vakken kunnen nieuwkomersleerlingen als voorbereiding op het Deelexamen Lezen, de NT2-examentraining volgen. Zo werken ze tien weken lang aan hun leesvaardigheid. NT2-leerlingen die nog niet aan een staatsexamen toe zijn, krijgen – op een lager niveau – net zo veel ondersteuning.

Examentraining voor docenten

Bijna alle docenten van de school hebben een examentaaltraining gevolgd zodat zij in hun lessen gericht aandacht kunnen besteden aan strategieën om examens te maken en aan ‘examentaal’. Wever: ‘Die competenties helpen docenten om leerlingen beter voor te bereiden op toetsen en examens. De schoolleiding maakt met die examentrainingen ook een statement over het belang van taalbeheersing. Analyses van onze examenresultaten laten zien dat we daar voortdurend aandacht voor moeten vragen; ook in andere vakken dan Nederlands. Ik begrijp wel dat sommige vakdocenten daar weleens moeite mee hebben. Maar iedere docent weet dat je zonder aandacht voor taal over de leerlingen heen praat, dat de kennis niet landt.’

Iedereen leest hier elke dag

De schoolleiding is een motor die het actieve taalbeleid van Johan de Witt Scholengroep levend houdt, merkt Wever op: ‘Onze visie op het belang van taal is in de hele organisatie te zien. Praktisch voorbeeld is ons dagelijkse leesmoment. Elke dag gaat er hier om half elf een bel en heeft iedereen in de school, van leerling tot schoolleiding, twintig minuten leestijd. Zo geeft de schoolleiding uiting aan haar voorbeeldfunctie en laten we zien dat je aandacht voor taal op allerlei manieren vorm kunt geven.’

Komende tijd wil de school vooral inzetten op het verbeteren van de doorlopende leerlijnen voor nieuwkomers, zodat duidelijk is wat zij nodig hebben op weg naar het diploma.

Contact:
F.Wever@johandewittscholengroep.nl