Komend schooljaar meer tijd voor leerlingen om hun vo-opleiding af te ronden
22 juni 2022
Deze verlengde opleidingstrajecten zijn bedoeld voor leerlingen die in het kader van de crisis meer tijd en ruimte nodig hebben om de leervertragingen weg te werken en hun schoolloopbaan op een bij hun capaciteiten en potentie passend niveau af te sluiten. Het voordeel hiervan is dat leerlingen niet hoeven te blijven zitten of doorstromen naar een ander niveau, maar verder kunnen gaan met het programma dat ze volgen. Een deel van die leerlingen zal gedurende dit jaar de vertraging inhalen en de opleiding volgens plan afronden. Een ander deel krijgt een extra jaar om de opleiding af te ronden.
Scholen in het voortgezet onderwijs zijn in de hoofdlijnenaanpak Covid-19 opgeroepen om dit en komend schooljaar flexibel om te gaan met doorstroom van leerlingen, en om leerlingen indien dat wenselijk is substantieel extra tijd te bieden. Deze mogelijkheid van een verlengde opleiding had de minister al eerder aangekondigd in de Kamerbrief over het Nationaal Programma Onderwijs in het voorjaar van 2020.
De VO-raad is blij met deze nieuwe mogelijkheid om komend schooljaar de huidige generatie jongeren die geleden heeft onder de coronapandemie tegemoet te komen. We vragen al lange tijd aandacht voor het welbevinden en de leermotivatie van leerlingen. De aandacht hiervoor en het belang dat hieraan gehecht wordt dreigt buiten het onderwijs ondergesneeuwd te raken, in de reflex weer over te gaan op de orde van de dag. De onafhankelijke begeleidingscommissie van het Nationaal Programma Onderwijs adviseerde de minister en scholen onlangs ook om op de eerste plaats oog te hebben voor welbevinden, motivatie en perspectief van leerlingen.
Inspectiekader moet prikkel geven om kansen te bieden
De VO-raad heeft bij het departement aangedrongen op extra waarborgen dat er geen negatieve prikkel uitgaat van het inspectiekader en dat scholen negatieve gevolgen ondervinden van de keuze om leerlingen die dat nodig hebben meer tijd te geven. De inspectie gaf eerder aan vanaf komend schooljaar de beoordeling van de leerresultaten te hervatten.
We zijn de afgelopen tijd in overleg geweest met het departement om te kijken welke mogelijkheden er zijn op korte en langere termijn. Ook met de Inspectie van het Onderwijs is gesproken over de consequenties hiervan voor het onderwijsresultatenmodel. De Inspectie geeft aan oog te hebben voor scholen die deze extra onderwijstijd bieden. Als scholen dergelijke professionele afwegingen in het belang van hun leerlingen maken en dit helder beargumenteren, heeft dat geen consequenties voor het kwaliteitsoordeel. Inspecteurs kunnen in dit geval hun discretionaire bevoegdheid gebruiken om gemotiveerd af te wijken van het oordeel.
In de optiek van de VO-raad moet een school niet afhankelijk zijn van de afwegingen en keuzes van individuele inspecteurs. We blijven ons de komende tijd inzetten voor het wegwerken van mogelijke negatieve prikkels die scholen weerhouden om hun leerlingen die dat nodig hebben, deze extra onderwijstijd te bieden en blijven de eventuele gevolgen voor de onderwijsresultaten nauwgezet volgen.
Ook in de politiek zijn zorgen geuit over de impact op/negatieve gevolgen voor de onderwijsresultaten voor scholen die leerlingen extra tijd bieden om hun onderwijsprogramma te doorlopen. In het wetgevingsoverleg van 27 juni heeft de PvdA samen met GroenLinks een motie ingediend die oproept tot coulance van de Inspectie voor scholen die leerlingen extra tijd bieden. Ook D66 gaf in het debat aan het belangrijk te vinden dat deze scholen alle medewerking van de Inspectie krijgen. Deze motie wordt – na het verschijnen van het Sectorplan Covid-19 voor het funderend onderwijs - waarschijnlijk in stemming gebracht.
Aanpassing overgangsbeleid en voorkomen zittenblijven
Voor het derde schooljaar op rij vraagt de overgang van leerlingen naar het volgende schooljaar extra aandacht van de scholen. Op veel scholen is het overgangsbeleid de afgelopen jaren aangepast als antwoord op de pandemie. Leerlingen hebben door de crisis leervertragingen opgelopen of kampen met sociaal-emotionele problemen. Met de NPO-middelen kunnen scholen leerlingen met specifieke achterstanden helpen bijspijkeren, en daarmee ook zittenblijven voorkomen. Veel scholen kiezen er ook voor om de NPO-middelen gericht in te zetten voor het versterken van het welbevinden van leerlingen.
Voor scholen die meer willen weten over bevordering en het voorkomen van onnodig zittenblijven biedt de VO-raad veel ondersteuning. Op de themasite over bevorderingsbeleid vind je onder andere handreikingen, praktijkvoorbeelden, een overzicht van formele aspecten bij het aanpassen van bevorderingsbeleid, en een handboek over zomer- en lentescholen.
Strategieën voor overgangsbeleid
Daarnaast is een (kwalitatief) onderzoek gedaan naar de verschillende strategieën die scholen in 2020 kozen voor hun overgangsbeleid tijdens de crisis. Een factsheet geeft inzicht in de aanpassingen die scholen deden en tips voor het aanpassen van het overgangsbeleid, gebaseerd op de ervaring van de onderzochte scholen.
