Aanpak lerarentekort: geen regie van kabinet en blinde vlek voor vo

26 augustus 2018

De ministers Slob en Van Engelshoven bepleiten in een brief aan de Tweede Kamer een geïntensiveerde aanpak van het lerarentekort, met nadruk op een regionale benadering, versterking van het strategisch personeelsbeleid door werkgevers, verlaging van het ziekteverzuim en verhoging van de deeltijdfactor. Goed bedoeld maar te weinig: het kabinet neemt geen regie en nauwelijks extra maatregelen. Van een intensievere aanpak voor het voortgezet onderwijs is al helemaal geen sprake; het oplopende lerarentekort in het vo lijkt een blinde vlek voor de ministers.

De brief over het lerarentekort werd op 24 augustus naar de Tweede Kamer gestuurd en is onder meer een reactie op de in mei verschenen brandbrief van de Onderwijsraad. Daarin stelt de Onderwijsraad dat er een meer coherente aanpak nodig is om het lerarentekort op te lossen, omdat de tot nu toe genomen maatregelen onvoldoende effect hebben.

In de Kamerbrief wordt een regionale aanpak neergezet als panacee voor het lerarentekort. Maar, zoals ook de Onderwijsraad stelt, er is juist meer coherentie nodig. De ervaring leert dat een focus op een regionale, versnipperde aanpak niet genoeg is. In de regio zijn scholen en besturen niet enkel partners van elkaar; zij concurreren ook met elkaar om dezelfde leraren aan zich te binden. Bovendien zijn schoolbesturen niet in staat de regionale arbeidsmarktsituatie te veranderen. Daarom is meer landelijke regie nodig om overzicht te houden en knopen door te hakken.

Aandacht voor het voortgezet onderwijs

Het lerarentekort is een probleem in het po, vo en mbo. Echter, de benoemde maatregelen richten zich vooral op het primair onderwijs. De enige genoemde maatregel waar ook de vo-sector baat bij heeft, is de halvering van het wettelijk collegegeld. Dit is een maatregel voor studenten in alle studierichtingen; ook studenten aan lerarenopleidingen hebben hier baat bij. De maatregel heeft echter onvoldoende effect in het licht van het lerarentekort.

Lerarenopleidingen betrekken

Het kabinet kondigt maatregelen aan voor verruiming van het bevoegdhedenstelsel en verkorte trajecten voor de lerarenopleidingen in het po. De lerarenopleidingen voor het vo blijven in de Kamerbrief echter buiten beeld. Terwijl juist in samenwerking met de lerarenopleidingen belangrijke stappen moeten en kunnen worden gezet voor een flexibeler bevoegdhedenstelsel, meer maatwerk bij lerarenopleidingen en het uitbouwen van samen opleiden in de school.

De VO-raad maakt zich hard voor deze meer fundamentele en structurele oplossingen, mede op basis van een uitspraak van de Algemene Ledenvergadering, eind 2017. Landelijke regie vanuit de overheid kan dit proces versterken en versnellen. Die rol pakt het kabinet echter niet en lijkt het ook niet te ambiëren, zo blijkt uit de Kamerbrief. De ministers draaien om de hete brij heen en schuiven al te gemakkelijk de verantwoordelijkheid voor het aanpakken van het lerarentekort af op de schoolbesturen en de regio’s.