Onderwerp
Professionele ontwikkeling leraren
Om continu eigentijds onderwijs aan te bieden van hoge kwaliteit moeten scholen kunnen beschikken over voldoende goed opgeleide, bevoegde leraren. Dit is uiteraard een speerpunt van de VO-raad, net als het daarmee samenhangende creëren van voldoende professionaliseringskansen voor leraren. In het jongste Onderwijsakkoord (april 2022) is afgesproken dat er structureel 53 miljoen euro extra per jaar vrij komt voor de professionele ontwikkeling van leraren, bestemd voor onder andere het verbeteren van de basisvaardigheden en het implementeren van het herziene curriculum. Scholen hebben hierin zelf een grote rol; de VO-raad biedt waar nodig ondersteuning.
Praktijk & ondersteuningLoopbaanperspectieven
Hoe maken we het lerarenberoep aantrekkelijker? Natuurlijk door betere beloning en minder werkdruk (meer ontwikkeltijd). Maar ook door leraren betere loopbaan- en carrièreperspectieven te bieden. Daarbij gaat om ontwikkeling, professionalisering en een aantrekkelijke werk- en leeromgeving.
De VO-raad zet zich in voor het versterken van de loopbaanmogelijkheden voor leraren, ook in samenwerking met andere partijen, zoals in het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren. Daar bundelen schoolbesturen, scholen en lerarenopleidingen hun krachten voor een duurzame inrichting van opleiding én professionalisering voor leraren. Het Platform zet in op een doorlopende lijn voor leraren gedurende hun gehele carrière en voor kennisontwikkeling en -uitwisseling.
De samenwerking tussen de VO-raad en de gemeente Amsterdam resulteerde in de interessante website loopbaanleraren.nl, met verhalen van leraren (in video’s en tekst), en tips en handreikingen voor leraren zelf én leidinggevenden en hr-medewerkers.
Lerarenbeurs
Met de Lerarenbeurs kunnen leraren met een onderwijsbevoegdheid, die een opleiding gaan volgen aan een hogeschool of universiteit, een vergoeding aanvragen als tegemoetkoming in de kosten voor collegegeld, studiekosten en reiskosten. Werkgevers kunnen subsidie ontvangen om de leraar studieverlof te verlenen. De Subsidieregeling Lerarenbeurs zou in 2023 aflopen, maar minister Wiersma besloot destijds deze met vijf jaar te verlengen tot en met schooljaar 2027-2028.
De Lerarenbeurs draagt bij aan de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep en is, met het oog op het lerarentekort, van groot belang. De VO-raad is blij dat ook de komende jaren leraren nog van de beurs gebruik kunnen maken. Uit het eindrapport van het evaluatieonderzoek van de Lerarenbeurs blijkt dat de Lerarenbeurs bijdraagt aan het verbeteren van de kwaliteit en positie van leraren en zorgt voor een verhoging van het kwalificatieniveau.
Promotiebeurs
Daarnaast kunnen leraren die willen promoveren een beurs aanvragen voor het doen van promotieonderzoek. De nieuwe aanvraagronde staat open tot en met 9 september 2025.
Relevante informatie
Verder verwijzen we graag naar relevante informatie van Voion, het Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds voortgezet onderwijs. Hier vind je themapagina’s met inspirerende voorbeelden en bruikbare instrumenten op het gebied van loopbaanbeleid en -ontwikkeling.
Binnen het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren bundelen schoolbesturen, scholen en lerarenopleidingen hun krachten om samen een duurzame inrichting van opleiding én professionalisering voor leraren te realiseren. Het Platform zet in op een doorlopende lijn voor leraren gedurende hun gehele carrière. Op die manier draagt het Platform bij aan het versterken en het vergroten van de aantrekkelijkheid van het beroep van de leraar. Het Platform zet zich daarnaast in voor de versterking van de samenwerking tussen besturen, scholen en lerarenopleidingen in het voortgezet onderwijs. Ten behoeve daarvan wordt kennisontwikkeling en -uitwisseling georganiseerd, en wordt er voorzien in een makelaarsfunctie richting scholen en lerarenopleidingen.
Een bundeling van inspirerende praktijkvoorbeelden over de doorlopende lijn in de professionalisering van de leraar.
Leraren spelen een cruciale rol in de kwaliteit van het onderwijs. Voorwaarde voor het leveren van die kwaliteit is dat er voldoende leraren zijn, dat ze tevreden zijn met hun werk en zich professioneel (blijven) ontwikkelen. Welke rol heeft de schoolleider en welke heeft de leraar hierin?
Deze loopbaancompetentietool helpt leraren om hun loopbaan te beïnvloeden. Eerst kies je de loopbaansituatie of het loopbaanproces waar je aan wilt werken. Vervolgens breng je in kaart welke loopbaancompetenties je al inzet en welke je verder wilt ontwikkelen. Tot slot krijg je handvatten hoe je dat kunt doen. Leidinggevenden en HR-managers kunnen de tool gebruiken bij de begeleiding van medewerkers en in ontwikkelgesprekken.
Dit katern is gewijd aan de professionele ontwikkeling en loopbaanoriëntatie van leidinggevenden in het voortgezet onderwijs. Het katern geeft scholen inzicht in en handvatten voor het begeleiden van leidinggevend talent. Het begint met de docent met ambities voor een leidinggevende functie en eindigt bij de ervaren bestuurder. Ook is een hoofdstuk specifiek gericht op de zij-instromer. De publicatie is bestemd voor iedereen die zich in de school bezighoudt met (S)HRM-beleid en/of te maken heeft met de loopbaan van (aankomend) schoolleiders en bestuurders.
Vind hier o.a. het drieluik ‘Leraar: een professie met perspectief’, met inzichten uit onderzoek en praktische handreikingen voor leraren, scholen, besturen en lerarenopleidingen
Een keur aan bruikbare instrumenten op het gebied van loopbaanbeleid en -ontwikkeling
Praktijkvoorbeelden
Hieronder vind je praktijkvoorbeelden betreffende professionele ontwikkeling leraren.
Teamleider Marye vertelt hoe ze een lerende cultuur faciliteert.
Een personeelscoach helpt tegen uitval van docenten.
Samen organiseerden deze Haagse scholen een onderwijsacademie ter ondersteuning van de ontwikkeling van de collega's van hun 18 schoollocaties.
Een negatief oordeel van de Onderwijsinspetie en een nieuw te vormen scholengemeenschap was de aanleiding tot het ontwikkelen van een professionele leergemeenschap.
Schoolleider stimuleert ontwikkeling van het hele docententeam door een docentencoachprogramma.
Inzichten uit onderzoek
Bij Voion zijn veel publicaties te vinden over loopbaanonderzoek en aanverwante onderwerpen. Bijvoorbeeld het rapport ‘Loopbanen van leraren in het voortgezet onderwijs’ (2018) van het Kohnstamm Instituut en de Hogeschool van Amsterdam. Conclusie: het aanbieden en faciliteren van uitdagende rollen creëert loopbaanmogelijkheden en vergroot loopbaanperspectieven.
In april 2022 verscheen het Voion-rapport Uitval startende docenten, met als uitkomst: bied startende docenten een voltijdsbaan of grote deeltijdbaan aan.