Loopbaan leraren

Wat speelt er?

Daarbij gaat het onder meer om de vraag op welke manieren de school als werk- en leeromgeving aantrekkelijker kan worden, welke ontwikkelmogelijkheden er zijn voor leraren en hoe professionalisering en loopbaanontwikkeling (beter) bij elkaar kunnen worden gebracht. Al eerder is vanuit meer arbeidsvoorwaardelijk perspectief nagedacht over carrièreperspectieven in het onderwijs, bijvoorbeeld door het instellen van de functiemix. De afgelopen jaren zijn daarnaast ook andere invalshoeken gezocht en initiatieven ontplooid om de ontwikkeling van leraren tijdens hun loopbaan te versterken.

Doorlopende leerlijn

Het idee van een doorlopende leerlijn is in het onderwijsdebat inmiddels vanzelfsprekend. Doorgaans bedoelen we ermee dat er vanaf de lerarenopleiding een soepele overgang is naar de begeleidende school en vervolgens sprake is van een continue professionele ontwikkeling tijdens de loopbaan van de leraar. Mede naar aanleiding van pleidooien van de VO-raad voor een doorlopende leerroute (onder meer in het actieplan 'Naar een aantrekkelijk lerarenberoep in een sterke sector', 2016) heeft het Ministerie van OCW deze ambitie inmiddels benoemd tot kernambitie in het lerarenbeleid. Ook de Inspectie van het Onderwijs heeft eerder bij de overheid gepleit voor een structurele, systematische aanpak van een doorgaande professionaliseringsroute voor leraren.

Het kabinet en de VO-raad hebben in het kader van de afhechting van het Sectorakkoord vo afgesproken dat het versterken van duurzame inzetbaarheid en loopbaanbeleid in 2021 en 2022 onderdeel is van de afspraken om strategisch personeelsbeleid (HRM) in het voortgezet onderwijs op een (nog) hoger plan te brengen.

Loopbaanperspectieven in kaart gebracht

Ondanks de veelgehoorde pleidooien voor het versterken van loopbaanmogelijkheden voor leraren, ontbraken goede en gedeelde beelden van hoe aantrekkelijke loopbaanperspectieven eruit kunnen zien. Naast de doorlopende leerlijn wordt in het onderwijs daarom geïnvesteerd in het beter in kaart brengen van loopbaanperspectieven voor leraren. Ook worden mogelijke ontwikkelrichtingen in de sector besproken door leraren, lerarenopleiders, schoolleiders en -bestuurders. Deze exercitie heeft eind 2017 onder meer geleid tot de publicatie van Een beroepsbeeld voor de leraar, waarin een beeld wordt neergezet van leraarschap als veelzijdig en gevarieerd beroep, met diverse mogelijkheden tot verdieping en verbreding. De publicatie biedt handvatten om binnen en buiten de school het gesprek aan te gaan over loopbaanontwikkeling van leraren, en over de ondersteuning die daarvoor nodig is door besturen, scholen, lerarenopleidingen en de overheid.

Lange termijnperspectief op het leraarschap

Tot slot worden belangwekkende adviezen uitgebracht die de contouren schetsen van een nieuw, lange termijnperspectief op het leraarschap. Zo bracht de Onderwijsraad eind 2018 het advies ‘Ruim baan voor leraren: een nieuw perspectief op leraarschap’ uit, waarin de raad pleit voor een

eigentijdse kijk op leraarschap, het verruimen van de onderwijsbevoegdheden en het creëren van meer mogelijkheden voor verdere professionalisering en loopbaanontwikkeling. Een ingrijpende herziening van de opleidings- en arbeidsstructuur – waarin ruimte is voor ontwikkeling en groei – draagt volgens de Onderwijsraad in belangrijke mate bij aan het aantrekkelijker maken van het beroep van leraar. In een brief aan de Tweede Kamer hebben de bewindslieden van OCW in beginsel positief gereageerd op de voorstellen van de Onderwijsraad.