*

Plan niet teveel in één les en gebruik bestaand lesmateriaal: onder andere deze twee tips vind je in het overzicht voor digitaal lesgeven van de SOML-scholen. De scholen verzamelden de beste tips en tricks uit binnen- en buitenland.

Na drie jaar ‘oefenen’ in speciale klassen, startte Over Betuwe College Bemmel in schooljaar 2020-2021 met een coachende aanpak en een 80-minutenrooster voor alle leerlingen. Lees waarom de school voor deze verandering koos.

Leren omgaan met vrijheid, zelfstandigheid en samenwerken: een daltonuur raakt aan de kern van het daltononderwijs. Op het Spinoza Lyceum in Amsterdam hadden de leraren door het rumoer tijdens hun daltonuren echter het idee dat er te weinig werd gewerkt. En ook uit het rapport van de daltonvisitatiecommissie bleek dat de school deze uren nog niet effectief genoeg invult. Docent Jate Terpstra onderzoekt samen met collega Nellie Wagner hoe de school dit kan verbeteren.

Op Het Stormink, onderbouwlocatie van het Etty Hillesum Lyceum in Deventer (vmbo, havo, vwo), volgen leerlingen zogenoemde talentontwikkelprogramma’s (TOP) die aansluiten bij hun persoonlijke interesses en talenten. Hoe pakt de school dat aan?

Zo’n twee jaar geleden wilde het Maasland College een nieuwe weg inslaan met hun onderwijs. Het resultaat mag er zijn: vanaf volgend schooljaar wordt het nieuwe onderwijsconcept GO (Gepersonaliseerd Onderwijs) ingevoerd. Hoe pakt de school dat aan?

Individuele leertrajecten zijn populair. De Groene Hart Praktijkschool heeft er in de bovenbouw al jaren ervaring mee. Nu trekken ze de lijn door naar de onderbouw, vertelt leraar Ronald van den Helder.

De maatschappij verandert, leerlingen veranderen en we weten niet welke nieuwe banen in de toekomst gaan ontstaan. Hoe innoveert Wellantcollege Oegstgeest het onderwijs om deze constante ontwikkeling bij te houden?

Op welk niveau is de kans op een diploma het grootst? Leerlingen op de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen (SSgN) krijgen twee jaar de tijd om dat in een heterogene brugperiode te ontdekken.

Op Kiem Montessori mogen de leerlingen langer speels blijven. Ze bewegen veel, maken huiswerk op school en ontwikkelen hun talenten. Lees hoe deze nieuwe school dat aanpakt.

Leerlingen van docente Nederlands Bodien Grijpstra volgen hun eigen leerroute en werken met leerdoelen in een studieschema. Lees hoe zij dat doen en hoe Bodien de regie houdt.

Op CSG Het Noordik voeren leerlingen een paar keer per jaar een trialoog met hun ouders en mentor-coach. Lees waarom de school deze driehoeksgesprekken in alle vmbo-klassen invoert.

Raza (18) deed dit jaar eindexamen vwo en haalde vorig jaar al haar havodiploma. Tóch een geruststellend idee, met dank aan het tweefasen-vwo op de Amsterdamse Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB). Hoe ziet die route eruit?

Met een zelfsturend lerarenteam een nieuw onderwijsconcept van de grond tillen, kan dat? Evert-Jan Oppelaar en zijn collega’s van Herbert Vissers eXplore kregen het voor elkaar.

Een leraar die op het Stedelijk College Eindhoven het voortouw wil nemen in onderwijsontwikkeling, leerlingenzorg of kwaliteitszorg, kan als ‘pedaccer’ aan de slag. “De leukste functie die er is”, zegt pedaccer Theo van der Maazen.

“Een cultuurverandering creëer je niet van de ene op de andere dag. We hebben duidelijk aan ons team uitgelegd wat we voor ogen hadden: een open cultuur, waarin leerlingen én leraren ruimte voelen om mee te denken, om met initiatieven te komen.” André Dokman (directeur), Carolien Gerritsen (adjunct-directeur) en Alwin Smit (leraar) vertellen over de cultuurverandering die op het Futura College in Woerden gaande is.

In 2015 startte op het Corderius College een huisacademie. Wat begon als een nieuwe aanpak van professionalisering, resulteerde al snel in de ontwikkeling van leergemeenschappen in de school.

In hoeverre bepaalt de groepsdynamiek tijdens overgangsvergaderingen of een leerling blijft zitten of overgaat? En welke rol speelt de individuele leraar in dit proces? Janneke Sleenhof, docente Nederlands op het Sint-Joriscollege in Eindhoven, is promovendus en doet onderzoek naar het effect van overgangsvergaderingen op zittenblijven. Ze vertelt waarom en wat haar bevindingen tot nu toe zijn.

Een verandering op school vraagt om een stevig fundament en een concreet doel. Lees hoe leraren van het Alkwin Kollege en CSG Calvijn het ‘Ontwikkelplan innovatietraject’* gebruikten om hun ontwikkelvraag te concretiseren.

Met meer keuzevrijheid voor de leerlingen en coachende mentoren wil het d’Oultremontcollege in Drunen leerlingen in de onderbouw zelfstandiger maken. Afdelingscoördinator Miriam Geboers vertelt hoe de school dat aanpakt.

Het Comenius College in Hilversum vindt het belangrijk om de ontwikkeling van medewerkers te stimuleren. Daarom maken zij gebruik van strategisch personeelsbeleid en het AMO-model.

Teamleider Ruud Urbach wil de kwaliteit van het onderwijs op Aeres VMBO Almere bewaken. Dat doet hij door de lessen van de leraren uit zijn team te observeren.

Sinds schooljaar 2018-2019 werken alle brugklasleerlingen op het Kaj Munk College in Hoofddorp volgens het principe van formatief leren. De leerresultaten in de vorm van cijfers staan niet langer centraal, de nadruk ligt op het persoonlijke leerproces. Briënne ten Napel (schoolleider) en Robert Claassen (teamleider) vertellen samen met leraren Milko Duker en Annemartje Brandsma hoe deze onderwijsvernieuwing vorm kreeg.

Leraren Johan Fietelaars en Thomas Buster van het Dr.-Knippenbergcollege leggen uit hoe eigen onderzoek in de school kan bijdragen aan de invoering van een nieuwe onderwijsvisie.

Teamleiders en leraren op het CS Vincent van Gogh zetten de eerste stappen in onderwijs dat meer gericht is op ‘leren leren’ en ‘leren leven’. Lees hoe dit leidde tot workshops voor leerlingen over bijvoorbeeld plannen en leerstrategieën.

Tien vmbo-kaderleerlingen van CSG Het Streek locatie Zandlaan deden examen in een extra vak op een mavoniveau. Lees hoe docent beeldende vorming Renske van Vliet dit organiseerde.

“Ik geef leiding op een manier waarop we willen dat leerlingen leren in de school.” Lees hoe schoolleiders, teamleiders en leraren op het Corlaer College met relatie, competentie en autonomie ruimte creëren voor ontwikkeling.

Het vraagt moed om als school middenin een innovatieproces een pauzejaar in te lassen. En toch is dat precies wat het Dr.-Knippenbergcollege deed. Lees hoe de samenwerking tussen afdelingsleiders en leraren een cruciale rol speelde bij de invoering van de nieuwe onderwijsvisie en het pauzejaar.

Door leerlingen meer de regie te geven over hun eigen leerproces, zijn ze gemotiveerder om te leren. Dat vereist wel andere vaardigheden van leraren. Meer coachende kwaliteiten bijvoorbeeld of het vermogen om in je les te differentiëren op verschillende niveaus. Op het Agnieten College Zwartsluis organiseren ze diverse studiedagen zodat de leraren samen de eigen vaardigheden kunnen bijspijkeren. En dat werkt.