Artikelen

In de vierdelige podcastserie Kijk op Onderwijs gaat leraar en lerarenopleider Erik Ex één op één in gesprek met schoolleiders die hun eigen pad bewandelen. Over hun kijk op onderwijskwaliteit, onderwijsontwikkeling en de keuzes die zij maken. Welke lessen hebben zij te delen met collega’s? Beluister elke week vanaf donderdag een nieuwe aflevering.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of de opslagfactor dient te worden meegenomen bij het berekenen van de lesreductie voor startende leraren.

Hoe kunnen we leerlingen motiveren meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces? Vanuit deze vraag ontwikkelde De Goudse Waarden de NXT-dag. “De leerlingen leren omgaan met de vrijheid en grijpen hun kans.”

Toetsen voor een cijfer? Leerlingen van het Marcanti College (vmbo/havo) krijgen er pas in het derde leerjaar mee te maken. De school werkt liever met rubrics omdat die veel beter laten zien waar leerlingen staan en wat ze nog te doen hebben. “Bij ons draait het onderwijs om groeikansen en zo hebben we ook de toetsing ingericht”, zegt adjunct-directeur Linda Spierings.

Wat in 2018 begon met een pilot formatief evalueren op het Emelwerda College, groeide uit tot de ontwikkeling van een feedbackcultuur waar formatief handelen in alle klassen centraal staat. Afdelingsleider Marja Dragt blikt terug én vooruit. De school wil nu onderzoeken of en hoe ze de ondersteunende instrumenten RTTI en OMZA in de bovenbouw kan implementeren.

Deze kaartenset geeft een praktische uitwerking om de beroepsstandaard in de dagelijkse praktijk te benutten. Het is bedoeld als een speelse manier om je de beroepsstandaard eigen te maken, gezamenlijk het gesprek erover aan te gaan met collega’s en als managementteam de brede blik op leiderschap in een school te bespreken.

Wie is nu eigenlijk de afdelingsmanager of teammanager en wat zijn zijn of haar taken en verantwoordelijkheden? Schoolleiders VO merkt dat de definitie van deze groep middenmanagers varieert tussen verschillende bronnen en onderzoeken. Door met deze schoolleiders in gesprek te gaan hopen we de beschrijving van de rol van de schoolleider uit het middenkader te valideren en indien nodig aan te scherpen en streven we ernaar om vanuit de praktijk een duidelijk beeld te krijgen van de verantwoordelijkheden, taken en arbeidsvoorwaarden van verschillende typen schoolleiders uit het middenkader.

Op 22 juni 2022 hebben sociale partners een onderhandelaarsakkoord bereikt over een nieuwe CAO VO 2022/2023. Hieronder vindt u de meest gestelde vragen over deze cao.

Ezra Meijer volgde de opleiding tot VO-managementcoach bij de VO-academie. Hoe heeft hij de opleiding ervaren, wat heeft hij geleerd en welke (nieuwe) inzichten heeft hij opgedaan? Je leest het in dit artikel.

In deze aflevering vertelt Piety Runhaar (universitair hoofddocent HRM in het onderwijs, Wageningen Universiteit) waarom goede begeleiding en goed HRM-beleid belangrijk zijn voor het aantrekken en behouden van starters in het onderwijs. Bekijk hieronder de video!

Een ingrijpende onderwijsverandering doorvoeren zonder een lang ontwikkeltraject vooraf? Het kan, weet het Rotterdamse Emmauscollege. De school voerde na 6 maanden voorbereiden een compleet nieuw rooster in, ínclusief keuzeuren. Door feedback en goede evaluaties werd de verandering een succes. “Ik zou het achteraf niet anders doen.”

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat er gebeurt met het pb-budget dat eerder gespaard is op grond van artikel 7.2 lid 2 sub b CAO VO 2021.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of scholen reeds gemaakte afspraken over ouderschapsverlof met ouders met kinderen ouder dan vier jaar mogen honoreren.

Bij De Nieuwste School in Tilburg loopt onderzoekend leren als een rode draad door het onderwijs. Voor havo/vwo-leerlingen met een natuurprofiel komt dit onder meer terug in het schoolexamen nlt. De leerlingen stellen een portfolio samen met bewijzen van hun onderzoeksvaardigheden en voeren daarover een assessmentgesprek.

Jezelf verder ontwikkelen, elkaar inspireren, bespreken wat je belangrijk vindt voor de kwaliteit en ontwikkeling van het onderwijs en je samen hard maken voor de middelen die daarvoor nodig zijn: die mogelijkheden biedt een nieuw schoolleidersplatform dat wordt opgezet door de VO-raad en het Schoolleidersregister VO (SRVO). Deelnemers kunnen er ook ontdekken welke thema’s op meer scholen spelen en thema’s waar nodig landelijk agenderen. Drie kartrekkers vertellen wat zij van het platform verwachten en aan welk thema zij werken. Artikel uit het VO-magazine, oktober 2022.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Hans Warris (Directeur onderwijs bij RSG Wolfsbos) een aantal vragen voorgelegd: Op welke momenten leerde hij het meest? Hoe geeft hij zijn professionele ontwikkeling vorm? En hoe geeft hij leiding aan de professionalisering van collega's? Hans Warris: “In een nieuwe school starten betekent veel kennis en ervaring meebrengen en tegelijkertijd blijven leren. Als directeur onderwijs ben ik nu nog veel bewuster bezig met loslaten, dan ik deed als afdelingsdirecteur. Loslaten door teamleiders de ruimte te geven voor eigen onderwijskundige keuzes die aansluiten bij de ambities van de school. In mijn professionele ontwikkeling sta ik nu regelmatig stil bij de kunst van het loslaten”.

Twee nieuwe onderwijsontwikkelingen binnen één school: het bèta-leerplein is een succes, de invoering van keuzewerktijd niet. Het verschil? Het leerplein is ontwikkeld vanuit een professionele leergemeenschap. Lees waarom deze aanpak het verschil maakt.

Aan de slag met formatief werken? Begin klein, ontwikkel een gezamenlijke taal en neem de tijd om een goede basis te leggen. Dat is wat Corné Dekker en Rob van Tol leerden van de pilot ‘formatief werken’ op Lyceum Oudehoven.

Hoe creëer je een cultuur waarin leraren samen leren en zich verantwoordelijk voelen voor de kwaliteit van het onderwijs? Volgens teamleider Marye Teunis moet je vertrouwen geven, ruimte bieden en blokkades in het denken opheffen om die professionaliseringsslag te maken.

Het Zwin College in Oostburg bundelt de krachten met alle basisscholen in West-Zeeuws-Vlaanderen. Wat begon met gastlessen voor achtstegroepers, krijgt een vervolg in een structurele samenwerking om po en vo beter op elkaar te laten aansluiten.

In het onderwijs is het gebruikelijk dat leidinggevenden zelf begeleiding bieden bij het welzijn en de professionele ontwikkeling van medewerkers. Wanneer er meer nodig is zoeken medewerkers externe hulp. Op het Farel College doen ze het anders. Daar is Matthijs Boer interne personeelscoach en ondersteunt hij medewerkers in hun ontwikkeling en welzijn.

Formatief evalueren is goed voor leerlingen én leraren, is de ervaring van het Emelwerda College. “We hebben het meer over het onderwijs en de leerlingen en minder over cijfers en planningen.”

De wens om minder te toetsen en leerlingen meer de regie te laten nemen over het eigen leerproces. Dat was de aanleiding voor Het Hooghuis in Heesch om het eigen onderwijs onder de loep te nemen.

OSG De Meergronden zocht én vond een antwoord op de straatcultuur die geleidelijk de school was binnengedrongen. ‘De rust is weergekeerd.’

De Wet open overheid (Woo) is de opvolger van Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en heeft als belangrijkste doel: een transparante en actief openbaar makende overheid. Zo is in de Woo een inspanningsverplichting opgenomen tot actieve openbaarmaking en schrijft de wet voor welke informatie dan openbaar gemaakt moet worden. De wet is op 1 mei 2022 in werking getreden.

De wijziging van het Eindexamenbesluit VO stelt scholen voor een aantal uitdagingen. Zo moet elke school een examencommissie hebben, die zorgt voor de kwaliteitsborging van de schoolexaminering. Hoe zorg je dat de examencommissie haar werk goed doet en het examenbeleid wordt gedragen en uitgevoerd? Aan het woord: het Christelijk Lyceum Delft, Curio en het Eerste Christelijk Lyceum Haarlem.

De wijziging van het Eindexamenbesluit VO stelt scholen voor een aantal uitdagingen. Zo moet het afsluitend karakter van het schoolexamen goed zijn geregeld. Hoe doe je dat, op een manier die past bij jouw school? Hoe krijg je docenten mee in het terugbrengen van het aantal toetsen en kun je formatief evalueren én leerlingen gemotiveerd houden? Aan het woord: het Bindelmeer College, Curio en !mpulse Leeuwarden.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat er gebeurt met de overlijdensuitkering als er geen nabestaanden zijn, op grond van art. 12.7 CAO VO?

Al meer dan vijf jaar werkt het Gerrit van der Veen College met een driejarig inductieprogramma voor startende leraren. Elmar van Ee is leraar geschiedenis en als schoolopleider verantwoordelijk voor de begeleiding van starters. Leonie Baatenburg rondde begin 2021 haar lerarenopleiding af en werkt sinds maart van dat jaar bij de school.

Starters in het voortgezet onderwijs staan vaak voor een stevige opgave. Leraren die net hun opleiding hebben afgerond, moeten hun weg vinden in de soms weerbarstige praktijk. De startende schoolleider ziet zichzelf voor diverse uitdagingen geplaatst. Zo spelen schoolleiders een steeds belangrijkere rol bij de ontwikkeling van het onderwijs, geven ze veelal nog enkele uren les en sturen daarnaast een team docenten aan. En vaak wordt er ook van ze verlangd dat ze klaarstaan om allerhande acute problemen in de school op te lossen. En als startend bestuurder heb je plots niet enkel te maken met de complexe autonome agenda van de schoolorganisatie, maar moet je ook de verbinding maken met de maatschappij. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de begeleiding van starters vanuit overheid en politiek. We spraken Christine Hylkema, die dit schooljaar is begonnen in een nieuwe functie als rector-bestuurder, meerdere malen gesproken gedurende een half jaar. Lees haar verhaal hieronder.

Starters in het voortgezet onderwijs staan vaak voor een stevige opgave. Leraren die net hun opleiding hebben afgerond, moeten hun weg vinden in de soms weerbarstige praktijk. De startende schoolleider ziet zichzelf voor diverse uitdagingen geplaatst. Zo spelen schoolleiders een steeds belangrijkere rol bij de ontwikkeling van het onderwijs, geven ze veelal nog enkele uren les en sturen daarnaast een team docenten aan. En vaak wordt er ook van ze verlangd dat ze klaarstaan om allerhande acute problemen in de school op te lossen. En als startend bestuurder heb je plots niet enkel te maken met de complexe autonome agenda van de schoolorganisatie, maar moet je ook de verbinding maken met de maatschappij. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de begeleiding van starters vanuit overheid en politiek. We spraken Mireille Rasenberg, die dit schooljaar is begonnen in een nieuwe functie als teamleider. meerdere malen gedurende een half jaar. Lees haar verhaal hieronder.

Op 4 april verwelkomde de Oekraïense school Arnhem bijna 150 leerlingen en hun ouders met vlaggetjes en bordjes in het Oekraïens. Drie weken eerder was er nog geen gebouw en geen personeel. Maar toen de gemeente half maart de opvang voor Oekraïense vluchtelingen opende op twee cruiseschepen aan de Rijnkade, nam zij direct het initiatief tot een projectgroep onderwijs. Sanne van der Veen en Lieke Verboeket maakten deel uit van die projectgroep.

Deze maand verscheen een advies over de ICT-verantwoordelijkheden van schoolbesturen. Eerder dan gepland, vanwege de urgentie van het onderwerp. Zowel de mogelijkheden als de risico’s van ICT zijn zo groot dat besturen – ieder voor zich én samen - snel de regie moeten pakken, zeggen twee van de bestuurders die het advies hebben opgesteld.

Schoolleiders en bestuurders kunnen bij de VO-academie kosteloos gebruik maken van één onze gecertificeerde VO-managementcoaches. Kim Weeber werd in 2020 teamleider en vertelt in dit artikel hoe coaching haar geholpen heeft bij de stap naar deze nieuwe rol.

Per 1 augustus 2021 zijn er aanpassingen in het Eindexamenbesluit VO van kracht met als doel om de kwaliteit en de kwaliteitsborging van de schoolexaminering te versterken. De aanpassingen vormen het formele sluitstuk van de verbeteringen die de sector via negen actielijnen heeft ondernomen na het examenincident van 2018.  Op deze pagina vindt u voorbeelden van (groepen) scholen die aan de slag zijn gegaan met de aanpassingen.

“Toen de eerste signalen kwamen van de aanpassingen in het CE dit jaar, zijn we meteen bij elkaar gaan zitten en concludeerden we: dit gaat opnieuw wat vragen van iedereen in de school. En juist daarom is het belangrijk om zowel leerlingen, ouders, mentoren én docenten zo goed mogelijk te informeren en betrekken.” Aan het woord is Gerhard Oosten, afdelingsleider havo/vwo op het Ludger College in Doetinchem. Zijn school stelde onder meer een uitgebreide planning op over de examens en zette daarnaast in op meer interactieve vormen, zoals een vraagbaak.

Het onderwijs staat voor diverse grote opgaven, zoals het omgaan met leerlingendaling, het terugdringen van het lerarentekort, het tegengaan van kansenongelijkheid en het realiseren van passend onderwijs en sterk beroepsonderwijs. Bestuurders kennen een gezamenlijke verantwoordelijkheid om dit soort regionale vraagstukken te helpen oplossen. En alleen via samenwerking kunnen echt stappen hierin worden gezet. Regionale samenwerking – met collega-scholen en -besturen, maar ook met het vervolgonderwijs, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden – is dus essentieel. De VO-raad biedt schoolbesturen ondersteuning op dit vlak.

In 2017 startte het Corderius College met een flexrooster. Nu, vijf jaar later, wil de school niet meer zonder. Er is veel bereikt. Maar tevreden? Dat is de school nog niet. Het invoeren van flexuren blijkt een hobbelige weg. Schoolleider Kees van den Brink en docent Jan Bogaard delen hun tips. “Zelfstandigheid komt niet vanzelf.”

In de video-reeks VO-praat vertellen bevlogen sprekers hun verhaal in video’s van maximaal tien minuten. Telkens met een andere insteek, maar altijd over een onderwerp dat relevant is voor de onderwijssector. In deze aflevering gaat Mourad El Moussati (expert diversiteit en inclusie) in op de vraag hoe je op een constructieve manier, stap voor stap, kunt werken aan meer kansengelijkheid.

Leesmotivatie, de zin om een boek te pakken en op te gaan in de wereld die geschetst wordt, neemt af. Dat blijkt uit de recente Staat van Onderwijs. Hoe krijg je leerlingen weer aan het lezen? “De crux is dat je een link legt met de leefwereld van je leerlingen.”

Een eigen pop-up-store, midden in een winkelstraat: dat is misschien wel het meest aansprekende schooleigen element bij het Van Haestrechtcollege in Kaatsheuvel. Leerlingen bedenken en maken de koopwaar, bepalen de prijzen, bemensen de kassa, houden de inkomsten en uitgaven bij. Na afloop wordt er nauwgezet met hen geëvalueerd. Wat ging goed, wat kon beter? Daar rolt voor ieder een cijfer uit, want het opzetten en runnen van de winkel telt als schoolexamen voor het vak 'Dienstverlening & producten'.

Bij het Element, een vmbo-school in Amersfoort, zijn de grote schoolexamens allemaal projectmatig. Elke vakgroep bedenkt een werkstuk, opdracht of presentatie die meetelt voor het schoolexamen. “Zo spreken we ook eens andere talenten van de leerlingen aan.”

Van en met elkaar leren; dat kan binnen je eigen schoolorganisatie, maar ook over de bestuurs- en schoolgrenzen heen. In Den Haag bundelen twee schoolbesturen hun krachten om met de gezamenlijke Haagse OnderwijsAcademie (HOA) een professionaliseringsslag te maken.

Het Revius Lyceum in Wijk bij Duurstede gebruikt NPO-gelden om Marisa Rosito boventallig aan te nemen en een goede begeleiding te geven. Maartje van de Kroef is afdelingsleider vmbo onderbouw.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag hoe de bindingstoelage berekend wordt.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat de gevolgen zijn als de werknemer het basisbudget niet kan opnemen voor het einde van het dienstverband?

Op initiatief van het project Regionale samenwerking van de VO-raad zijn bestuurders en schoolleiders in ontwikkelgroepen aan de slag gegaan met samenwerkingsvraagstukken.