Artikelen

Van 9 tot en met 13 oktober 2023 vindt voor de derde keer de Week van de Starter plaats bestemd voor alle starters in het VO in Nederland. Voor alle mensen die een nieuwe rol of volgende carrièrestap in het onderwijs gekozen hebben. Die willen groeien in hun loopbaan en in hun onderwijskundige of leidinggevende vaardigheden. Het vormgeven en begeleiden van het opstarten van de professionele ontwikkeling voor de ander en een zachte landing voor jezelf staat in deze week centraal. De Week van de Starter is gratis toegankelijk (m.u.v. de masterclass op dinsdag 10 oktober). De Week van de Starter wordt georganiseerd door Voortgezet Leren, Begeleiding Startende Leraren en de VO-academie.

Karin Wouters is directeur onderwijs op het Christelijk Lyceum Veenendaal. Ze neemt plaats in regio Midden en is tevens voorzitter van de AS. “Voor mij is de kracht van de regio’s dat je collega-schoolleiders kunt ontmoeten die met een andere blik, achtergrond en schoolomgeving kunnen meedenken met jouw vraagstukken. Met al die inzichten brengen wij als AS een advies uit namens de beroepsgroep, waarbij elke regio inbreng heeft. Ik ben erg blij met die overlegstructuur, want zo krijgen alle regio’s de aandacht die ze verdienen.”

Om antwoord te vinden op de vraag ‘Waar staan we als school voor?’, zette het Globe College het spel ‘We own the School’ in. Met de opbrengsten wil de school een herkenbare identiteit en professionele cultuur ontwikkelen. Dit moet bijdragen aan een kansrijke schoolloopbaan voor alle leerlingen.  

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of een vertrouwenspersoon wettelijk verplicht is.

Scholengemeenschap Marianum is al een aantal jaren bezig met de ontwikkeling van een formatieve cultuur. Om de leskwaliteit continu te verbeteren, verzamelen ze systematisch en vanuit het perspectief van de leerling, de leraar en een observator, informatie over de lessen. Dat levert waardevolle feedback en verbeterpunten op.

Om de voortgang van leerlingen effectiever in kaart te brengen gaat het Einstein Lyceum in Hoogvliet in schooljaar 2023-2024 aan de slag met een gesprekscyclus voor het mentoraat, coaching van leraren en een -̶ door de leerling zelf in te vullen -̶ portfolio.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag hoe het zit met de invoering van het Burgerservicenummer (BSN) bij gegevensuitwisseling met samenwerkingsverbanden.

Sinds drie jaar krijgt elk personeelslid van de Agora-leerroutes op het Montessori College Nijmegen een opleiding tot didactisch coach waardoor coachend leiderschap zich diep in de school heeft geworteld. Schoolleiders Anne-Marie van de Wiel (MC Agora Nijmegen) en Angelique Noij (Agora 10-18 Groesbeek) leggen uit op welke manier zij werken.

Een aantal themacommissies is op zoek naar versterking. We vroegen Maria van Hattum, voorzitter van de themacommissie governance, wat voor haar de meerwaarde is van betrokkenheid bij de themacommissie en daarmee onze vereniging.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Tijmen Smit een aantal vragen voorgelegd. Tijmen is sinds vier maanden bestuurder op het Kalsbeek College en werkte voorheen op de Gooise Scholen Federatie (GSF). Die overstap maakte dat hij nadrukkelijk terugkeek op zijn geleerde lessen op de GSF: "Ik geloof echt dat een lerende organisatie fundamenteel is voor goed onderwijs maar ook voor een leuke en inspirerende werkplek. Ik wilde voorheen nog wel eens zelf met een oplossing of een heel uitgewerkt plan komen. Ik ben er inmiddels van overtuigd dat als je goede uitgangspunten met elkaar opstelt, en mensen zelf aan de slag gaan met een vraagstuk, dat dit zorgt voor een meer creatieve, gedragen en betere oplossing en werkomgeving. Een werkomgeving waar fouten maken mag en ruimte en veiligheid is om iets te proberen".

In deze aflevering spreekt Bram Eidhof (Bureau Common Ground en Stichting Stadslab) over hoe je burgerschap in het onderwijs naar een hoger niveau kunt tillen. Bekijk hieronder de video!

Hoe ga je om met smartphones op school? Deze vijf scholen ontwikkelden elk een eigen beleid en werken daar naar tevredenheid mee. Wat zijn hun ervaringen?

Op woensdag 10 mei 2023 presenteerde inspecteur-generaal van het Onderwijs Alida Oppers De Staat van het Onderwijs 2023, tijdens het gelijknamige congres. Aansluitend daarop overhandigde schoolleiders Melanie Brandenburg (directeur van Vonk en lid van de Adviesraad van Schoolleiders binnen de VO-raad) en Bas Vernooij (meerscholendirecteur SCOPE scholengroep en lid van de ledenraad van AVS) de facsheet 'Staat van de Schoolleider 2023' aan de ministers. De factsheet geeft inzicht in het vak schoolleider, de uitdagingen die er zijn en de kansen die er liggen om het schoolleiderschap te versterken.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Marecollege in Leiden.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of het is toegestaan foto's van leerlingen, leraren of andere betrokkenen te publiceren.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Fortes Lyceum in Gorinchem.

Deze week verscheen er een prima Haags rapport over de sturing op het onderwijs. Feilloos legt dit rapport van een interdepartementale werkgroep bloot dat het funderend onderwijs last heeft van zwabberbeleid van de overheid en een overload aan sturing. Tegelijk ontbreken er heldere doelen, is er geen lange-termijnvisie en wordt er een confetti aan subsidies over scholen uitgestort. In de algehele verwarring die is ontstaan, is niet meer duidelijk wie waar over gaat. Het rapport roept op tot een fundamenteel gesprek over doelen, sturing en rollen. Niks mis mee. Dat gesprek gaan we graag aan.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Florence Weytingh een aantal vragen voorgelegd. Florence is sinds 2018 locatiedirecteur op het Montessori Mavo Rotterdam: “De Montessori Mavo Rotterdam is een jonge, pionierende school met een klein team. Wij moeten van alle markten thuis zijn, om met elkaar elke dag de school draaiende te houden. Ik heb de afgelopen vijf jaar ontzettend veel geleerd. Ik denk eigenlijk dat ik in mijn hele leven niet zo veel geleerd heb als in deze baan. Ik moet ook opereren op de terreinen die buiten mijn eigen directe comfortzone liggen, daar ligt natuurlijk de grootste groei. Ik ben een groot fan van Vygotski, die de ruimte van de naastliggende ontwikkeling zo goed heeft beschreven”.

De PO-Raad en VO-raad zoeken twee nieuwe leden voor de klankbordgroep Sectorrapportage. Ben je geïnteresseerd in de ontwikkeling van de sector, heb je een brede visie op het veld en wil je meedenken hoe we het verhaal over de sector met feiten kunnen vertellen? Solliciteer dan gauw.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Eligant Lyceum in Zutphen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of het met de nieuwe Wet vrijwillige ouderbijdrage mogelijk is een onderscheid te maken in het aanbieden van excursies op onderwijsniveau.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op Christelijke scholengemeenschap Buitenveldert.

Om je plek te vinden en te functioneren in onze complexe samenleving, is meer nodig dan alleen kennis uit boeken. Op het Vox College is brede vorming een structureel onderdeel van het lesprogramma.

Waarom maak je een SWOT-analyse? Waar helpt het je bij? Volgens projectleider onderwijsinnovatie Zehra Kaya van Het Rhedens Dieren biedt het een heleboel inzichten en handvatten voor schoolontwikkeling. Met teamlid Richard Brandsma vertelt ze wat de tool hen bracht.

Afgelopen vrijdag sprak Kim Putters, de kersverse voorzitter van de SER, de Kohnstammlezing 2023 uit onder de titel: De toekomst zal het leren. Putters ziet een leven lang leren als de belangrijkste voorwaarde om ervoor te zorgen dat iedereen kansen krijgt om in een tijd van grote transities mee te blijven doen. Anders worden de tegenstellingen alleen maar groter.

Hoe creëer je een professionele leercultuur op je school? Hoe zorg je ervoor dat niet alleen de leerlingen, maar ook de medewerkers elke dag blijven leren? De Bonifatius Mavo in Emmeloord startte schooljaar 2020-2021 met het werken in leerteams. Locatiedirecteur Mark Brijan: “Het is de beste keuze die we hebben gemaakt.”

Doen we dingen omdat het nu eenmaal de regel is of omdat ze echt helpen? En werk je als leidinggevende aan de oplossing voor je team of aan het oplossend vermogen van het team? Thom Verheggen bepleit dat docenten en schoolleiders teruggaan naar de bedoeling, die vaak op de achtergrond is geraakt. In het leertraject Leidinggeven in dialoog ga je samen met Thom deze en andere vragen verkennen.

Leiderschap wordt steeds meer gestuurd vanuit de omgeving. Organisaties functioneren in een open systeem en gebeurtenissen in de buitenwereld hebben rechtstreeks, direct of indirect, invloed op wat er in organisaties gebeurt. Leidinggevenden moeten daarmee leren omgaan, betoogt prof. dr. Freek Peters.

Bestuurder zijn is meer dan alleen leidinggeven. Het is belangrijk dat je je realiseert vanuit welke persoonlijke waarden je werkt en welke drijfveren je hebt, aldus Hartger Wassink. Zeker omdat je als onderwijsbestuurder een invloedrijke rol hebt.

Deze instrumenten kan je zelf gebruiken op jouw school. Breng bijvoorbeeld het gesprek over eigenaarschap van leren op gang of onderzoek hoe leerlingen en collega’s een ontwikkeling op school ervaren.

Op het Augustinianum in Eindhoven werken ze met een datateam dat gedegen onderzoek doet naar de oorzaak van een dilemma voordat ze actie ondernemen. Met als resultaat: een doeltreffende schoolontwikkeling.

Is het (nog) niet haalbaar om met de hele school een eigen invulling te geven aan toetsing en examinering? De vakgroep Engels van vmbo-school Het Rijks in Nijmegen laat zien dat ook een enkel vak verschil kan maken.

Om naar de nieuwe situatie toe kunnen bewegen, moeten jullie weten waar jullie nu staan ten opzichte van de ambitie. Dat vraagt om een goede analyse van de beginsituatie. Breng in kaart wat goed gaat en wat beter kan. Welke kansen en bedreigingen zien jullie op weg naar het realiseren van de ambitie?

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Jullie hebben een duidelijke visie geformuleerd waarom deze ontwikkeling noodzakelijk is en willen graag met een werkgroep aan de slag. Maar wat moet deze werkgroep precies doen, hoe worden ze gefaciliteerd en wat moeten ze bereikt hebben aan het einde van het schooljaar? Door de opdracht van de werkgroep helder op te stellen kun je met duidelijkheid aan de schoolontwikkeling beginnen en heb je iets om tijdens het traject naar terug te grijpen.

Jullie hebben een wens, idee of ambitie voor een verandering en willen daarmee starten in de school. Dan is het belangrijk om het met elkaar te hebben over wat dit plan precies betekent. Waarom doen we dit? Wat is onze verandervisie? En hoe kunnen we de ambitie concreet maken?

Hoe creëer je draagvlak en krijg je collega’s mee in een ontwikkeling op school? Een helder verhaal is hiervoor cruciaal. Hiermee kun je duidelijk maken waarom jullie de ontwikkeling doorvoeren, hoe jullie dit gaan doen en wat daarvoor moet gebeuren. Doorloop dit stappenplan en ontdek hoe je samen met collega’s een duidelijk verhaal maakt over een ontwikkeling op jullie school.

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Jullie hebben een duidelijke visie geformuleerd waar jullie naartoe willen en waarom deze ontwikkeling (de probleemstelling) noodzakelijk is. Met een werkgroep gaan jullie aan de slag. Maar wat behelst dit vraagstuk allemaal? Wie zijn de betrokkenen en belanghebbenden in dit vraagstuk? Door het vraagstuk goed te analyseren kun je met focus aan de schoolontwikkeling beginnen, en op de juiste plek de juiste interventies inzetten.

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Daarvoor hebben jullie een verandervisie en doelen geformuleerd. Maar wat willen jullie precies bereikt hebben eind van het jaar? Door het SMART formuleren van het jaardoel kunnen jullie de ambitie concreet en meetbaar maken. Ontdek aan de hand van dit stappenplan hoe je dit doet.

Jullie hebben een wens, idee of ambitie voor een ontwikkeling en willen daarmee starten in de school. Als je hiermee aan de slag gaat, is het belangrijk om van tevoren de beginsituatie van de school in kaart te brengen. Vanuit dat startpunt kun je onderbouwde keuzes maken voor de ontwikkeling.

Met je team, werkgroep of sectie terugblikken op een bepaalde periode of ontwikkeling? Het stappenplan succesinterview staat op een constructieve manier stil bij een succesmoment om vanuit daar vervolgstappen te bepalen. Zo ga je op zoek naar positieve drijfveren die energie en plezier opleveren binnen de samenwerking. Deze intervisiewerkvorm haalt de sterke punten en de kracht van het team naar boven. Zo laat je jouw team ervaren waar jullie op kunnen voortbouwen, wat energie voor het individu en het team oplevert, waar je collega’s toe in staat zijn en waar jullie warm voor lopen.

Jullie hebben een duidelijke ambitie geformuleerd en gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Maar hoe pak je dat precies aan? Waar moet je beginnen? En welke acties ga je precies wanneer ondernemen? Het maken van een projectplanning kan uitkomst bieden. Met dit stappenplan ontdek je hoe je samen met collega’s een projectplanning maakt.

Met het actie-onderzoek van Schoolleiders voor de Toekomst kun je samen met leerlingen een volgende stap zetten in een ontwikkeling op jullie school. Het idee is dat leerlingen onderzoek gaan doen in de school. Dit onderzoek is toegespitst op de specifieke innovatie waar jullie mee bezig zijn. Je komt er met dit actie-onderzoek achter wat volgens leerlingen goed werkt en wat er beter kan.

Wil je het gesprek binnen je school aangaan over de voortgang van je innovatietraject? Met dit formulier krijg je inzicht in hoe je ervoor staat en bekijk je samen waar actie nodig is.

Om ervoor te zorgen dat ontwikkelingen beklijven, is het belangrijk om deze te borgen in je schoolorganisatie. De checklist ‘Borgen in de school’ bevat aspecten die belangrijk zijn bij het borgen van een ontwikkeling en helpt je om in kaart te brengen welke aanvullende acties nodig zijn.

We Own The School (WOTS) is een bordspel waarmee je het gesprek over ‘eigenaarschap van leren’ op gang brengt. Door dit spel samen met anderen te spelen, kom je erachter hoe je eigenaarschap op school kunt bevorderen.

De scan 'School als professionele leergemeenschap' laat precies zien hoe het met de lerende cultuur in jouw school staat. Ontdek welke elementen voor een PLG al wel op jouw school aanwezig zijn en aan welke je nog kan werken.

Hoe is het met de onderzoekscultuur in jouw school? Met de scan 'Onderzoekscultuur in de school' bepaal je je positie en acties om een onderzoekscultuur in de school te ontwikkelen.