Artikelen

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we April van Loenen, lid College van Bestuur bij Dunamare, een aantal vragen voorgelegd over het thema leren en professionaliseren: "Als ik ergens een bepaalde mate van ongemak voel dan weet ik inmiddels dat dit de momenten zijn waarop ik het meeste leer. Een tijdje terug ben ik enorm voortvarend aan de slag gegaan met een project, en dat was voor mij zo vanzelfsprekend dat ik soms voorbij ging aan het feit dat niet iedereen in de materie zat. Dan weer leer je dat je steeds achteruit moet blijven kijken en soms een stap terug moet maken om iedereen mee te krijgen. Klinkt heel logisch en iets wat ik heel goed weet, maar wat ik dus soms vergeet in mijn enthousiasme. Wat is het dan fijn dat er mensen om mij heen zijn die ‘moeilijke’ vragen stellen en die mij dwingen te reflecteren op wat er gebeurt en wat mijn eigen rol hierin is. Mooiste wat er is, achteraf dan, want op het moment zelf is het voor mij ongemakkelijk. Maar het geeft de mooiste inzichten".

Op 12 september 2023 hebben sociale partners een onderhandelaarsakkoord bereikt over een nieuwe CAO VO 2023/2024. Hieronder vindt u de meest gestelde vragen over het onderhandelaarsakkoord.

Op het Montessori College Nijmegen en Groesbeek geven bovenbouwleerlingen extra ondersteuning aan onderbouwleerlingen via het Tutorprogramma. Ook geven studenten van ‘Studenten Helpen Scholieren’ bijles en zij werken als docentassistent in de klas. Per leerjaar is gekozen voor een andere aanpak. Op die manier is er sprake van een doorgaande leerlijn.

Wrister Grommers, rector-bestuurder van het Amstelveen College, reflecteert op de beslissing om zijn school volledig smartphonevrij te maken met hulp van Kennisland. Wat waren de belangrijkste redenen voor dit ingrijpende besluit? Hoe ga je om met weerstand van leerlingen, ouders en medewerkers? En wat zou hij andere scholen aanraden op basis van zijn ervaringen met dit proces?

Minder onderwijstijd kan meer ontwikkeltijd voor leraren opleveren. Dat biedt ruimte om samen te werken aan betere onderwijskwaliteit. Maar dat gaat niet vanzelf. Lector Marco Snoek en rector Marcel van Dijk delen hun ervaringen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat is toegestaan bij de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs?

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat er gebeurt met boeken, bescheiden en andere gegevensdragers als een rechtspersoon ontbonden wordt.

Twee teamleiders van dezelfde school die hetzelfde leertraject bij de VO-academie doorlopen. Bijzonder? Nee, echt want dit gebeurt wel vaker. Maar waarom doen ze dat en wat leren ze van een leertraject? Een vraaggesprek met teamleiders Hanneke van Stralen en Franca Lentz van het Singelland Van Haersmasingel in Drachten.

Terugblik op panelgesprek over het Normenkader Informatiebeveiliging en Privacy voor Funderend Onderwijs

Op Yuverta vmbo en hGL Nijmegen staat het welbevinden van leerlingen en leraren centraal. De onderwijsontwikkeling is een jarenlang proces van onderzoeken, experimenteren, evalueren, bijschaven en doorontwikkelen. Senior schoolleider Fleur Hagenbeek en projectleider Ellie Langenhuizen vertellen op welk punt de school nu is.

Van 9 tot en met 13 oktober 2023 vindt voor de derde keer de Week van de Starter plaats bestemd voor alle starters in het VO in Nederland. Voor alle mensen die een nieuwe rol of volgende carrièrestap in het onderwijs gekozen hebben. Die willen groeien in hun loopbaan en in hun onderwijskundige of leidinggevende vaardigheden. Het vormgeven en begeleiden van het opstarten van de professionele ontwikkeling voor de ander en een zachte landing voor jezelf staat in deze week centraal. De Week van de Starter is gratis toegankelijk (m.u.v. de masterclass op dinsdag 10 oktober). De Week van de Starter wordt georganiseerd door Voortgezet Leren, Begeleiding Startende Leraren en de VO-academie.

Scholengemeenschap Marianum is al een aantal jaren bezig met de ontwikkeling van een formatieve cultuur. Om de leskwaliteit continu te verbeteren, verzamelen ze systematisch en vanuit het perspectief van de leerling, de leraar en een observator, informatie over de lessen. Dat levert waardevolle feedback en verbeterpunten op.

Hoe ga je om met smartphones op school? Deze vijf scholen ontwikkelden elk een eigen beleid en werken daar naar tevredenheid mee. Wat zijn hun ervaringen?

Op woensdag 10 mei 2023 presenteerde inspecteur-generaal van het Onderwijs Alida Oppers De Staat van het Onderwijs 2023, tijdens het gelijknamige congres. Aansluitend daarop overhandigde schoolleiders Melanie Brandenburg (directeur van Vonk en lid van de Adviesraad van Schoolleiders binnen de VO-raad) en Bas Vernooij (meerscholendirecteur SCOPE scholengroep en lid van de ledenraad van AVS) de facsheet 'Staat van de Schoolleider 2023' aan de ministers. De factsheet geeft inzicht in het vak schoolleider, de uitdagingen die er zijn en de kansen die er liggen om het schoolleiderschap te versterken.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Marecollege in Leiden.

Deze week verscheen er een prima Haags rapport over de sturing op het onderwijs. Feilloos legt dit rapport van een interdepartementale werkgroep bloot dat het funderend onderwijs last heeft van zwabberbeleid van de overheid en een overload aan sturing. Tegelijk ontbreken er heldere doelen, is er geen lange-termijnvisie en wordt er een confetti aan subsidies over scholen uitgestort. In de algehele verwarring die is ontstaan, is niet meer duidelijk wie waar over gaat. Het rapport roept op tot een fundamenteel gesprek over doelen, sturing en rollen. Niks mis mee. Dat gesprek gaan we graag aan.

De PO-Raad en VO-raad zoeken twee nieuwe leden voor de klankbordgroep Sectorrapportage. Ben je geïnteresseerd in de ontwikkeling van de sector, heb je een brede visie op het veld en wil je meedenken hoe we het verhaal over de sector met feiten kunnen vertellen? Solliciteer dan gauw.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op Christelijke scholengemeenschap Buitenveldert.

Afgelopen vrijdag sprak Kim Putters, de kersverse voorzitter van de SER, de Kohnstammlezing 2023 uit onder de titel: De toekomst zal het leren. Putters ziet een leven lang leren als de belangrijkste voorwaarde om ervoor te zorgen dat iedereen kansen krijgt om in een tijd van grote transities mee te blijven doen. Anders worden de tegenstellingen alleen maar groter.

Deze instrumenten kan je zelf gebruiken op jouw school. Breng bijvoorbeeld het gesprek over eigenaarschap van leren op gang of onderzoek hoe leerlingen en collega’s een ontwikkeling op school ervaren.

Is het (nog) niet haalbaar om met de hele school een eigen invulling te geven aan toetsing en examinering? De vakgroep Engels van vmbo-school Het Rijks in Nijmegen laat zien dat ook een enkel vak verschil kan maken.

Jullie hebben een wens, idee of ambitie voor een verandering en willen daarmee starten in de school. Dan is het belangrijk om het met elkaar te hebben over wat dit plan precies betekent. Waarom doen we dit? Wat is onze verandervisie? En hoe kunnen we de ambitie concreet maken?

Hoe creëer je draagvlak en krijg je collega’s mee in een ontwikkeling op school? Een helder verhaal is hiervoor cruciaal. Hiermee kun je duidelijk maken waarom jullie de ontwikkeling doorvoeren, hoe jullie dit gaan doen en wat daarvoor moet gebeuren. Doorloop dit stappenplan en ontdek hoe je samen met collega’s een duidelijk verhaal maakt over een ontwikkeling op jullie school.

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Jullie hebben een duidelijke visie geformuleerd waar jullie naartoe willen en waarom deze ontwikkeling (de probleemstelling) noodzakelijk is. Met een werkgroep gaan jullie aan de slag. Maar wat behelst dit vraagstuk allemaal? Wie zijn de betrokkenen en belanghebbenden in dit vraagstuk? Door het vraagstuk goed te analyseren kun je met focus aan de schoolontwikkeling beginnen, en op de juiste plek de juiste interventies inzetten.

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Daarvoor hebben jullie een verandervisie en doelen geformuleerd. Maar wat willen jullie precies bereikt hebben eind van het jaar? Door het SMART formuleren van het jaardoel kunnen jullie de ambitie concreet en meetbaar maken. Ontdek aan de hand van dit stappenplan hoe je dit doet.

Jullie hebben een wens, idee of ambitie voor een ontwikkeling en willen daarmee starten in de school. Als je hiermee aan de slag gaat, is het belangrijk om van tevoren de beginsituatie van de school in kaart te brengen. Vanuit dat startpunt kun je onderbouwde keuzes maken voor de ontwikkeling.

Met je team, werkgroep of sectie terugblikken op een bepaalde periode of ontwikkeling? Het stappenplan succesinterview staat op een constructieve manier stil bij een succesmoment om vanuit daar vervolgstappen te bepalen. Zo ga je op zoek naar positieve drijfveren die energie en plezier opleveren binnen de samenwerking. Deze intervisiewerkvorm haalt de sterke punten en de kracht van het team naar boven. Zo laat je jouw team ervaren waar jullie op kunnen voortbouwen, wat energie voor het individu en het team oplevert, waar je collega’s toe in staat zijn en waar jullie warm voor lopen.

Jullie hebben een duidelijke ambitie geformuleerd en gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Maar hoe pak je dat precies aan? Waar moet je beginnen? En welke acties ga je precies wanneer ondernemen? Het maken van een projectplanning kan uitkomst bieden. Met dit stappenplan ontdek je hoe je samen met collega’s een projectplanning maakt.

Met het actie-onderzoek van Schoolleiders voor de Toekomst kun je samen met leerlingen een volgende stap zetten in een ontwikkeling op jullie school. Het idee is dat leerlingen onderzoek gaan doen in de school. Dit onderzoek is toegespitst op de specifieke innovatie waar jullie mee bezig zijn. Je komt er met dit actie-onderzoek achter wat volgens leerlingen goed werkt en wat er beter kan.

We Own The School (WOTS) is een bordspel waarmee je het gesprek over ‘eigenaarschap van leren’ op gang brengt. Door dit spel samen met anderen te spelen, kom je erachter hoe je eigenaarschap op school kunt bevorderen.

Hoe kom je met elkaar tot een gezamenlijk werkdrukplan? Aan de hand van dit stappenplan ga je met elkaar in gesprek over oorzaken van werkdruk en mogelijke oplossingen en kom je tot maatregelen die je opneemt in een werkdrukplan.

Een onderwijsontwikkeling een duurzame(r) plek in de school geven? Als je aan de slag gaat met onderwijsontwikkeling wil je dat deze ook op de lange termijn daadwerkelijk impact heeft op de kwaliteit van het onderwijs. Een onderwijsontwikkeling noemen we 'duurzaam' als deze een ‘organisatieroutine’ is geworden. De Duurzaamheidsmeter helpt om obstakels bij het duurzaam borgen van de ontwikkeling in je school te overwinnen.

Om te kunnen ontwikkelen, is het belangrijk om te weten hoe de context van de school eruit ziet. Hoe zit de organisatie in elkaar? Hoe worden beslissingen genomen? Wat is de cultuur binnen de school? En met welke in- en externe ontwikkelingen moeten jullie rekening houden?

Tijdens het ontwikkeltraject is het belangrijk dat jullie alert blijven op vorderingen die worden gemaakt en op de betrokkenheid binnen de school. Hebben jullie nog hetzelfde doel voor ogen? En hoe zorgen jullie ervoor dat iedereen binnen de school wordt gefaciliteerd in de ontwikkeling?

Wanneer je op jouw school bezig bent met een ontwikkeling of verandering is het belangrijk dat je communicatie op orde is. Je wilt natuurlijk graag dat docenten, leerlingen en ouders op het goede moment op de hoogte zijn en mee kunnen denken over de ontwikkeling van de school. Maar hoe zorg je dat je de juiste mensen op het juiste moment meeneemt? Met dit stappenplan krijg je aan de hand van de trap van Quirke inzicht in hoe je dat doet.

Evaluatie en borging zijn belangrijke onderdelen van onderwijsontwikkeling. Evalueer samen met de betrokkenen en onderzoek of jullie doel is bereikt en wat de genomen stappen tot nu toe hebben opgeleverd. Gaan jullie op dezelfde weg door of kiezen jullie voor een andere vervolgstap?

Voordat je een schoolontwikkeling gaat starten, is het zinnig om te kijken hoe eerdere ontwikkelingen binnen de school zijn verlopen. Welke ontwikkelingen hebben in het verleden wel en juist niet gewerkt? En waar kwam dat precies door? Vanuit dat startpunt kun je onderbouwde keuzes maken en inschatten wat de risico’s zijn tijdens het ontwikkelproces. Met dit stappenplan ontdek je hoe je de succes- en faalfactoren analyseert.

Op basis van de ontwikkelstrategie kunnen jullie het stappenplan maken. In dit plan formuleren jullie de concrete resultaten die jullie willen bereiken. Welke acties gaan jullie ondernemen om de resultaten te behalen? En hoe verdelen jullie de rollen en verantwoordelijkheden?

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Deborah Odendaal een aantal vragen voorgelegd. Deborah is al een aantal jaren schoolleider op het Montessori Lyceum Amsterdam en sinds 3 jaar vervult ze die rol ook op de nieuwe school MLA#2: “Op momenten waar het spannend wordt en waar het schuurt, leer ik het meest. Bijvoorbeeld bij het opzetten van onze nieuwe school, het MLA#2. Gedurende dit proces van pionieren waren er geregeld spannende momenten voor mij en mijn team en waarin dingen soms ook minder soepel liepen. Ik leerde dat het juist op die momenten zo belangrijk is als schoolleider om niet weg te lopen van de situatie, maar juist de confrontatie aan te gaan en te blijven verbinden. Dit heeft mijn professionele relaties en de samenwerking binnen het team versterkt”.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of de werknemer als bedoeld in artikel 7.1 Lid 1 CAO VO ongeacht de hoogte van zijn werktijdfactor recht heeft op de volledige 90 lpb-uren (levensfasebewust personeelsbeleid).

In 1911 werd 8 maart tot Internationale Vrouwendag uitgeroepen. Thema’s als empowerment, economische zelfstandigheid, vrouwelijk leiderschap en solidariteit onder vrouwen staan deze dag wereldwijd centraal. Onderwijs is de bepalende factor en vrouwelijke leiders in het onderwijs maken soms meer impact dan zij denken. Welke visie hebben vrouwelijke leiders en rolmodellen in het vo op vrouwelijk leiderschap en diversiteit onder werknemers in de sector? Voion maakte drie portretten van vrouwelijke inspirators in het vo.

RSG Enkhuizen wil leerlingen méer meegeven dan alleen een diploma. Het opstellen van een nieuw schoolplan (2020-2024) gaf aanleiding om aan de slag te gaan met het thema brede vorming. Maar hoe rol je zo’n thema vervolgens uit in de praktijk? De schoolleiding besloot een transitieteam op te richten, bestaande uit vijf schoolleiders en vijf docenten. Het transitieteam bracht vervolgens succesvol het vak burgerschap tot stand.

Moet de inrichting van het programma van toetsing en afsluiting (PTA) van een vak er voor alle leerlingen precies hetzelfde uitzien? Het Agora-team van het Koningin Wilhelmina College in Culemborg vindt van niet. “Je kunt de ruimte die je als school hebt voor een eigen invulling van het schoolexamen prima doorgeven aan de leerling”, zegt conrector Erik Wijnveen.

Waarom gebruik je het Stappenplan Projectplanning? En wat levert het op? Afdelingsleider Egbert-jan Jonker aan het Roelof van Echten College en docent verzorging en één van de aanjagers Leergebied Overstijgende Kerndoelen LGO aan Berg en Bosch Onderwijs Wanda Bloos vertellen hoe zij het stappenplan hebben gebruikt en wat zij eraan hebben gehad. “Door de planning is het heel helder waar we aan het einde van het schooljaar willen zijn!”

In de vierdelige podcastserie Kijk op Onderwijs gaat leraar en lerarenopleider Erik Ex één op één in gesprek met schoolleiders die hun eigen pad bewandelen. Over hun kijk op onderwijskwaliteit, onderwijsontwikkeling en de keuzes die zij maken. Welke lessen hebben zij te delen met collega’s? Beluister elke week vanaf donderdag een nieuwe aflevering.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of de opslagfactor dient te worden meegenomen bij het berekenen van de lesreductie voor startende leraren.

Hoe kunnen we leerlingen motiveren meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces? Vanuit deze vraag ontwikkelde De Goudse Waarden de NXT-dag. “De leerlingen leren omgaan met de vrijheid en grijpen hun kans.”

Toetsen voor een cijfer? Leerlingen van het Marcanti College (vmbo/havo) krijgen er pas in het derde leerjaar mee te maken. De school werkt liever met rubrics omdat die veel beter laten zien waar leerlingen staan en wat ze nog te doen hebben. “Bij ons draait het onderwijs om groeikansen en zo hebben we ook de toetsing ingericht”, zegt adjunct-directeur Linda Spierings.