Artikelen

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering.

Heb je zin om voor langere tijd met een groep schoolleiders te werken aan een professioneel advies over de koers van Schoolleiders VO, waar jij op jouw school ook je voordeel mee kunt doen? Voor de nieuwe denktank van Schoolleiders VO zijn we op zoek naar een diverse groep van maximaal tien schoolleiders (van teamleiders tot eindverantwoordelijk schoolleiders). Een professionele procesbegeleider zal in zes ontwerpsessies met de groep aan de slag gaan met de vraag wat schoolleiders stimuleert en ondersteunt bij de professionele ontwikkeling. Meld je aan!

De VO-raad heeft een netwerk opgezet voor HR-functionarissen in het voortgezet onderwijs, van wie het schoolbestuur lid is van de VO-raad. Bij deelname aan dit netwerk krijg je meer informatie over recente ontwikkelingen rond werkgeverszaken en professionalisering van de schoolorganisatie (onder meer CAO VO, banenafspraak, arbeidsrecht, lerarentekort, strategisch hrm), kan je praktijkvoorbeelden en oplossingen delen met collega’s uit het veld én kan je de VO-raad van input voorzien rond deze thema’s.

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders en bestuurders een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan het thema leren en professionaliseren!

Wat betekent de politieke aardverschuiving van de laatste verkiezingen voor het onderwijs? Deze week kregen we een eerste inkijkje. Maar liefst acht onderwijswoordvoerders hielden hun maidenspeech in de Tweede Kamer tijdens de eerste termijn van het debat over de onderwijsbegroting. Op het moment van schrijven van deze blog is de tweede termijn nog bezig.

Eenzaamheid onder jongeren is een veelvoorkomend en groeiend probleem. Hoeveel jongeren hebben hier precies mee te maken, wat zijn de gevolgen en vooral ook: wat kan jij als onderwijsprofessional doen om leerlingen die zich eenzaam voelen, te helpen en dit probleem te helpen terugdringen? Op 14 december organiseerde de VO-raad, namens de Kenniscommunity NP Onderwijs, een webinar over dit thema.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Claasje Quadekker, rector-bestuurder op het Lyceum Sancta Maria, een aantal vragen voorgelegd over leren en professionaliseren: “Wat ik het meest heb geleerd de afgelopen jaren is de kracht van samenwerken, als teamspeler doe ik dat van nature graag. Keer op keer blijkt dat het juiste samenspel zorgt voor innovatie en vooruitgang. Ik prijs me gelukkig met het team dat om me heen staat, me voorziet van gevraagde en ongevraagde feedback, dat werkt. Met dat team leer ik, dagelijks”.

“Als het gaat om kritische participatie in beroepen en samenleving; dan vraagt dat ook om kritische participatie in de school. Dan vraagt dat, dat we van leerlingen verwachten dat ze leren invloed uit te oefenen. Het vraagt dat we het instrumentele karakter van participatie overstijgen. Het vraagt dat we leerlingen uitnodigen om onze eigen regels […] kritisch te bevragen en ter discussie te stellen”. Aan het woord is Carien Verhoeff, partner bij Vanderkruis Executive Search en tot augustus jl. associate lector aan de De Haagse Hogeschool, over het bevorderen van leerling-participatie in de school. In deze aflevering van VO-praat legt Carien de beginselen uit van leerling-participatie 2.0. Bekijk hieronder de video!

Maandagochtend: je start je computer op. Alle bestanden zijn geblokkeerd, je kunt niets openen. ‘Ik dacht meteen aan een hack en besefte dat dit groot was. Onze ICT-experts hebben alles direct offline gezet en ik heb samen met mijn medebestuurder een crisisteam opgezet’, vertelt Tijs van der Wielen, lid Raad van Bestuur bij de Koninklijke Auris Groep. Hij kijkt terug op intense weken om de schade voor de zorg- en onderwijsorganisatie te beperken.

Op het Comenius Dalton in Rotterdam is inclusie een belangrijk thema. De mavo-havo school in het multiculturele Rotterdam zoekt ‘elke dag naar manieren om onszelf verder te ontwikkelen en onze school inclusiever te maken’. En daar hoort ook werken aan diversiteit bij, volgens directeur Somaia Yaagoub. Docenten en onderwijsondersteunend personeel van de school volgden daarom op 9 november onder leiding van prof dr. Saniye Çelik, een inspiratiesessie over diversiteit en inclusie. ‘Diversiteit gaat om het besef dat iedereen iets toevoegt’. Voion schreef er het volgende verslag en interview over.

Het staat er echt. Vier politieke partijen, samen goed voor 88 zetels, gaan serieus met elkaar in gesprek over het “waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat”? Maar daar kun je toch niet over onderhandelen? Verkenner Plasterk haastte zich in zijn toelichting dan ook om met sussende woorden te zeggen: “Bijna alle politieke partijen hebben voorstellen gedaan om de Grondwet te veranderen. Dat is op zichzelf niet in strijd met de rechtsstatelijkheid. Dus als iemand het Koningshuis wil afschaffen, dan is dat in strijd met de Grondwet, maar je mag dat natuurlijk in je verkiezingsprogramma hebben staan.” Niets aan het handje dus?

Wie kent het niet: een drukke dag, nog even snel een mailtje opstellen, bijlage erbij en hup, klik op Verzenden. Een vergissing is snel gemaakt, zo merkt een school van de stichting Comprix. Een medewerker stuurde per ongeluk een mail met vertrouwelijke informatie over een leerling naar de verkeerde ouders. Hoe pak je dit aan? Bastiaan Kooij, verantwoordelijk voor ICT: ‘Wees open naar de betrokkenen en vooral: hou digitale veiligheid hoog op de agenda.’

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag: wanneer een werkgever uiterlijk aan een werknemer duidelijkheid moet geven over het verloop van zijn tijdelijke arbeidsovereenkomst (aanzegverplichting)?

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of een LIO-werknemer recht op lang buitengewoon verlof heeft zoals bedoeld in H15 CAO VO.

Voor de Commissie van beroep funderend onderwijs zijn de PO-Raad en VO-raad op zoek naar twee nieuwe leden.

Een hack van het ict-systeem, waardoor gijzelsoftware kon worden geïnstalleerd en alle servers en gegevens onbereikbaar waren, dat gebeurde bij OSG Hengelo. ‘Heel vervelend, maar we huren experts in en die lossen dat met onze ict-mensen wel op. Dat dacht ik even. Maar het werd een nachtmerrie waarin we voor duivelse dilemma’s kwamen te staan’, zegt schoolbestuurder Arjan Brunger.

Welke rol heeft leiderschap in een team? Otto van Wiggen, brigade generaal buiten dienst, maakt in dit webinar een vergelijking tussen het leger en voortgezet onderwijs. Het gaat om acht parallellen die deze twee werelden hebben bij de ontwikkeling en begeleiding een team en de rol die een leider daarin heeft. Uiteindelijk is niemand belangrijker dan het team. Bekijk dit webinar van ongeveer 35 minuten met je team en ga daarna met hen in gesprek over teamontwikkeling en de (begeleidende) rol als schoolleider.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Annelies van Dorst, teamleider tweetalig onderwijs op het Scala College, een aantal vragen voorgelegd over leren en professionaliseren: "Toen ik begon als teamleider heb ik deelgenomen aan het traject ‘Lead & Learn’ (nu het traject ‘Beginnend schoolleider’). Ik maakte kennis met intervisie en was onder de indruk van de kracht van deze methode. Daarom heb ik de opleidingen tot intervisiebegeleider gevolgd via de VO-raad. Ik vind het zo mooi om met elkaar een collega op weg te helpen en ook zelf tot nieuwe inzichten te komen. Bij intervisie ontstaat een ‘energy-effect’: 1 + 1 = 3. Afgelopen jaar heb ik de VO-managementcoachopleiding gedaan. Door de tijd te nemen en nieuwsgierig te zijn naar de ander ontstaan mooie gesprekken die de ander inzicht en richting geven, maar waar ik ook zelf elke keer weer van leer".

Van scholen wordt verwacht dat zij leerlingen de kennis en vaardigheden bijbrengen die nodig zijn om te slagen in een onzekere, voortdurend veranderende toekomst. Steeds meer academici, beleidsmakers en onderwijsprofessionals zijn het erover eens dat scholen tot lerende organisaties moeten uitgroeien om aan deze opdracht te kunnen voldoen. Kennisgedreven werken en kennisgedreven leiderschap zijn daarvoor essentieel. In deze nieuwe aflevering van VO-praat gaat lector Annemarie Neeleman in op het belang van kennisgedreven leiderschap voor het nemen van kansrijke beleidsbeslissingen. Bekijk hieronder de video!

Terwijl je op zaterdagavond op een feestje staat, ontploft de team-app van je collega’s. Een leerling dreigt via leerlingvolgsysteem Magister met een schietpartij op school. Wat gaat er dan door je heen en wat doe je? Directeur Joyce Vijverberg van Stanislas Pro weet dat nu. ‘Even een gevoel van ongeloof en paniek, en direct daarna: handelen. Gelukkig konden we snel een crisisteam opstarten en bleek mijn uitgebreide netwerk goud waard. ’

“Als zelf ontwikkelen en spiegelen in hoeverre je het goed doet diep in het DNA van het onderwijs zit, dan is het heel goed als dit ook voor de bestuurder geldt. Het bestuurdersprofiel en de accreditatie zijn dan cadeautjes die je als beroepsgroep jezelf mag gunnen“, aldus Ewald van Vliet in het dagelijks leven bestuurder van Lucas Onderwijs in de regio Haaglanden.

Een dag voor de landelijke verkiezingen kwam de uitslag binnen van de scholierenverkiezing. PVV en Forum voor Democratie haalden samen 29% van de stemmen. De eerste reacties waren dat leerlingen, beïnvloed door social media, nu eenmaal radicaler stemmen dan de volwassen Nederlanders. Sinds donderdag weten we dat dit maar in beperkte mate klopt. Bij de Tweede Kamerverkiezingen haalden diezelfde twee partijen ruim 26% van de stemmen. Wilders is in zijn eentje goed voor bijna een kwart van de stemmen. De belevingswereld van jongeren en volwassenen verschillen dus niet zoveel van elkaar.

“Als ‘leidend voorwerp’ ken ik accreditatie, omdat ik in het verleden als zorgbestuurder tweemaal geaccrediteerd ben. In combinatie met mijn ervaring als onderwijsbestuurder kon ik zo een ander perspectief inbrengen in de ‘auditgroep’ voor de pilot accreditatie”, aldus Radboud Quik sprekend met een lange loopbaan in HR in bedrijfsleven en bestuurder in onder meer gehandicaptenzorg en speciaal onderwijs.

“Als ‘leidend voorwerp’ ken ik accreditatie, omdat ik in het verleden als zorgbestuurder tweemaal geaccrediteerd ben. In combinatie met mijn ervaring als onderwijsbestuurder kon ik zo een ander perspectief inbrengen in de ‘auditgroep’ voor de pilot accreditatie”, aldus Radboud Quik sprekend met een lange loopbaan in HR in bedrijfsleven en bestuurder in onder meer gehandicaptenzorg en speciaal onderwijs.

Met goed samenspel kunnen bestuurders en schoolleiders verschil maken voor de kwaliteit van het onderwijs. Drie schoolleiders die actief zijn binnen Schoolleiders VO vertellen hoe zij dat aanpakken. Artikel uit het VO-magazine, november 2023.

“Door mijn rol in de themacommissie governance en interesse voor goed bestuur in organisaties, governance en alle vraagstukken die met kwaliteit en ethiek te maken hebben, heb ik mij aangemeld voor de pilot. Accreditatie kwam op het ‘bordje’ van de themacommissie terecht, daarom vond ik het interessant hieraan mee te doen. Maar ook omdat dit een goede ontwikkeling voor de beroepsgroep is”, aldus Melle de Vries, bestuurder van GSR in Rotterdam en Rijswijk.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wanneer een medewerker volgens de wet recht heeft op pauze?

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of het toegestaan in het MR-reglement inperkingen van de verkiesbaarheid op te nemen in verband met mogelijke belangenverstrengeling?

“Om een goede auditor te zijn, dien je zelf een heel brede bestuurlijke ervaring te hebben. Het is belangrijk dat je door bestuurders ervaren wordt als een gezaghebbende reflectiebron, daar begint het mee. Dat hoeft niet per sé in dezelfde onderwijssector te zijn. Die brede ervaring, de onderwijssector snappen én deskundig zijn op het vlak van hoe mensen zich ontwikkelen op het vlak van leiderschap zijn essentieel voor een auditor.” Aan het woord is Erica Burggraaff.

Sinds vorige week beschikken we over alle verkiezingsprogramma’s voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Op 50+ na hebben alle partijen aandacht besteed aan het voortgezet onderwijs. Tijd om de balans op te maken.

“Een team dat werkt vanuit gedeelde waarden, bruist vaak van de energie”. Dat is de overtuiging van dr. Inge Andersen, bestuursadviseur CSG Het Streek en voormalig lector Waardengericht Leiderschap. Menig school heeft kernwaarden geformuleerd, maar geven deze daadwerkelijk richting of blijft het beperkt bij mooie woorden? En hoe zorg je ervoor dat het niet bij alleen mooie woorden blijft? Dat zijn de vragen die dr. Andersen in deze aflevering van VO-praat behandelt. Bekijk hieronder de video!

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag :heeft de medezeggenschapsraad inspraakrecht ten aanzien van een beslissing om een individuele werknemer te bevorderen?

Het Cygnus Gymnasium in Amsterdam is sinds dit schooljaar een smartphonevrije school. Een belangrijke factor hierbij is dat de school het ziet als een ‘work in progress’, waarbij het beleid al gaandeweg steeds verder wordt aangepast en verfijnd. Vijf vragen aan rector Freek op ’t Einde.

Op het Martinuscollege hebben leraren een Interne Academie opgezet. Hierbij verzorgen leraren scholing voor andere leraren, gebaseerd op onderzoek en literatuur. Een lerende cultuur vóór en dóór leraren dus. Schoolleider Bert Haalboom en docent Cathy Baars vertellen over het ontstaan van de Interne Academie, geleerde lessen en toekomstdromen.

Bij een nieuwe stap in onze loopbaan komen er allerlei vragen en uitdagingen op ons pad. Hoe zorg ik ervoor dat ik die volgende stap vanuit kracht en vertrouwen tegemoet kan zien? Wat is daarin persoonlijk leiderschap tonen? Hoe heb ik oog voor de groei van de starter en hoe kan ik vanuit verbinding samen meer bereiken, met minder moeite? Met deze vragen trapte prof. Gabriël Anthonio de eerste Inspiratiedag af in het kader van de Week van de Starter.

“Het bestuurdersprofiel is een soort garantie voor de kwaliteit in onze sector. Onderwijs is een ontzettend belangrijke taak in de samenleving. Een van de belangrijkste zelfs! Schoolbesturen vormen zelfstandige organen die de verantwoordelijkheid hebben om deze opdracht te vervullen. Met de accreditatie van bestuurders draagt dit bij aan de waarborging van die kwaliteitstandaard.“ Aan het woord is Alice Vellinga, bestuurder van CS Vincent van Gogh en lid van de ontwikkelgroep voor het bestuurdersprofiel en accreditatie.

“Meneer, dan zijn álle burgers daar eigenlijk toch gewoon de klos”. Aldus een leerling op het Lauwers College in Buitenpost, waar het conflict tussen Israël en Hamas veel leerlingen bezighoudt. Het is belangrijk om dit soort gevoelige thema's te bespreken in de klas, stelt geschiedenisdocent Hendrik Atze van Doezum. “Je kunt leerlingen zo waardevolle kennis, alsook vaardigheden op het vlak van burgerschap bijbrengen. Ze leren zo hun mening te vormen op basis van feiten.”

Het Montessori College Arnhem heeft begeleidings- en instructielessen ingevoerd voor de bovenbouw van de havo. Op deze manier is maatwerk mogelijk vanuit de leervraag van leerlingen. Suzanne de Kleyn, afdelingsleider bovenbouw havo, en Rogier Spanjers, docent geschiedenis en maatschappijleer, vertellen over deze schoolontwikkeling.

Op het Openbaar Lyceum de Amersfoortse Berg kunnen leerlingen uit de bovenbouw zich opgeven voor het project ‘Met en voor elkaar’ met daarin verschillende juniorrollen: juniordocenten, juniortutoren, juniormentoren en juniormaatjes. De juniordocenten en -tutoren helpen andere leerlingen met respectievelijk bijles en studievaardigheden.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag : wie heeft er recht op de eenmalige uitkering uit het recente cao-akkoord?

Het begrip ‘subsidies’ is bekender in onderwijsland dan de term ‘subsidiariteit’. En toch is subsidiariteit het leidende principe in het advies van de Onderwijsraad dat vorige week verscheen over de positie van onderwijsbesturen. En zo ongezond een stortvloed van subsidies is voor scholen, zo heilzaam kan het toepassen van het subsidiariteitsbeginsel zijn voor het goed functioneren van het Nederlandse onderwijs.

LAKS en de VO-raad hebben een drietal video's gemaakt rond de vragen hoe je leerlingparticipatie kan vormgeven (via een leerlingenraad), hoe je dit tot een succes maakt en wat het vervolgens oplevert. In de video's bieden leerlingen, begeleiders, rectoren en bestuurders andere scholen en leerlingen handvatten en inspiratie.

In september 2022 zijn de eerste leerlingen van de CSG Anna Maria van Schuurman (AMS) in Franeker en de CSG Ulbe van Houten in Sint Annaparochie vanaf het eerste leerjaar met de nieuwe leerroute techniek LTS 2.0 begonnen. Met als doel om leerlingen soepeler te laten doorstromen naar een opleiding en een baan in de techniek, waar veel behoefte aan is.

Een dag uit de waan van de dag, met inspiratie en ruimte voor een goed gesprek. Ruim 1000 bezoekers en vele sprekers om na te denken over het onderwijs, leiderschap en samenwerking. Met leerlingen die heel vroeg opstonden om de aanwezigen hun dromen te vertellen en klassieke muziek te laten horen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag : in welke gevallen werkgever en werknemer een proeftijd overeen kunnen komen.