*

In Heerenveen werd in oktober 2023 feestelijk een nieuwe school geopend: KiiM. Een school voor jongeren van 10 tot 18 jaar. De school werkt met heterogene groepen waarin alle onderwijsrichtingen en -jaren samenkomen. Uiteindelijk kiezen leerlingen rond hun 14e voor een onderwijsrichting. Moniek Bergsma, directeur van KiiM, vertelt over hun onderwijsconcept, hoe later selecteren werkt en hoe dit bijdraagt aan het vergroten van kansengelijkheid.

“Bepaald is dat leerlingen op hun twaalfde naar het voortgezet onderwijs gaan, maar er zijn best veel kinderen die nog wat langer moeten groeien voordat ze hier klaar voor zijn. Voor dit soort leerlingen hebben wij een brugjaar gecreëerd, een extra jaar voordat ze naar het vo overstappen.” Aan het woord is Bibian Gilissen, teamleider van dit zogenoemde ‘brugjaar Jan Lighart’ op het St-Gregorius College in Utrecht. De school voerde het brugjaar in 2021 in, vanuit de overtuiging dat dit extra jaar – en de uitstel van selectie die het biedt – veel kan betekenen voor bepaalde groepen leerlingen. “Als ze niet eerst bij ons zouden komen, zouden veel van hen niet soepel doorstromen, op een niet passende plek in het vo terechtkomen of zelfs uitvallen.”

“Mavo, havo, vwo, dat zijn niet meer dan woorden voor leerlingen in groep 8. Het leeft nog niet, ze hebben er nog niet echt een idee bij wat het inhoudt.” Aldus Ronald Smidts, onderwijsdirecteur van het Liemers College (locatie Didam). Deze school kent daarom op de locatie in Didam een tweejarige heterogene brugklas mavo, havo, vwo. “Het belangrijkste voor ons is dat leerlingen in deze twee jaar kunnen uitproberen, ontdekken, beleven, voordat een keuze in onderwijsrichting wordt gemaakt. Alleen door zelf te ervaren, kan je erachter komen wat bij je past, zo is onze overtuiging. Dit maakt een wereld van verschil.”

“We zeggen vaak: tussen de 10 en 14 jaar valt er nog een wereld te vinden en te winnen voor veel leerlingen. Met SOOOOL 10-14 willen we hen een brede blik meegeven op wat er allemaal bestaat en kan – qua vakken, richtingen, beroepen – en hen extra ruimte en tijd bieden om hierbinnen zelf op ontdekkingsreis te gaan. Ook is er extra tijd en aandacht voor hun persoonlijke en sociale ontwikkeling. Pas als duidelijk is wat past en als ze er klaar voor zijn, volgt dan de overstap naar het vo.” Aldus Dorien Stals, teamleider van dit onderwijsconcept, een samenwerking tussen de vo-scholen Yuverta en het Dendron College – beiden in Horst – en de Dynamiek Scholengroep (po) in Horst aan de Maas en Venray.

Het belang van heterogene brugklassen? Marinus Giesing, directeur van @Forum in Leeuwarden, is stellig: “De groei van leerlingen, in brede zin, staat voor ons voorop. Dat vraagt iets van hoe je het onderwijs inricht. Bij ons vertaalde dit zich onder andere uit in het invoeren van heterogene tweejarige brugklassen (mavo-havo en havo-vwo). Leerlingen komen hier met verschillende onderwijsrichtingen en een meer diverse groep klasgenoten in aanraking; we zien dat dit een impuls geeft aan hun motivatie en brede ontwikkeling. En dit helpt hen ook, en geeft hen langer de tijd, om te ontdekken wie ze zijn, waar hun talenten en ambities liggen en welke onderwijsrichting hier het beste bij past.”

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of toestemming nodig is van ouders voor het delen van het onderwijskundig rapport bij de overstap van po naar vo?

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag : in welke gevallen werkgever en werknemer een proeftijd overeen kunnen komen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wanneer een medewerker recht heeft op de bindingstoelage.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag wat is toegestaan bij de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs?

“Kabinet wil uitstel schoolkeuze” kopte het Algemeen Dagblad afgelopen maandag. Als aftrap van het nieuwe schooljaar gaf minister Wiersma een interview aan de krant over het thema kansengelijkheid. De media pakten vervolgens goed uit. “Minister wil keuze voor vmbo, havo of vwo veranderen” was de headline van BNR Nieuwsradio. RTL maakte ervan dat volgens de minister de keuze voor het onderwijsniveau later moet gaan plaatsvinden. Een ferme aftrap dus.

“School, dat is toch je tweede thuis, je bent er heel vaak. Blij dus dat ik me er goed voel!” Aldus Balout, brugklasser op het Goese Lyceum, terugkijkend op haar eerste jaar op ‘die grote vo-school’. Corona maakte het opnieuw extra uitdagend voor leerlingen om snel te wennen, en voor hun scholen om hen hierbij te helpen en hen zo passend mogelijk te plaatsen. Deze plaatsing (zitten leerlingen echt op de juiste plek?) en de zorgen over het welbevinden van leerlingen en de ‘onrust in de klas’ zijn ook nog aandachtspunten op scholen. Maar terugkijkend op hoe het op drie scholen is gegaan - scholen die de VO-raad dit jaar heeft gevolgd rond de overgang po-vo - blijkt corona ook het schoolbeleid op deze punten te hebben verrijkt. En blijken de woorden van Balout een mooie samenvatting: ‘het is alsof ik hier al jaren rondloop’.

Het Zwin College in Oostburg bundelt de krachten met alle basisscholen in West-Zeeuws-Vlaanderen. Wat begon met gastlessen voor achtstegroepers, krijgt een vervolg in een structurele samenwerking om po en vo beter op elkaar te laten aansluiten.

Achtstegroepers krijgen regelmatig schooladviezen die niet bij de leerling past. De Onderwijsraad adviseert daarom om het selectiemoment voor onderwijsrichting later te laten plaatsvinden. Bij Academie Tien doen ze dit nu een aantal jaren. Schoolleider Albert Wijnsma en leraar Mariëlle Roks-Evers leggen uit hoe dit bijdraagt aan kansengelijkheid en zelfvertrouwen bij leerlingen.

Op het Maaswaal College zijn ze na een korte voorbereidingstijd gestart met een driejarige onderbouwopleiding. Leerlingen met een mavo/havo-advies volgen bij Maaswaal NeXT deze driejarige brugklas op hun eigen niveau. Het doel? Meer gemotiveerde leerlingen, meer eigenaarschap en meer plezier in leren.

Tabor College Oscar Romero in Hoorn begint komend schooljaar met een havo/vwo-brugklas en een tweede brugjaar voor de mavo/havo-brugklas. De ‘dakpanklas’ is op deze school een oude bekende. Deze wordt nu vanwege corona in korte tijd nieuw leven in geblazen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op een vraag of bij een gecombineerd advies altijd het hoogste advies leidend is bij de toelating van het kind?

“De groep 8-leerkracht geeft een havo-vwo advies omdat hij of zij twijfelt, en dan zouden wij het na een krap halfjaartje in de brugklas wel moeten weten?” Bestuurder Erwin Lutteke prijst zich zeker in deze coronaperiode gelukkig met de tweejarige brugklas van het Isendoorn College in Warnsveld. “Dat geeft ons, de leerling, maar ook de basisscholen veel lucht.”

Als groep 8-leerlingen een kansrijk advies in het po krijgen, kan dat niet zonder kansrijk plaatsen en kansrijk inrichten, zegt Kees van Bergeijk, bestuurder van het Martinuscollege in Grootebroek. En daar is het vo aan zet: bijvoorbeeld door het verlengen van de brugperiode met een jaar of het opstellen van een perspectiefplan. Van Bergeijk stelt dat we in Nederland sowieso te vroeg selecteren én te veel categorale scholen hebben. “Red je het niet? Dan moet je eraf. Dat is niet kansrijk maar kansloos.”

Het Varendonck College werkt middels een stuurgroep POVO samen met de lokale basisscholen. Lees hoe de school invulling geeft aan de samenwerking met het primair onderwijs en wat dit de leerlingen en leraren oplevert.