*

Het Van Maerlantlyceum (VML) startte drie jaar terug met formatief leren. Muziekleraar Anne Swinkels pakte dit groots aan. Sinds maart 2023 ontwerpt zij haar lessen volgens enkele principes van de ‘leeruitkomsten-leren-methode’, waarmee ze als VO-expert bij Fontys Academy of the Arts (FAA) werkt. Het ontwerpen van de lessen maakt onderdeel uit van het onderzoek dat ze sinds 2022 doet. Daarnaast onderzoekt ze in hoeverre VML-leraren inmiddels formatief handelen, en hoe goed de methode die bij FAA wordt gehanteerd toepasbaar is in het vo. Hoe pakt ze haar onderzoek aan?

Een van de belangrijkste onderdelen van het VO-congres zijn de workshops. Hieronder kan je de presentaties (terug)zien die we kunnen delen. De presentaties zijn niet voor commercieel gebruik bedoeld.

Het VO-congres 2024 met het thema ‘Generatie Z voor ‘boomers’ vond plaats op de vernieuwde locatie NBC in Nieuwegein met bijna 1000 bezoekers die een combinatie van plenaire sessies en actieve werkvormen volgden. Bekijk de vlog en foto’s hieronder voor een sfeerimpressie.

Vandaag lanceerden de PO-academie en VO-academie, op het VO-congres, een nieuwe versie van het katern ‘Samen leren in netwerken. Leernetwerken voor en door schoolleiders en bestuurders’. Marc Mittelmeyer (bestuursvoorzitter CVO) ontving uit handen van Marijne Tesser (PO-raad) en Eva van Cooten (VO-academie) een exemplaar van het nieuwe katern. De oorspronkelijke publicatie (2015) was vooral een beschrijving van bestaande netwerken met theorie.mIn deze herziening focussen we vooral op de theorie en kennis die we hebben over leernetwerken.

“Mavo, havo, vwo, dat zijn niet meer dan woorden voor leerlingen in groep 8. Het leeft nog niet, ze hebben er nog niet echt een idee bij wat het inhoudt.” Aldus Ronald Smidts, onderwijsdirecteur van het Liemers College (locatie Didam). Deze school kent daarom op de locatie in Didam een tweejarige heterogene brugklas mavo, havo, vwo. “Het belangrijkste voor ons is dat leerlingen in deze twee jaar kunnen uitproberen, ontdekken, beleven, voordat een keuze in onderwijsrichting wordt gemaakt. Alleen door zelf te ervaren, kan je erachter komen wat bij je past, zo is onze overtuiging. Dit maakt een wereld van verschil.”

Drie jaar geleden stond het Keizer Karel College in Amstelveen voor een pittige opgave: er was sprake van een onvoorziene financiële tegenslag, de lessentabel was overvol en de school had een groeiopdracht van de gemeente. Om het financiële gat te dichten en voor leerlingen meer ruimte in het rooster te creëren, werd de lestijd met 15% gereduceerd. De schoolleiding liet de vaksecties bepalen hoe en waar zij die uren konden besparen. Vanaf het begin was de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad bij dat proces betrokken.

Het Tabor College d’Ampte biedt twee technische opleidingen met een doorlopende leerroute naar het mbo. Op het rooster staan minder uren voor biologie en wiskunde, en het vak drama ontbreekt. Zo komt meer onderwijstijd vrij voor de technische vakken en daardoor doen de leerlingen al in het derde jaar eindexamen in het beroepsgerichte vak. Doordat ze in het vierde jaar geen technieklessen meer volgen, ontstaat ruimte om één dag per week naar het mbo te gaan én een dag mbo-stage te lopen.

Op het Coornhert Lyceum zijn alle leraren elke dinsdagmiddag vrijgeroosterd om met onderwijsontwikkeling bezig te zijn. De schoolleiding faciliteert Maaktijd, Inspiratietijd, Reflectietijd en Afstemtijd (MIRA) om de kwaliteit van de lessen te verbeteren en samenwerking te bevorderen.

Hoe kun je variëren in de onderwijstijd van leerlingen? Wat zijn de mogelijkheden binnen de wettelijke regels in de hoeveelheid, verdeling en de vorm van onderwijstijd? In deze brochure lees je welke ruimte er op schoolniveau is om schooleigen keuzes te maken en krijg je tips van andere scholen bij aanpassingen in de onderwijstijd. Vijf verschillende scholen vertellen daarnaast hoe zij de ruimte in de wet benutten.

In leerjaar 1 van het nieuwe Metropolis Lyceum geven leraren in teams vakoverstijgend les en bouwen ze het lesprogramma vanuit de leerdoelen op. Ze geven les in negen blokken van drie uur per week en het tiende blok is vrijgemaakt voor ontwikkeltijd voor de leraren. Dit leidt tot meer efficiëntie in onderwijstijd en laat volgens teamleider Anne de Hoop het onderwijsvlammetje branden.

Vanuit het ‘Masterplan basisvaardigheden’ van het kabinet is en komt ondersteuning beschikbaar voor po- en vo-scholen om een impuls te geven aan on...

Elke maand publiceert de VO-academie recensies van een voor schoolleiders en bestuurders interessant boek. In deze boeken staat leiderschap en de ontwikkeling daarvan centraal. Bert Peene (opleider en journalist) schrijft een uitgebreide recensie van desbetreffende boeken. Op deze 'digitale boekenplank' vind je een overzicht van de te recenseren boeken voor de komende maanden.

In schooljaar 24/25 starten de klassen uit leerjaar 1 van het St. Ignatiusgymnasium met formatief werken. Hier gaan twee voorbereidingsjaren en een gedegen plan aan vooraf. Schoolleider Bert Schuller en leraar Andreas Schreuder vertellen over hun aanpak in de werkgroep en waarom ze gebaat zijn met een lange voorbereiding.

We kennen allemaal het belang van intrinsieke motivatie en het geven van ruimte en vertrouwen. Maar in de praktijk ontstaan er toch vaak weer regels, systemen en hiërarchieën omdat een leidinggevende de oplossingen voor een team bedenkt. Met (vaak) als gevolg een gevoel van moeten in plaats van willen. Thom Verheggen betoogt in deze nieuwe aflevering van VO-praat dat je als leidinggevende niet altijd het antwoord op alle vragen hoeft te hebben. Het betekent dat je minder fixeert op het produceren van oplossingen en vooral het oplossend vermogen van het team vergroot.

In de reeks 'Sector aan het woord’ geven schoolleiders, bestuurders, beleidsmedewerkers e.d. een inkijkje in hun dagelijkse praktijk en professionele ontwikkeling. Iedere maand leggen we iemand uit de sector een aantal vragen voor over het thema professionaliseren. Hoe geef je leiding aan de professionalisering van collega's? En op welke momenten leer je zelf het meest? Laat je inspireren door hoe collega's invulling geven aan hun professionalisering.

Het onderwijs van ALASCA, de Amsterdam Liberal Arts and Sciences Academie, is er helemaal op gericht dat leerlingen straks vloeiend de stap naar het hoger onderwijs kunnen zetten. Dat is te zien in het lesaanbod én in de toetspraktijk, waar autonomie voor leerlingen een hoofdrol speelt.

“We zeggen vaak: tussen de 10 en 14 jaar valt er nog een wereld te vinden en te winnen voor veel leerlingen. Met SOOOOL 10-14 willen we hen een brede blik meegeven op wat er allemaal bestaat en kan – qua vakken, richtingen, beroepen – en hen extra ruimte en tijd bieden om hierbinnen zelf op ontdekkingsreis te gaan. Ook is er extra tijd en aandacht voor hun persoonlijke en sociale ontwikkeling. Pas als duidelijk is wat past en als ze er klaar voor zijn, volgt dan de overstap naar het vo.” Aldus Dorien Stals, teamleider van dit onderwijsconcept, een samenwerking tussen de vo-scholen Yuverta en het Dendron College – beiden in Horst – en de Dynamiek Scholengroep (po) in Horst aan de Maas en Venray.

De afgelopen week verschenen er in het dagblad Trouw drie interessante artikelen over de waarde van brede scholengemeenschappen. Dit naar aanleiding van recent onderzoek door SEOR en Oberon. Het onderzoek toont aan dat het huisvesten van meerdere onderwijsrichtingen in één gebouw de segregatie stevig kan verminderen. Bovendien draagt het bij aan kansengelijkheid omdat het voor leerlingen veel gemakkelijker is om van onderwijsrichting te veranderen. In een tijd waarin we ons zorgen maken over de toenemende segregatie en polarisering zou juist de school de plek kunnen zijn waar je niet in je eigen bubbel zit. De in Trouw geciteerde theoloog Erik Borgman noemt het “de school als bouwplaats voor een inclusieve samenleving”.

In deze tutorial gaat Jelle Jolles in op het gebruik van de gsm op school. De smartphone heeft grote invloed op concentratie en aandacht en is daarmee funest voor het leren én voor sociaal gedrag. Besproken wordt waarom het goed is om ‘de asociale media’ te weren uit de klas maar ook uit de gangen en van het schoolplein.

“Expertise in huis halen op het vlak van NT2 en de verdere ondersteuning van nieuwkomersleerlingen is in deze tijd op vrijwel alle vo-scholen een absolute vereiste.” Saskia Stellingsma (consulent passend onderwijs Samenwerkingsverband VO Groningen Stad) en Linda Vis (docent ISK Groningen), beiden ook werkzaam voor het Expertisecentrum Anderstaligen Groningen (ECAG), zijn hier stellig in. “Het is voor scholen echter niet altijd eenvoudig om deze kennis op te bouwen en vast te houden. Wij kunnen hen tijdelijk op weg helpen. Met als doel dat ze uiteindelijk zelf alle anderstalige leerlingen die de overstap naar hun school maken, goed kunnen begeleiden.”