*

Het kabinet staat onvoldoende voor het vak burgerschap. De toets werd afgelopen dagen afgenomen en die werd niet gehaald. De vaardigheden, die we van alle leerlingen in het onderwijs vragen, beheerst dit kabinet zelf niet. Dat is mijn trieste conclusie na een week van maatschappelijk debat over de gewelddadigheden rond de voetbalwedstrijd Ajax – Maccabi Tel Aviv.

De afgelopen dagen was het behoorlijk onrustig in Amsterdam vanwege spanningen tussen pro-Palestinabetogers en fans van de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv. In aanloop naar en na afloop van de voetbalwedstrijd kwam het op meerdere plekken tot gewelddadigheden. Dat leverde nare beelden op. Die beelden en de onrust kunnen natuurlijk vragen en emoties oproepen bij leerlingen. En dat kan weer tot discussies en/of spanning leiden in de klas en op school. Op haar website biedt Stichting School & Veiligheid handvatten en tips over hoe je hiermee om kunt gaan.

Het Agnieten College in Zwartsluis is een middelbare school die vmbo en de eerste drie leerjaren van havo en vwo aanbiedt. De school wilde het havo/vwo-onderwijs duidelijker profileren en aantrekkelijker maken, onder andere omdat steeds meer leerlingen in de regio voor andere scholen in de buurt kozen. Daarbij wilde de school aansluiten bij de behoeften die typerend zijn voor havo/vwo leerlingen. Dit werd vanaf 2022/2023 de HV-route met een praktische insteek. Teamleider Bart Broek en docent Amarinske Rusticus vertellen hoe ze tot de HV-route zijn gekomen.

“Meneer, dan zijn álle burgers daar eigenlijk toch gewoon de klos”. Aldus een leerling op het Lauwers College in Buitenpost, waar het conflict tussen Israël en Hamas veel leerlingen bezighoudt. Het is belangrijk om dit soort gevoelige thema's te bespreken in de klas, stelt geschiedenisdocent Hendrik Atze van Doezum. “Je kunt leerlingen zo waardevolle kennis, alsook vaardigheden op het vlak van burgerschap bijbrengen. Ze leren zo hun mening te vormen op basis van feiten.”

In september 2022 zijn de eerste leerlingen van de CSG Anna Maria van Schuurman (AMS) in Franeker en de CSG Ulbe van Houten in Sint Annaparochie vanaf het eerste leerjaar met de nieuwe leerroute techniek LTS 2.0 begonnen. Met als doel om leerlingen soepeler te laten doorstromen naar een opleiding en een baan in de techniek, waar veel behoefte aan is.

Toen Marokko op vrijdag 8 september werd getroffen door een aardbeving, besloot De Goudse Waarden, een brede school in Gouda, al heel snel: hier gaan we iets mee doen. Net als in februari voor Turkije en Syrië werd in korte tijd een doneeractie in gang gezet. “Het zijn geen gigantische bedragen die we ophalen”, aldus verzuimcoördinator Esther Reijerkerk, maar het gaat ook om het kunnen helpen en het leren te helpen, aan een ander te denken. Een stuk bewustwording bij de leerlingen, dat is het belangrijkste.”

In deze aflevering spreekt Bram Eidhof (Bureau Common Ground en Stichting Stadslab) over hoe je burgerschap in het onderwijs naar een hoger niveau kunt tillen. Bekijk hieronder de video!

Om je plek te vinden en te functioneren in onze complexe samenleving, is meer nodig dan alleen kennis uit boeken. Op het Vox College is brede vorming een structureel onderdeel van het lesprogramma.

RSG Enkhuizen wil leerlingen méer meegeven dan alleen een diploma. Het opstellen van een nieuw schoolplan (2020-2024) gaf aanleiding om aan de slag te gaan met het thema brede vorming. Maar hoe rol je zo’n thema vervolgens uit in de praktijk? De schoolleiding besloot een transitieteam op te richten, bestaande uit vijf schoolleiders en vijf docenten. Het transitieteam bracht vervolgens succesvol het vak burgerschap tot stand.

Sinds augustus 2021 zijn scholen verplicht om doelgericht, samenhangend en herkenbaar burgerschapsonderwijs aan te bieden. Om scholen te informeren en vooral ook te inspireren op dit vlak, zijn vanuit het project 'Burgerschap vo' van de VO-raad videoportretten gemaakt van scholen, die bij de inrichting van hun burgerschapsonderwijs gebruikmaken van wetenschappelijke inzichten.

Om je te helpen bij de invoering van burgerschapsonderwijs op jouw school, hebben we een serie van zes korte video's gemaakt, in samenwerking met de PO-Raad, Burgerschap op de basisschool en de Academische Werkplaats Sociale Kwaliteit Onderwijs.

Vanaf 1 augustus 2021 is de wet 'Verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs', waarmee de Eerste Kamer 22 juni instemde, een feit. De wet geeft het onderwijs meer richting en maakt de burgerschapsopdracht minder vrijblijvend. Deze wet geeft de Inspectie van het Onderwijs ook de mogelijkheid om met scholen hierover in gesprek te gaan.

Op het Metis Montessori Lyceum loopt het vak Wereldburgerschap als een rode draad door de schoolcarrière van alle leerlingen heen. Leerlingen verbreden zo hun horizon en leren de kunst van het samenleven.

Op deze pagina vindt u praktijkvoorbeelden van vo-scholen die op diverse wijze invulling geven aan burgerschapsonderwijs.

Ruim 400 deelnemers van uiteenlopende huize - van student tot bestuurder, leerkracht en beleidsadviseur - meldden zich aan voor de conferentie Focus op Burgerschap 2020. De conferentie kreeg woensdag 18 november volledig coronaproof online gestalte.

De gesprekstool BurgerSmaken is vrij beschikbaar voor po en vo-scholen. Dit instrument, oftewel 'spel' maakt het mogelijk om als school op een effectieve en ontspannen manier met collega's in gesprek te gaan over burgerschap.

Op deze pagina wordt een online Marktplein ontsloten met diverse kramen van organisaties die zich op verschillende wijze bezighouden met burgerschaps-onderwerpen.